Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

staraniem nowego właściciela rezydencji Górków, Łukasza II Górki, głównego fundatorakapituły szamotulskiej, starosty generalnego Wielkopolski. Wówczas zwężono ipodwyższono prezbiterium, zwężono też nawę główną, wybudowano dwie nawy boczne,wzniesiono nowe filary i arkady międzynawowe oraz sklepienia. Nad ostatnim przęsłemzachodnim nawy południowej dobudowano wysoką wieżę - dzwonnicę, która w dolnejczęści była murowana, a w górnej drewniana. Na początku XVI w. w szamotulskimkościele parafialnym funkcjonował zespół 13 kapłanów (prepozyt, 8 mansjonarzy, 2wikariuszy i 2 kaznodziejów). Tak liczna grupa księży na stałe zaangażowanych do pracyduszpasterskiej w Szamotułach tworzyła z miasta silny ośrodek kościelny oddziałujący ipromieniujący na okolicę. Ważnym wyróżnieniem dla Szamotuł okazało siępodniesienie20 lutego 1542 r. kościoła św. Stanisława do godności kolegiaty. Biskuppoznański Sebastian Branicki wystawił w tym dniu dokument, w którym określił przywilejerygujący w Szamotułach nową prałaturę, kantorię oraz 10 kanoników. Tym przywilejembiskup postanowił erygować w Szamotułach kapitułę, a kościół podnieść do rzędukolegiat. 59 W tym okresie na terenie diecezji poznańskiej wyróżniono w ten sposób tylkoczternaście kościołów.Wiek XVII-XVIIIOd połowy XVII w. Szamotuły przeżywały upadek gospodarczy i kulturalny. Dużypożar miasta w 1634 r., wojny szwedzkie, wyludnienie i zubożenie okolicznych wsi, towszystko spowodowało największy upadek miasta, który trwał blisko 150 lat. Dopieropod koniec XVIII w. Szamotuły zaczęły się powtórnie rozwijać i podnosić z upadku.Ziemia Szamotulska zawdzięcza swój rozwój kulturalny i duchowy nie tylko możnym iszlachcie, ale również, a może przede wszystkim Kościołowi, nie tylko zresztąkatolickiemu. Przy świątyni istniała biblioteka, o której autor wspomni w dalszej częścipracy. Przy kolegiacie działała nie tylko biblioteka, ale również i szkoła. Przywilejerekcyjny wydany 12 listopada 1423 r. przez wikariusza generalnego i kanonikapoznańskiego Mikołaja Kickiego stanowił, że jeden z kaznodziejów powinien byćmagistrem biegłym w sztukach wyzwolonych. Szamotulską szkołę parafialną ufundował w1445 r. Dobrogost Świdwa Szamotulski. On też od 1451 r. przeznaczał 100 florenów dlabiednych studentów mieszkających w bursie krakowskiej, gdzie wielu adeptów59 R. Krygier, Kolegiata, op. cit., s. 7.21