Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Rozdział 4 Ważne postacie Szamotuł i Ziemi SzamotulskiejDla kultury oraz szkolnictwa Szamotuł zasłużyło się wielu wybitnych ludzi nauki, bylito m. in.: Jan Ostroróg 135 , który urodził się około 1436 r. w swoim rodzinnym mieście -Ostrorogu jako syn Stanisława 136 , wojewody poznańskiego i Beaty z Bystrzycy. Otrzymałstaranne wykształcenie. Studiował w Wiedniu (w 1450 r.), Erfurcie (w latach 1453-1455) iBolonii (1458-1460). Tam w 1459 r. był rektorem ultramontanów, tzn. zwolennikówkierunku postulującego podporządkowanie polityki Kościoła katolickiego w różnychkrajach władzy watykańskiej. Uzyskał doktorat obojga praw. Po ukończeniu studiówrozpoczął służbę dyplomatyczną u króla Kazimierza Jagiellończyka. Na początek zostałczłonkiem komisji orzekającej o włączeniu części Mazowsza do Korony. Jako sekretarzkróla brał udział w wojnie trzynastoletniej i wielokrotnie posłował, m. in. dwa razy doRzymu. W służbie dyplomatycznej naraził się nawet na uwięzienie przez węgierskiegokróla w latach 1476-1477. Dostąpił najwyższych godności państwowych. Był kasztelanemmiędzyrzeckim (1465-1472) i poznańskim (1474-1500), starostą generalnym Wielkopolski(1493-1498), wojewodą poznańskim (1500-1501) oraz podskarbim wielkim koronnym(1472-1474). Zmarł w lecie 1501 r. między 3 czerwca a 25 sierpnia. Jan Ostroróg w 1464 r.ożenił się z księżniczką raciborską Heleną, wnuczką Wincentego Szamotulskiego. Po jejśmierci poślubił w 1494 roku Dorotę Wrzesińską. Z każdego z tych małżeństw miał podwoje dzieci: Stanisława i Wacława oraz Poliksenę i Hektora. J. Ostrorogowi przypisywanejest autorstwo słynnego „Memoriału w sprawie uporządkowania Rzeczypospolitej", dziełanapisanego po łacinie. 137 Niektórzy uczeni twierdzą, że memoriał powstałnajprawdopodobniej w latach 1455-1459 lub 1475-1477, inni uważają, że nieznany jest czasnapisania tego dzieła, a współczesny jego kształt pochodzi z około 1530 r., a więc już pośmierci Jana Ostroroga. Autor memoriału postuluje w nim niezależność państwa od papieżai podporządkowanie Kościoła kontroli państwowej, zniesienie opłat na rzecz Rzymu. Broni135 R. Krygier; Ich ślad, op. cit., s. 101; WSB, op. cit., s. 537-538; A. Gąsiorowski (red.) Wielkopolscy, op.cit., s. 71-76; J. Chodera, F. Kiryk, Słownik biograficzny historii Polski, T. 2 L-Ż, Wrocław [i in.] 2005, s.1095.136 WSB, op. cit., s. 538-539.137 Pro reipublicae ordinatione congestum, dostępna w: A. Pawiński.; Jana Ostroroga żywot i pismo onaprawie Rzeczpospolitej: studyum z literatury politycznej XV wieku, Warszawa 1884, s. 128-209; B. i M.Kosmanowie, Sylwetki, op. cit., s. 185-192; E. XIX w., Wyd. 1, III, s. 326.137 R. Krygier; Ich ślad, op. cit., s. 107.44