Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
73-33-42, 8-951-195-37-65<br />
УЖРАДЪЁС<br />
№ 48 (<strong>25663</strong>) 7<br />
2018-тӥ ар 28-тӥ инвожо<br />
«ВОРШУД»<br />
Эктыса куэм кесэг<br />
Туспуктӥз Наталья ДМИТРИЕВА<br />
«Воршудэ» люкаськизы финугор<br />
ӵыжы-выжыос.<br />
Туспуктӥз Елена БАЙКОВА<br />
Вуныны кутскем куиськонэз калык<br />
пӧлы вӧлмытон.<br />
Мария ЕМЕЛЬЯНОВА<br />
Фин-угор калыкъёслэн<br />
«Воршуд» фестивальзы<br />
туэ 8-тӥзэ<br />
ортчиз. 23-тӥ инвожое<br />
Ижысь Киров<br />
нимо паркын соин<br />
ӵош эшшо 2 проект<br />
усьтӥськиз: эктонъя<br />
калыккуспо «Выж» лагерь<br />
но Россиысь куиськонъя<br />
школа.<br />
Фин-угор парад<br />
Ӵукнаысен паркын куараос<br />
кыдёке чузъяськизы<br />
ни. Пыронын ик куноосты<br />
арганэн но шулдыр<br />
кырӟанъёсын пумитазы<br />
Удмуртиысь коллективъёс.<br />
Пыдлогес мыныса, люкен-люкен<br />
сылӥсь адямиосты<br />
адӟыны луэ вал: таосыз<br />
концерт азьын эктонъёссэс,<br />
кырӟанъёссэс тодазы ваё.<br />
Парке огшоры калгыны<br />
яке спортэн вырыны вуэмъёс<br />
абдраса ик учко: «Мар та<br />
таӵе?» Кӧня ке улыса, телефон<br />
дуре кисыязы пыро - сокем<br />
аспӧртэмлыко калык<br />
дӥсен пӧрмытскем адямиосын<br />
туспуктэм лэсьтытэк<br />
уз луы.<br />
Таяз аре фестивале<br />
оглом 25 коллектив пыриськиз.<br />
Ижкар пумитаз<br />
Удмуртиысь, Марий Элысь,<br />
Комиысь, Пермьысь, Кировысь,<br />
Самараысь финугор<br />
ансамбльёсты. Асьсэ<br />
флагъёсынызы зэмос парадын<br />
кадь ортчизы соос<br />
калык азьтӥ. Паймытӥз<br />
дӥськутъёссылэн узыр<br />
луэмзы - туж чебересь<br />
адӟисько. Таӵе пӧсь куазен<br />
нылкышноос жаль ик<br />
потӥзы: вылазы куэм дэремъёс,<br />
азькышетъёс дӥсямын,<br />
йыръёсазы кышетъёс<br />
керттэмын. Чуваш кышномуртъёслэн<br />
воксё хушпуос,<br />
коньдонэн чебермам<br />
йыре пононъёс дӥсямын<br />
вал. Таосыз секытэсь на.<br />
100-лэсь трос эктӥсьёс<br />
бергазы калык крезьгуръя,<br />
бордазы учкисьёслэсь синъёссэс<br />
бурмытыса. Коллективъёс<br />
люкаськем калыкез<br />
шудонъёс, эктонъёс пыр<br />
культураенызы тодматӥзы.<br />
Праздник мед пӧрмоз шуыса,<br />
ӧвӧл кулэ вылэм нокыӵе<br />
салют, жонгетэменыз пеле<br />
пырись крезьгур. Эктонъёс<br />
ик бурдъято!<br />
Черсонысен -<br />
куиськонозь<br />
Ужрадлы аспӧртэм шӧм<br />
пыӵатӥзы Киров нимо паркын<br />
сылӥсь 20 куиськон станокъёс.<br />
Озьы Россиысь куиськисьёслэн<br />
«Кросна» школазы<br />
усьтӥськиз. Та нуналэ<br />
куиськисьлэсь ужзэ<br />
котькудӥз ас вылаз мертаны<br />
быгатӥз. Татчы Великий<br />
Новгородысь но Нижний<br />
Новгородысь, Москваысь,<br />
Кировысь, Челябинскысь,<br />
Тюменьысь но мукет<br />
