09.08.2018 Views

ud#59 (25674)

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

№ 59 (<strong>25674</strong>)<br />

2 2018-тӥ ар 9-тӥ гудырикошкон УЖРАДЪЁС<br />

www.udmdunne.ru<br />

d<br />

КЫЛПУМЫСЬ<br />

Нош ик огазеяськом!<br />

Зинаида РЯБИНИНА,<br />

валтӥсь редактор<br />

2000-тӥ аръёсы удмурт<br />

газетлэн потэм<br />

дырыз 1915-тӥ арлы<br />

тупатэмын вал, но<br />

ми ум вунэтӥське<br />

большевикъёслэсь<br />

нырысетӥ газетсэс -<br />

«Гудыриез» но.<br />

Со потыны кутскиз<br />

1918-тӥ арын 31-<br />

тӥ октябре Алабгоын.<br />

Газетлы редакторе<br />

юнматӥзы Трофим Борисовез.<br />

Мукет газетъёсын<br />

сямен ик, «Гудырилэн»<br />

нырысетӥ бамаз<br />

лыдӟисьёслы вазиськон<br />

потылӥз: «Вань шаеръёсысь<br />

куанер улӥсьёс,<br />

огазеяське!» «Гудыри»<br />

газет 1918-тӥ арын 8 номер<br />

печатласькиз, отӥяз<br />

лыдӟисьёс доры пумен<br />

тросгес номеръёс вуизы.<br />

1930-тӥ арын «Гудыри»<br />

нимзэ «Удмурт коммуналы»<br />

воштэ.<br />

“Гудырилэн» вакытэз<br />

кузь ӧй вал ке но,<br />

«Удмурт дуннелэн» дауръем<br />

историяз со туж<br />

шӧдскымон инты басьтэ,<br />

сое нокызьы пусйытэк<br />

кельтэм уг поты. Озьы<br />

1-тӥ ноябре ми Удмурт<br />

кун университетысь удмурт<br />

филологияя, финно-угроведениея<br />

но журналистикая<br />

институтэн<br />

но Национальной библиотекаен<br />

валче ортчытом<br />

«Гудыри» газетлы 100<br />

ар тырмонлы но удмурт<br />

комиссарлы Иосиф Наговицынлы<br />

130 ар тырмонлы<br />

сӥзем научнопрактической<br />

конференция.<br />

Со сяна, лыдӟисьёсмы<br />

пӧлын конкурс ялӥськом!<br />

Ӵошатскон радъяськом<br />

3 удысъя:<br />

- «Лэчыт визь» - тужгес<br />

усто материал (вылӥ<br />

дунъяськозы публицистика<br />

шӧмо гожтэмъёс);<br />

- «Газет - мынам улонам»<br />

(улонысьтыды газетэн<br />

герӟаськем учыръёс);<br />

- «Дэмла эшедлы»<br />

(газетэз вӧлмытыны<br />

юрттӥсьёс понна,<br />

кин тросгес тодмооссэ<br />

«Удмурт дуннелы»<br />

гожтӥськытоз).<br />

Вормисьёсты возьмало<br />

коньдон премиос но<br />

кайталы дунтэк подписка!<br />

Валаськом, али гожъяськыса<br />

пукыны кысык<br />

на, но бакчаын ужан сяменыды<br />

пумен йырдэс<br />

бергатэ ни, бере медад<br />

кыле. Ужъёстэс возьмалом<br />

31-тӥ октябрёзь, вормисьёсты<br />

данъялом конференция<br />

дыръя. Нош<br />

газетмес вӧлмытӥсь<br />

эшъёсынымы ужмес<br />

Выль арозь азинтом.<br />

Кутскиськом!<br />

БЛАГОУСТРОЙСТВО<br />

Капчи киын мытэм уж<br />

Елена ТУГАШОВА<br />

Пичи Пурга районысь<br />

Вуж Мӧнья гуртлэн<br />

шораз та нуналъёсы<br />

резь-куаж вазе. Городын<br />

кадь чебер туала<br />

парк лэсьто.<br />

Гуртысь культурая юртлэн<br />

котырыз - ӵапак татын<br />

сылӥз Быдӟым оже быремъёслы<br />

