5K - UNEP

5Konkluzionet kryesore t‘ Misioneve Teknike t‘ BTF dhe t‘ Grupit t‘ vler‘simitUraniumi i varf‘ruar: konkluzione t‘ misionitparaprak t‘ gjetjes s‘ fakteve dhe Grupit t‘Vler‘simit■ ZanafillaUraniumi i varfëruar është një mbeturinë që përftohet nga procesi i pasurimit të mineralittë uraniumit natyror, për t’u përdorur tek reaktorët bërthamorë dhe tek armëtbërthamore. I krahasuar me uraniumin natyror që ka një U-235 me përmbajtje izotopikeprej 0.7%, përmbajtja e izotopikut të U-235 në DU është pjesërisht i varfëruarme afro një të tretën e përmbajtjes së tij origjinale (0.2%).DU është shumë i rëndë dhe si rrjedhim përdoret për majat e plumbave me qëllimqë të shpojnë veshjet metalike. Ai mund të përdoret për predhat e raketave merreze të mesme veprimi dhe ka qënë përdorur tek tanket e blinduara. Përveç densitetittë tij, DU përdoret në operacionet ushtarake, për shkak të çmimit të tij relativisht tëulët (për shembull në krahasim me mundësinë tjetër : volframin) dhe sepse ai gjendetnë sasira të mëdha. Si rezultat i llojit të vetëdjegshëm të metalit të uraniumit dhe tëtemperaturave tepër të larta të çastit të lëshuara në përplasje, krijohen grimca oksideshtë uraniumit. Studimet kanë treguar se një përqindje e lartë e këtyre grimcave mundtë jenë me përmasa “ thithjeje ”, domethënë grimcat mund të thithen me hundë,brënda në thellësi të mushkërive. Shqetësime lidhur me pasojat për shëndetin enjerëzve, si rezultat i ekspozimit ndaj DU, janë të lidhura me karakteristikat e tij radiologjikedhe kimike.Media ka njoftuar rregullisht se gjatë dhe pas konfliktit në Kosovë, DU ishte përdorurnë veprimet ushtarake prej NATO-s. Si rrjedhim, ka shqetësime midis njerëzvenë Serbi dhe Kosovë, lidhur me rreziqet e mundshme për shëndetin e njerëzve dhemjedisin, pas periudhës së konfliktit. Gjithashtu, këto shqetësime kanë të bëjnë edheme sigurinë e personelit të Kombeve të Bashkuara dhe të agjencive të tjera ndërkombëtarenë këtë zonë.Më 3 maj 1999 doli një udhëzim informativ i departamentit amerikan të mbrojtjes,(shih bibliografinë nr.15) për të konfirmuar se forcat amerikane kishin përdorurnë Ballkan armë me uranium të varfëruar. Ishte njoftuar se nga një aeroplan A-10ishin lëshuar predha me DU. Megjithatë, nuk dihet nëse forcat amerikane qëlluan meraketa me rreze të mesme veprimi që përmbanin DU. Gjithashtu, nuk dihet nëse forcate tjera të NATO-s kanë përdorur armë DU në Ballkan. Shkalla e njohjes së gjendjessë tanishme lidhur me përdorimin e DU në Kosovë dhe ndoshta në Sërbi, është etillë sa nuk dihen as sasia e armëve DU të përdorura, as vendet e shënjimit të goditurnga armët DU. Në kohën kur po shkruhen këto radhë, BTF nuk ka marrë ndonjëdokument zyrtar që të konfirmojë, nëse DU është përdorur apo jo, gjatë konfliktit.