городъёсысь текстилья<br />
но куиськонъя дизайнеръёс<br />
пыриськизы. 40-лэсь ятыр<br />
люкаськизы! Соос калыкез<br />
пӧртэм куиськон амалъёсын<br />
тодматӥзы. Кылсярысь,<br />
адӟыны луиз, кызьы куиське<br />
выж лёгет, пестрядь яке<br />
ажурной басма. Вань ужлэсь<br />
радлыксэ бӧрсьысь бӧрсе<br />
валэктӥзы: черсонысен кутскыса,<br />
станокез дасятозь.<br />
Эшшо огез станок сылӥз<br />
сцена вӧзын. Отын эшъяськон<br />
кускерттон куиськиз.<br />
Вань мылкыд карисьёслэн<br />
тыршеменызы, со «Воршуд»<br />
фестивальлэн емышез луиз.<br />
Сомында кибашлыос люкаськемын<br />
бере, уг луы вал<br />
соослэсь ужъёссэс адӟытэк<br />
кошкыны. Пӧртэм буёло<br />
куэм кесэгъёсын адӟытон<br />
паймытӥз. Макем трос дыр<br />
но чидан кулэ та быдӟа ужез<br />
лэсьтыны!<br />
Выжен герӟазы<br />
Фестивальысь адӟыны<br />
луиз кунгож сьӧрысь вуэм<br />
егит фин-угоръёсты но.<br />
Эстониысь «Каякас» коллектив<br />
но Румыниысь мадьяръёслэн<br />
«Сазлабу» ансамбльзы<br />
эктонъя калыккуспо<br />
«Выж» лагерьлы луыса<br />
Удмуртие вуизы. Та лагерь<br />
15 ар ӵоже пӧртэм кунъёсын<br />
радъяськылӥз. Туэ, Президентлэн<br />
грантъёсъя фондэзлэн<br />
конкурсаз вормыса,<br />
«Выж» лагерез Удмуртиын<br />
ортчытон борды басьтӥськиз<br />
Кузебай Герд нимо гимназиысь<br />
калык эктонъя «Чебеляй»<br />
студилэн кивалтӥсез<br />
Наталья Чиркова. Солэн верамезъя,<br />
кыӵе ке кунэ вуыса,<br />
ульчаостӥ ортчыса, уг луы валаны<br />
калыклэсь сямзэ, ӵапак<br />
эктонъёс пыр шӧдӥське солэн<br />
манерыз, улон кужымез.<br />
«Воршуд» фестивальлэн<br />
усьтӥськоназ эктӥсь егитъёсты<br />
учкисьёс, юн чабыса,<br />
пумитазы. Калыкез соос<br />
выж сямен огазеязы. Калык<br />
дӥськутъя валалод, кытын<br />
удмурт, эстон, пор яке коми.<br />
Соос ог-огзэс, кемалась тодмо<br />
эшъёс сямен, пумитазы.<br />
Бадӟым котыртэмын, киоссэс<br />
кутыса, бергазы. Пӧлазы<br />
эктонъёсты учкыны лыктэм<br />
калыкез но кутӥзы, угось таосызлэн<br />
тэк сылэмзы ӧз ни<br />
луы.<br />
Мадьяр но эстон эктонъёсын<br />
Шаркан, Пичи Пурга,<br />
Балезино, Яр, Глазов ёросъёсын,<br />
Воткинск, Сарапул каръёсын<br />
улӥсьёс но тодматскыны<br />
быгатӥзы. «Выж» лагере<br />
лыктэмъёс отчы концертэн<br />
вуылӥзы, эктонъёсъя мастерклассъёс<br />
ортчытӥзы.<br />
ВОРМЫ АСТЭ АЧИД<br />
Улон сётӥське... улыны<br />
Ангелина СНИГИРЁВА<br />
Ижын, наркотикъёсын<br />
нюръяськон нуналлы<br />
сӥзьыса, ортчиз<br />
«Улыны вакыт»<br />
акция. Сое радъяз «За<br />
здоровое поколение»<br />
огазеяськон, Югдурез<br />
утёнъя министерство,<br />
Ижысь егитъёсын<br />
ужанъя управление.<br />
Ижысь Серафим Саровский<br />
собор азьын уно калык<br />