сӥзем синпелет - роспрос<br />

ӧз выльдӥськылы ни совето<br />

вакытысен. Тӧдьы изваскаен<br />

шобыртэм ӝикытгес<br />

гинэ стеллаез, Вормон нуналэз<br />

пусйыку гинэ, тодазы<br />

вайылӥзы ке шат. Нош учконо<br />

ке, гуртысь сомында калык<br />

Быдӟым оже пыриськемын:<br />

130 мурт пӧлысь улэпкын<br />

берытскемын 38-эз гинэ.<br />

«Формирование комфортной<br />

городской среды»<br />

программа чотын<br />

вуж мӧньяослы луонлык<br />

усьтӥськиз гуртлэсь шорсюлэмзэ,<br />

синпелетэз выльдыны.<br />

Лэсьтӥськисьёс уен-нуналэн<br />

ужало. Та нуналъёсы,<br />

кылсярысь, выль синпелетлы<br />

фундамент кисьтӥзы.<br />

- Быдӟым тыложе вань<br />

пыриськемъёслэн нимъёссы<br />

выль памятник вылэ<br />

пусъемын луозы, - вера Вуж<br />

Мӧнья муниципал кылдытэтлэн<br />

йырыз Виктор Сергеев.<br />

- Нош со котырын лэсьтэ-<br />

Конференция сӥземын<br />

«Гудыри» газетлы 100 ар но<br />

удмурт югдытӥсьлы но кун<br />

ужасьлы Иосиф Наговицынлы<br />

130 ар тырмонлы.<br />

Ӵектӥськом таӵе ужпумъёсъя<br />

вераськыны:<br />

• Россиысь ивор<br />

вӧлмытон бусыын национальной<br />

кылъёсын потӥсь<br />

газетъёслэн-журналъёслэн<br />

интызы;<br />

• Удмурт Элькунысь<br />

кун кылъёс сярысь законлэн<br />

уж вылын шӧдӥськемез<br />

(шӧдӥськымтэез);<br />

• «Удмурт дунне» газетлэн<br />

кылдэмез, азинскемез,<br />

туннэ ужамез но азьланяз<br />

быдэсъяно ужпумъёсыз;<br />

• «Удмурт дунне» газетлэн<br />

туала ужан амалъёсыз;<br />

• Удмуртиысь кыл политика<br />

но удмурт литературной<br />

кыл;<br />

• удмурт кыл но удмурт<br />

ивор вӧлмытон ёзъёслэн<br />

кылзы (печать, радио,<br />

udmurt.ru<br />

телевидение, удмурт Интернет<br />

сайтъёс);<br />

• литературной кыллэн<br />

нормаосыз теориын но<br />

практикаын;<br />

• ивор вӧлмытон ёзъёслэн<br />

туала кылзы: вужмон<br />

яке выльдӥськон, ӟучомон<br />

яке тюркомон;<br />

• ивор вӧлмытон ёзъёсын<br />

диалектизмъёс но выль<br />

кылъёс;<br />

• удмурт кыл рекламаын,<br />

вывескаосын, сюрес<br />

пусъёсын, топонимикаын;<br />

• удмурт диаспораослэн<br />

кылзы;<br />

• кыллюкамъёс кылдытон<br />

история но туала<br />

практика;<br />

• туала удмурт кылын<br />

выль кылъёс кылдытон;<br />

• удмурт кылын выль<br />

синтаксической конструкциос;<br />

• удмурт литератураын<br />

но печатьын редактировать<br />

карон;<br />

• мар гожъяло удмурт<br />

Пичи Пурга ёросысь Вуж Мӧнья<br />

гурт шорын чебер парк кылдоз.<br />

мын луоз зэмос парк - пукон<br />

интыосын, уйин югдытӥсь<br />

тылъёсын, рос-прос сад кенерен,<br />

муз вылаз брусчаткаен.<br />

Вань та ужез быдэстыны<br />

муниципал кылдытэтлы<br />

висъяське 573 сюрс 954 манет.<br />

Та борды кин кӧня быгатэ<br />

гуртоос но уксёзэс висъяны<br />

мылкыд каризы на.<br />

