metody, formy i programy kształcenia - E-mentor

Konstruktywizm w e-edukacji oraz jego krytykabiektywnym charakterze tych nauk. Założenie leżąceu podstaw konstruktywizmu jest takie, że nauczycielnie może studentów nauczyć niczego z literaturoznawstwa,psychologii czy etyki, ponieważ dziedzinyte niczego nie osiągnęły i opierają się jedynie nasubiektywnych przeświadczeniach osób czy grupspołecznych. Tego rodzaju subiektywizm odwołuje sięczasem do nieco bardziej systematycznych obserwacjiprowadzonych w ramach analizy klasowej, multikulturalizmuczy feminizmu. Tymczasem wnioski są zwyklepoparte badaniami prowadzonymi w wąskim zakresie,np. wskazującymi na dyskryminację pewnych grupspołecznych, etnicznych, religijnych, seksualnych czyrasowych w danych konkretnych warunkach historycznych.Często są to badania wartościowe, natomiastich rozwodniona popularyzacja, sprowadzająca się douznawania wszystkich opinii za równie dobre, jeżelitylko większość uczniów czy studentów się z nimizgodzi, jest ośmieszeniem samej idei edukacji. Poprostu o prawdziwości twierdzeń naukowych, a częstotakże o dopuszczalności sądów wartościujących, niedecyduje się na zasadzie demokratycznego głosowania,a zwłaszcza głosowania osób, których zadaniemjest dopiero zdobycie wiedzy na dany temat.Jeszcze istotniejszą kwestią w konstruktywizmiejest odrzucenie zasady, że nauczyciel może uczyć– bo przecież korygowanie błędów i przekazywaniewiedzy wypracowanej przez wiele pokoleń stanowiwłaśnie zasadniczy aspekt uczenia. Podejście takiezyskuje wsparcie dzięki metodzie oceniania nauczycielaczy pracownika naukowego stosowanej w wieluuczelniach – opartej w znacznej mierze na ocenachstudenckich, czyli kwestionariuszach, w których studenciwyrażają opinię na temat swoich nauczycieli.Nauczanie staje się więc konkursem popularności, niezaś procesem, w którym nauczyciel – dzięki swemuwykształceniu i doświadczeniu – zdobywa autoryteti wykorzystuje go dla dobra swych podopiecznych,najczęściej do korygowania popełnianych przez nichbłędów, ale nie zawsze w sposób wśród studentówpopularny. Nie chodzi tu o sprzeciw wobec ankiet,w których studenci wyrażają swoje opinie na tematinstruktora, ponieważ w wielu kontekstach pomagająone nauczycielowi, a nawet jego przełożonym, zaradzićważnym problemom, jednak trzeba stwierdzić,że nadmierne opieranie się na tego rodzaju opiniachprzy ocenie pracownika naukowego albo nauczycielaprzez przełożonego jest niewłaściwe.Dotyczy to wszystkich etapów szkolnictwa – gdypod wpływem rozmaitych nacisków ze strony władzoświatowych, rad rodzicielskich, samorządu uczniowskiegoi innych gremiów nauczyciele obniżająstandardy, starając się raczej przypodobać uczniomniż ich czegoś nauczyć. Zjawisko to ma zastraszająconegatywny wpływ na edukację powszechną w StanachZjednoczonych 22 , ale w coraz większym stopniui w innych krajach przyjmujących podejście konstruktywistyczne.Metody nauczania horyzontalnegodziałają świetnie wobec studentów MIT i Harvardu,szczególnie zaangażowanych w naukę, mają natomiastodwrotny skutek w nauczaniu przeważającejwiększości innych osób. Paradoksalnie, metody, jakiew opinii Rogersa i jego kontynuatorów mają pomócw upowszechnieniu edukacji, w rzeczywistości jedyniezwiększają jej elitaryzm, gdyż wspierają edukacjęjedynie wąskiej grupy uczniów wybitnych. Wbrewintencjom zwolenników konstruktywizmu, stosowaneprzez nich metody nie sprawiają, że wszyscy stają sięuczniami wybitnymi, lecz przeciwnie, utrudniają większościuczących się rzetelne przyswojenie materiału.Co jeszcze ważniejsze, w skali globalnej metody temają wpływ na obniżanie się roli Zachodu w rozwojuekonomicznym, technologicznym, a co za tym idziewe wszelkich dziedzinach. Nikt nie próbuje przypodobaćsię studentom w Bombaju i innych dalekowschodnichmetropoliach, w których kształci się większośćprzyszłych inżynierów czy lekarzy na świecie.Konstruktywizm i konektywizmPrzyjmując konstruktywizm za niemal oficjalnąideologię e-learningu, narażamy się zatem na uzasadnionąkrytykę ze strony osób, które dostrzegająpowyższe zagrożenia. Obawy przed obniżeniempoziomu edukacji stanowią częste wyjaśnienie i usprawiedliwienieformalnych ograniczeń, jakie politycy,zarówno w Polsce 23 , jak w Stanach Zjednoczonych 24i w innych krajach, starają się nałożyć na e-learning.Najlepszą odpowiedzią na tego rodzaju zarzuty jestpokazywanie, iż e-learning jest tylko (i aż) jednymz narzędzi nauczania, nie posiada on natomiast żadnejjedynie słuszniej ideologii czy filozofii. W szczególnościnależy podkreślić z emfazą, że ideologii takiejnie stanowi konstruktywizm.W ostatnich latach niektórzy zwolennicy konstruktywizmu,zauważając jego negatywne aspekty, zarównoedukacyjne, jak i propagandowe, zaproponowalinową ideę czy filozofię edukacji, zwaną konektywizmem.Konektywizm, podobnie jak konstruktywizm,opiera się na przyswojeniu i przeinaczeniu pewnegopojęcia funkcjonującego w innej dziedzinie. Jest totakże nazwa modelu sztucznej inteligencji, według22PISA 2009 Educational Research Report określa na podstawie badania 20 krajów rozwiniętych, że np. w dziedzinie matematykiuczniowie z USA osiągają gorsze wyniki niż uczniowie z 17 innych krajów, a w dziedzinie nauk przyrodniczych – gorsze niżuczniowie z 12 innych krajów, http://educationresearchreport.blogspot.com/2010/12/pisa-2009-performance-of-u-s-15-year.html,[26.09.2011].23Perypetie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i jej restryktywnych interpretacji przez kolejne rządy mają już swoją historię.Por. P. Bołtuć, Rząd ogranicza e-studia, „Gazeta Prawna” 2007, nr 9/11, s. 20, http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/2969,rzad_ogranicza_e_studia.html, [21.09.2011].24Niedawno w USA próbowano ograniczyć prawo do nauczania online studentów z danego stanu tylko do uczelni akredytowanychw tym stanie. Sprawa została przesunięta do rozpatrzenia w przyszłości, por. Protecting Academic Freedom in Higher Education,http://edworkforce.house.gov/Calendar/EventSingle.aspx?EventID=245799, [21.09.2011].październik 2011 53