люкаськиз - тужгес трос<br />
егитъёс. Ӵапак соос понна<br />
Егитъёслэн нуналзы азьын<br />
та акция радъямын вал.<br />
Угось быдэ вуымтэ адями котыре<br />
урод сямъёс ӝоггес лякисько.<br />
- Акция «Улыны вакыт»<br />
шуыса юнме уг нимаськы,<br />
та дунне вылэ ваньмыз улыны<br />
вордӥськемын, нокыӵе<br />
урод сямъёс адямилэсь улонзэ<br />
куспетӥ медаз каре. Ужрадэ<br />
ӧтимы школа бордысь лагерьёсы<br />
ветлӥсь, секыт югдуре<br />
сюрем, начар улӥсь семьяосысь<br />
12-14 аресъем пиналъёсты.<br />
Та арлыдын нылпиослэн<br />
мылкыдзы дурыныз<br />
пӧзе, ваньзэ эскеремзы, уката<br />
ик лэзьымтэзэ, потэ, - вераз<br />
МВД-ысь наркотикъёсын<br />
нюръяськонъя ёзэтлэн<br />
кивалтӥсезлэн воштӥсез Татьяна<br />
Романова.<br />
Егитъёсты уродэзлэсь<br />
алӥзы соос кадь ик егит<br />
муртъёс. Школаосын, техникумъёсын<br />
дышетскисьёс<br />
таза улон, алама сямъёслэсь<br />
куштӥськон сярысь<br />
чуръёс лыдӟизы, кырӟанъёс<br />
быдэстӥзы. Гитара но микрофон<br />
киязы кутӥзы Удмуртиысь<br />
реабилитационной центрын<br />
йӧнатӥськись 2 егитъёс.<br />
Ульяна ассэ вокалын<br />
эскере, нош солэсь азьвыл,<br />
5 толэзь ӵоже, наркотикъёс<br />
пӧлы выйыса улэм, али<br />
йӧнатӥське. Табере улонысьтым<br />
янгышъёссэ адӟисько,<br />
выль сямен улэме потэ, вераз<br />
нылаш.<br />
Собор вӧзын сюсьтылъёс<br />
ӝуатэмын. Борддор вылэ<br />
гожтэмын усыкмытӥсь суретъёслэсь<br />
бырем егитъёслэн<br />
нимъёссы. Ӧжыт ӧвӧл<br />
17-18 аресъем но солэсь но<br />
еж нылпиослэн нимъёссы.<br />
Удмуртиысь сяна, Екатеринбургысь,<br />
Пермьысь, Татарстанысь<br />
адямиос гожъямын.<br />
- Та адямиос милям тодмоосмы<br />
яке тодмоосмылэн<br />
тодмооссы вал. Татчы лыктэмъёс<br />
мед адӟозы, кытчы<br />
вуттэ наркотик, - вераз «За<br />
здоровое поколение» огазеяськонлэн<br />
азьветлӥсез Светлана<br />
Дерюшева.<br />
Та огазеяськонэ пыриськись<br />
нылкышноос ваньзы<br />
куке но секыт адӟонэн пумиськизы<br />
- кинлэн ке нылпиез<br />
наркотикъёсын кушласькиз,<br />
кинлэн ке - быриз<br />
но. Табере кышномуртъёс<br />
сыӵе ик сюлэмшуге вуэм<br />
анайёслы, секыт югдуре шедем<br />
муртъёслы юрттӥсько.<br />
Кылбуръёсты, кырӟанъёсты<br />
кылзэмзы бере егитъёс<br />
квест ортчизы, отын чузъяськизы<br />
наркотикъёсты<br />
алон, тазалыко улон борды<br />
кыстӥськон сярысь юанъёс.<br />
Ужрад азинскиз ӝытлань<br />
но - Киров нимо паркын<br />
Ижысь нылпи но мукет<br />
коллективъёс концерт<br />
возьматӥзы. Татын ик ВИЧлы<br />
дунтэк эскериськыны<br />
луиз. Эскеронэз радъяз<br />
СПИД-эз но паласькись<br />
висёнъёсты алонъя элькун<br />
центр. Озьы ик вань мылкыд<br />
карисьёс скандинав<br />
амалъя ветлыны дышетскизы.