Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Rozdział 2 Oświata i kultura Szamotuł i Ziemi Szamotulskiej.Szamotuły i Ziemia SzamotulskaOświata na Ziemi Szamotulskiej (czyli przede wszystkim szkolnictwo) byłazwiązana nieodłącznie z Kościołem, nie tylko wyznania katolickiego, ale równieżprotestanckiego (luteranie, bracia czescy).Szkoła w Szamotułach, jako jedno z nielicznych miast, gdzie założycielem szkołybył nie proboszcz, ale kolator, Dobrogost Świdwa Szamotulski, kasztelan poznański, któryw roku 1445 lokował na ten cel na dobrach Kępa 12 ówczesnych grzywien rocznegodochodu dla rektora szkoły. Nałożył również obowiązek na mieszczan szamotulskichzapewnienie wiktu rektorowi szkoły itp. Inne dochody rektora i bakałarza szkoły byłynastępujące: zobowiązano proboszcza kolegiaty do przekazywania im co roku 4 grzywny.W roku 1610 obywatel Szamotuł, Jan Sołtysik zapisał szkole 100 ówczesnych złotych.Kilkaset złotych zostało legowane przez Sebastiana Ożego, oficjała bydgoskiego. Oprócztego, co kwartał były pobierane od uczniów na rzecz rektora i bakałarza opłaty zwane”kwartalnem”. 42 Szkoła w Dusznikach istniała już w XV w., jednak pierwsza wzmiankapochodzi z relacji wizyty Stanisława Syrokomli Karońskiego, kanonika poznańskiego,który przeprowadzał wizytę w imieniu Kajetana Gliszczyńskiego w 1785, o szkole wOstrorogu jest wzmianka w wizycie Jana Braneckiego z 1641 r., który opisał dokładnie,kto, za ile, i za co pobierał opłaty, podczas wizyty K. Gliszczyńskiego w 1785 r. osobnejszkoły w Ostrorogu już nie było, dzieci uczono w domu organisty, jeśli chodzi o szkołę wPniewach, J. Branecki w 1641 r. odnotowuje jej brak i zaleca wystawienie szkoły przezmagistrat i sprowadzenie nauczyciela. Zalecenia te spełniono, ponieważ wizyta FranciszkaLibowicza w 1725 r. wspomina o nauczycielu, utrzymywanym przez magistrat. Szkoła wBiezdrowie istniała na pewno w połowie XVII w. – zauważa ją J. Branecki; niestetypóźniejsze wizytacje już o niej nie wspominają.42 J. Łukaszewicz, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółekparochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi poznańskiej. T.1, Poznań 1858,s. 298-306.17