KOAH Bülteni 2012 Sayı 1
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
derleme<br />
küçük partiküller ve gazlar nazofarinkste emilebilirler.<br />
Bu nedenle egzersiz ve benzeri nedenlerle<br />
ağızdan solunumun ön planda olduğu hallerde<br />
organizma önemli bir savunma mekanizmasından<br />
mahrum kalmaktadır. Partikül çapı arttıkça<br />
trakeobronşiyal ağaçta birikim artar. Çapı 4<br />
mikrondan büyük olanlar akciğerde en fazla kalan<br />
partiküllerdir. Daha büyük olanlar bronşlarda<br />
tutulur, daha küçük olanlar ise ekspirasyonla<br />
atılmaktadır. Büyük hava yollarındaki etkin mekanizma<br />
impaksiyon yani çarpma iken, küçük<br />
hava yollarında daha çok sedimentasyon etkin<br />
olmaktadır. Partikül çapı ile birikme bölgesi arasındaki<br />
ilişki incelendiğinde 4 mikrondan büyük<br />
partiküller daha çok büyük hava yollarında<br />
birikirken, 2-4 mikron arasındaki partiküllerin<br />
daha çok distal hava yollarında biriktiği gösterilmiştir.<br />
Ayrıca partikül çapı arttıkça orofaringeal<br />
birikim önem kazanmaktadır.<br />
Deneysel çalışmalar akciğer içindeki toplam<br />
birikimin sabit olduğunu gösterse de kişiden<br />
kişiye parankimal ve bronşiyal tutulumlar değişik<br />
olabilirler. Kişinin hava yolu çapı ve solunum<br />
paterni, birikimi etkileyen faktörler arasındadır.<br />
Bu durumda partikülün çapı ve solunum paterni<br />
değiştirilerek istenilen anatomik bölgede birikme<br />
sağlamak mümkün olabilir. Örneğin büyük<br />
partiküllerin tidal volümün sonuna doğru<br />
inhale edilmesi bronşiyal birikimi sağlarken, bir<br />
mikron civarındaki partiküllerin tidal volümün<br />
sonuna doğru alınması distal alanlarda daha<br />
fazla birikmeye yol açmaktadır. Günümüzde<br />
molekül ağırlığı, çap, eriyebilirlik gibi özellikleri<br />
birbirinden farklı olan çok sayıda inhaler ilacın<br />
kullanıma sunulması bu ilkelere dayanmaktadır.<br />
Solunum sistemine ulaşan ve belli bölgelerde<br />
biriken partiküllerin, nasıl ve ne kadar temizleneceği<br />
de belli koşullara bağlıdır. Örneğin nazal<br />
bölgede biriken partiküller burun solunumu<br />
ile dışarı atılırlar. Burun arkasında kalan birikimler<br />
ise mukosiliyer klirens ile farinkse kadar<br />
getirilir ve yutulur. Nazal bölgede absorbe eden<br />
gazlar mukus ile nötralize edilir ya da tamponlanır.<br />
Eriyebilen gazlar ise kana karışarak uzaklaşırlar.<br />
Trakeobronşiyal alandaki partiküller mukosiliyer<br />
klirens ile taşınır. Suda eriyen materyal<br />
nazal bölgede olduğu gibi kana karışır.<br />
Pulmoner parankimde biriken büyük partiküllerin<br />
iki saat içinde fagosite edildiği bilinmektedir.<br />
İki mikrondan daha küçük partikül-<br />
Tablo: Partikül büyüklüğüne göre farklı bölgelerde birikme oranları<br />
Partikül<br />
aerodinamik<br />
çapı (µm)<br />
Birikme yüzdesi<br />
Orofarinks Trakeobronşiyal Alveolar<br />
Ekspirasyon<br />
havasındaki<br />
partikül yüzdesi<br />
1 0 0 16 84<br />
2 0 2 40 58<br />
3 5 7 50 38<br />
4 20 12 42 26<br />
5 37 16 30 17<br />
6 52 21 17 10<br />
7 56 25 11 8<br />
8 60 28 5 7<br />
4
Change language