Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Rozdział 5 Drukarnie Szamotuł i Ziemi SzamotulskiejDrukarnia Aleksandra AugezdeckiegoPierwszą z drukarni działających na Ziemi Szamotulskiej była drukarnia założonaprzez braci czeskich. 170 Szamotuły, obok Leszna były w XVI w. najważniejszymskupiskiem braci czeskich w Wielkopolsce; w Lesznie dzięki protektoratowi Leszczyńskich,a w Ostrorogu dzięki poparciu rodziny Ostrorogów. Bracia czescy przybyli do Ostroroga wroku 1555, wygnani ze Śląska, tułając się po całej Wielkopolsce schronienie znaleźliostatecznie na ziemiach Jakuba Ostroroga. 171 Był on ich zamożnym opiekunem, arównocześnie żarliwym wyznawcą. Jakub Ostroróg nadał im osobny przywilej, który wroku 1569 jego syn – Jan Ostroróg potwierdził. 172 Osiedleni w 1548 r. bracia czescy, przypomocy Łukasza III Górki (1533-1573), założyli w Szamotułach w 1551 r. pierwsządrukarnię w Wielkopolsce. 173 Drukarnia miała swe pomieszczenia w oficynie zamkuGórków. Z Szamotuł rozchodziły się traktaty teologiczne, pobożne rozmyślania,podręczniki szkolne, zbiory modlitw, śpiewniki, katechizmy i ulotne druki religijne.Publikacje te drukowano w językach: czeskim, polskim i łacińskim. Drugim ośrodkiem, wktórym powstawały druki szamotulskie, była kolonia braci czeskich w Lesznie. Tam teżzostały odnalezione ich dalsze druki pochodzące z lat 1554-1563. Zapiski w poznańskichaktach konsystorskich z 1556 r. potwierdzają, że dysydenci („heretycy") drukują wSzamotułach swe książki, także w języku polskim. W latach 1558-1561 drukarnią ŁukaszaGórki kierował drukarz czeski Aleksander Augezdecki, który w tym czasie był promotoremwszystkich druków szamotulskich. 174 Spod jego ręki, w czasie pobytu w Szamotułachwyszło 10 druków 175 , natomiast ilość arkuszy można podać tylko do 9 pozycji, które sięzachowały. 176 Dużą rolę w sprowadzeniu drukarza do Szamotuł miał Eustachy Trepka –nauczyciel Łukasza Górki. Z Królewca sprowadził bogaty zapas czcionek, także nutowych.170 J. Sowiński, Polskie drukarstwo, Wrocław [i in.] 1988, s. 51.171 A. Gąsiorowski, Wielkopolscy, op. cit., s. 44-51.172 Tekst przywileju – zob. Aneks Nr 7, Aneksy, s. 12; Za: C. Draheim, Bracia Czescy w Ostrorogu, w: Zgrodu Halszki 1932 Nr 9 s. 10-11.173 J. Dostatni, Drukarnia Braci Czeskich w Szamotułach, w: Gazeta Szamotulska 1933 Nr 99 s. 2.174 Encyklopedia Wiedzy o Książce, Wrocław; Warszawa; Kraków 1971, kol. 85; Słownik Pracowników op.cit., s. 21; WSB, op. cit., s. 31; Krygier R., Szamotulanie , op. cit., s. 18; J. N. Bobrowicz, Opisaniehistoryczno-statystyczne op. cit., s. 456; A. Brueckner (oprac.) Encyklopedia, op. cit., T.1, s. 111; A.Kawecka-Gryczowa, Aleksander Augezdecki: Królewiec – Szamotuły 1549-1561.Wstęp – wykaz druków,Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1972.175 Między innymi Kancjonał ewangel. (wyd. 2) z 1561 r.; E. VIII, s. 49.176 A. Kawecka-Gryczowa, K. Krotajowa, J. Sójka, Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, T. 3, Cz.1: Wielkopolska, s. 239.56