Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

2.2 Drukarnie i księgarnieW okresie międzywojennym na Ziemi Szamotulskiej działa dość prężnie DrukarniaNakładowa J. Kawalera. 322 Zapisała się trwale na kartach historii nie tylko Szamotuł, w 2006roku obchodziła stulecie swego istnienia. Drukarnia Nakładowa Józefa Kawalera zostałazałożona przez niego 1 października 1906 r. w Oberhausen na trasie linii kolejowej Essen– Duisburg w Niemczech. Początkowo personel drukarni nie był zbyt liczny, liczył trzyosoby: właściciela i dwóch pomocników. Drukarnia została założona na terenie Westfalii iNadrenii ze względu na znajomość przez Józefa Kawalera rynku wydawniczego i potrzebPolaków w Niemczech. Początkowo drukowano różne drobne druki dla liczniedziałających towarzystw polskich, które były rozproszone na terenie całej Westfalii iNadrenii. Z racji swej fachowości drukarnia otrzymywała coraz więcej zamówień. W roku1909 drukarnia w związku z licznymi zamówieniami towarzystw śpiewaczych imuzycznych sprowadziła czcionki nutowe w celu drukowania śpiewników jedno- iwielogłosowych i innych tekstów muzycznych. Zapotrzebowanie było tak wielkie, żedrukarnia musiała zatrudnić dwóch zecerów nutowych na stały etat. W tym samym czasiedrukarnia wydrukowała w nakładzie 30 tys. egzemplarzy duży śpiewnik – modlitewnikzredagowany przez polskich kapłanów. Wydawnictwo to pozwoliło na ujednolicenieśpiewu kościelnego w języku polskim na obczyźnie. Najlepszy okres rozwoju drukarniprzerwał wybuch pierwszej wojny światowej. Cały personel drukarni zostałzmobilizowany, wraz z właścicielem, zostało tylko dwóch drukarzy. Z tego powodudrukarnia musiała na pewien czas ograniczyć dość poważnie swoją działalność. W latach1914-1918 drukowano tylko najpotrzebniejsze druki, były to przeważnie teksty doksiążeczek do nabożeństwa. Po zakończeniu wojny drukarnia na nowo uruchomiłaprodukcję 1 stycznia 1919 r. Od razu drukarnia otrzymała wiele zamówień, którym z brakumożliwości osobowych mogła ledwo sprostać. Drukarnia pracowała dla polskiej emigracjido września 1920 r. W wyniku napiętej sytuacji politycznej w Niemczech w roku 1920,drukarnia musiał przenieść swoją działalność z Niemiec na teren Polski. Po wielustaraniach w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Rzeszy J. Kawalerowi udało się uzyskaćpozwolenie na wywóz urządzeń i maszyn do Polski. Przeprowadzka drukarni nastąpiła wsierpniu i wrześniu 1920 r. Było to stosunkowo dobre pośpieszne maszyny ilustracyjne322 Fot. Józefa Kawalera – zob. Aneks Nr 16, Aneksy, s. 21; fot. pracowników drukarni J. Kawalera – zob.Aneks Nr 17, Aneksy, s. 22.105