Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

W pierwszych latach państwowości polskiej ziemia regionu szamotulskiegostanowiła własność rodu Nałęczów 18 , który piastując szereg znaczących stanowisk –wojewodów, kasztelanów, starostów – aktywnie uczestniczył w sprawach państwowych. Zpoczątkiem XI w. Szamotulscy znikają z widowni dziejowej a w historii regionuszamotulskiego obok Ostrorogów pojawia się przede wszystkim możny ród Górków.Górkowie, oprócz spraw państwowych, zasłużyli się także jako dziedzice Szamotuł.Łukasz Górka 19 rozbudował do obecnych kształtów zamek istniejący tutaj do dziś orazkościół. W Szamotułach też jako jedna z pierwszych w Wielkopolsce powstała drukarnia zinicjatywy braci czeskich. W tym samym okresie, kiedy powstała drukarnia, osiedliło sięwielu prześladowanych w swoich rodzinnych krajach protestantów - głównie wspomnianiwcześniej bracia czescy, którzy znaleźli opiekę wśród Ostrorogów i Górków. Szamotuły iOstroróg stały się wówczas ważnymi ośrodkami reformacji w Wielkopolsce. Rozwijało sięrzemiosło i handel.W 1818 roku zostaje po raz pierwszy utworzony powiat szamotulski w granicachzbliżonych do tych, w jakich istnieje także dziś. Stolica regionu została ustanowiona wnajsilniejszym ośrodku regionu – w Szamotułach. W końcu 1837 roku powiat szamotulskinależał do najzamożniejszych powiatów w Wielkim Księstwie Poznańskim i zajmował podtym względem szóstą lokatę.Powiat szamotulski jako jednostka administracyjna graniczył od północy zpowiatem czarnkowskim, od wschodu z powiatem obornickim i poznańskim, od południaz powiatem nowotomyskim, a od zachodu z powiatem międzychodzkim. Główną rzekąprzepływającą przez powiat jest rzeka Warta, która pełniła funkcje komunikacyjne i naktórej znajdowały się dwa mosty: pod Obrzyckiem i pod Wronkami. Liczba ludnościzamieszkująca powiat szamotulski w 1837 roku wynosiła 37386 - z czego 9465 stanowiłaludność miejska, a 27921 ludność wiejska, zaś w roku 1885 wzrosła do 53113. Głównymzajęciem mieszkańców powiatu była uprawa roli i hodowla bydła, rzadziej drobnyprzemysł i handel. Pod względem narodowościowym i religijnym struktura społeczna18 Koleje losów właścicieli Szamotuł: rodów Nałęczów, Szamotulskich, Świdwów opisane są wnastępujących opracowaniach: T. Jurek, Średniowieczne Szamotuły i ich dziedzice, w: Szamotuły: karty zdziejów miasta, s. 11-63. Szamotulskie Zeszyty Muzealne T. 1 Szamotuły 2006; S. Zagórska, Halszka zOstroga: między faktami a mitami, Warszawa 2006; J. Pakulski, Nałęcze Wielkopolscy w średniowieczu,Warszawa 1982; J. Gąsiorowski, Wielkopolscy Ostrorogowie, Ostroróg 1998; A. Kulikowski, Wielki herbarzrodów polskich, Warszawa 2005, s. 248-24919 Polski Słownik Biograficzny [dalej PSB] T. 8, Wrocław [i in.] 1959-1960, s. 412-414; WielkopolskiSłownik Biograficzny [dalej WSB], Warszawa [i in.] 1981, s. 220-221; A. Kulikowski; Wielki herbarz ,op.cit., s. 244-245.10