KOAH Bülteni 2012 Sayı 1

derleme
çık (valf) sayesinde ekshalasyon havasının hazneye
girmesi engellenir. Çocuklar ve erişkinler
için olanları değişik renklerde yapılmıştır. Bu
cihazların maske veya ağızlık ile kullanılabilen
modelleri vardır. Maskeli olanlar özellikle 4 yaş
altı çocuklar, çok yaşlı olanlar, mental problemi
olanlar ve ağır bronkospazmı bulunan hastalar
için uygundur.
ÖDİ’lerin efektif kullanımı için inhalasyon
başlangıcında cihazın aktive edilmesi yani el-nefes
senkronizasyonu gerekir. ÖDİ kullanımında
en sık yapılan hata el-nefes senkronizasyonuna
uyumsuzluktur. Ancak hastalar tekrarlanan
eğitim ve demo kullanımı ile uygun tekniği genellikle
öğrenirler. Tüm uğraşlara rağmen ÖDİ
kullanımında zorlanan hastalara mutlaka spacer
verilmelidir. Böylece tekniğe uyumsuzluk problemi
ortadan kalkar ve ilaçların akciğer depozisyonu
artar.
Aerosol bulutunun spacer haznesine girmesini
takiben 1-2 saniye içinde propellant evapore
olur, büyük ilaç partikülleri spacer duvarlarına
yapışır ve hasta sadece küçük ilaç partiküllerini
inhale eder. Böylece orofarinkste ilaç birikimi
çok azalır ve inhaler kortikosteroid kullanımında
kandidiyazis riski çok azalır. Fakat spacer ile
inhaler kortikosteroid içeren ÖDİ kullanımında
vokal kord miyopatisine bağlı olarak gelişen disfoni
engellenemez.
ÖDİ spacer içine bir kez salınır. Partiküller
birleşerek inhale edilemez büyüklüğe ulaşabilecekleri
için cihaz aynı anda üst üste birkaç
kez aktifleştirilmez. Bir doz daha gerekirse en az
30 saniye beklenmelidir. İlaç partikülleri spacer
içinde en fazla 10 saniye asılı kalırlar ve bu nedenle
cihazı aktifleştirdikten sonraki 1-3 saniye
içinde inhalasyona başlanmalıdır. ÖDİ aktifleştirilmesi
sonrasında hasta normal solunum
ritmi ile 4-5 kez nefes alır ve cihaz içine nefesini
boşaltır. Tek yönlü kapak sayesinde ekshalasyon
havası cihaz içine girmez dışarıya çıkar.
Bazı spacer markalarında cihazın üzerine bir ses
sistemi eklenmiştir. Gereğinden fazla hızlı inspirasyon
yapıldığı zaman çıkan ses kullanım tekniğinin
hatalı olduğuna işaret eder.
Zamanla spacer içinde ve valf çevresinde
biriken ilaç kirli bir görüntü oluşturur. Ancak
cihaz kirli görüntüsü nedeniyle sık aralıklarla
temizlenmemelidir. İç yüzeyinin deterjanlarla
yıkanarak kağıt havlu veya bir bezle kurutulması
statik elektrik yüklenmesi oluşturur. Elektriklenme
nedeniyle spacer iç yüzeyine ilaç partiküllerinin
yapışması akciğere inhale edilecek
olan miktarı azaltır. Statik elektrik yükü cihaz iç
yüzeyine ilaçların yapışarak belirli bir seviyede
kirlilik oluşturmasına kadar devam eder. Yaklaşık
30-40 kullanım sonrasında elektrostatik
yüklenmenin kaybolduğu kabul edilmektedir.
Piyasada iç yüzeyi özel bir madde ile kaplanarak
nonstatik hale getirilmiş veya antistatik plastikden
yapılmış ara parçalar bulunmaktadır.
Cihazın ilk kullanım öncesinde ve daha
sonra kirlenmiş cihazın temizleme işlemi sonrasında
aşağıdaki metodun uygulanması ile iç
duvar yüzeyinde ince bir deterjan tabakasının
kalması statik elektriklenmeyi önemli oranda
azaltır.
• Parçalara ayır
• Parçaları ılık sabunlu su içine bırak
• Su ile durula
• Kurumasını bekle
Spacer’a alternatif olarak bazı ilaç firmaları
uzatma tüpü olarak isimlendirilebilecek küçük
plastik ara parçaları cihazları ile birlikte vermektedir
(Şekil 4). ÖDİ ağızlığına takılan bu parçalar
sayesinde el-nefes senkronizasyonundaki
hassas zamanlama problemi çözülmektedir.
Uzatma tüplerinin küçük olmaları nedeniyle
taşınması kolaydır ve özellikle ev ortamı dışında
kurtarıcı ilaç kullanımında hastaya önemli
avantaj sağlar.
KOAH ve astım alevlenmeleri nedeniyle
hospitalize edilen hastalarda ve evde tedavisi
18