Зэм, калыклэн куронъёсызӵектонъёсыз<br />

бадӟымесь,<br />

созэ-тазэ пуктыны-лэсьтыны<br />

дэмлало. Но висъям<br />

уксё мырдэм тырмоз чаклам<br />

ужъёсты быдэстыны.<br />

Быремъёсты тодэ ваён но<br />

лэсьтӥськон ужъёсты бакель<br />

карон понна ӧтчаллямы Вячеслав<br />

баӵкоез. Озьы капчи<br />

киын мытэм уж азинтӥське.<br />

Октябрь котырын выльдон-тупатъян<br />

ужъёсты йылпумъяны<br />

чакламын. Но<br />

лэсьтӥськисьёс тазьы ик<br />

резь-куаж тыршизы ке, паркез<br />

вазьгес но усьтыны луоз,<br />

пе.<br />

«Удмурт дунне» газетлэн редакциез<br />

Удмурт кун университетысь удмурт филологияя,<br />

финно-угроведениея но журналистикая институт<br />

Удмурт Элькунысь Национальной библиотека<br />

Удмурт Элькунысь Культурая но туризмъя министерство юрттэм улсын<br />

2018-тӥ арын 1-тӥ ноябре ортчыто<br />

«Кунлэн воштӥськон но азинскон вакытъёсаз улосъёсысь<br />

национальной кылъёсын потӥсь ивор вӧлмытон ёзъёслэн интызы»<br />

научно-практической конференция.<br />

кыл сярысь мукет кылъёсын<br />

потӥсь СМИ-ос;<br />

• ивор вӧлмытон ёзъёслэн<br />

шонер гожъяськонъя<br />

сюлмаськонъёссы;<br />

• газетэн, оглом ивор<br />

вӧлмытонэн герӟаськем ужпумъёс.<br />

Ӧтиськом тодосчиосты,<br />

журналистъёсты, писательёсты,<br />

редакторъёсты,<br />

дышетӥсьёсты, студентъёсты<br />

но вань мылкыд карисьёсты.<br />

Куриськонъёсты ыстоно<br />

10-тӥ октябрёзь ud-red@<br />

mail.ru почтае.<br />

Ӵектэм темаослы тупасьтэм<br />

материалъёсты оргкомитет<br />

палэнтыны быгатэ.<br />

Конференцие пыриськон -<br />

дунтэк. Сьӧрлось лыктэмъёс<br />

сюрес дунзэс асьсэос тыро.<br />

Конференция бере докладъёс<br />

огъя сборнике люкамын<br />

но Интернет ресурсын поттэмын<br />

луозы.<br />

Юалляськоно (3412)<br />

73-33-42 телефонъя (Редакция).<br />

ДУННЕЫН<br />

Ракета лобиз<br />

янгышен<br />

Прибалтика вадьсысь<br />

инбамез эскерись<br />

Испанилэн истребителез<br />

ож нуонлы<br />

чаклам ракетазэ<br />

лэзиз. Снаряд янгышен<br />

потӥз Эстония<br />

вадьсын.<br />

4 метръем ракета ассэ<br />

ачиз пуштытыны кулэ инмын.<br />

Но пуштон учыр ӧй<br />

вал, Эстонилэн музъем<br />

вылаз но со усемын ӧвӧл.<br />

Калык алэмын: снарядэз<br />

шедьтӥзы ке, дораз матэктоно<br />

ӧвӧл. Эстониын гинэ<br />

ӧвӧл, Финляндиын но ракетаез<br />

утчало, со отчыозь<br />

но лобыны быгатысал.<br />

Кӧнялы ке гинэ кырыжгес<br />

кошкысал ке, снаряд Россиозь<br />

но вуысал.<br />

РОССИЫН<br />

Гуртоослы ватсаса<br />

юрттэт<br />

Гурт хозяйствоослы<br />

матысь дыре ватсаса<br />

юрттэт вуоз. Та<br />

пумысен нимысьтыз<br />

распоряженизэ<br />

юнматӥз Россиысь<br />

Правительство.<br />

Уксё висъяськоз кунмылэн<br />

резервъя фондысьтыз<br />

гурт удысэз азинтонъя<br />

2013-тӥ - 2020-тӥ аръёслы<br />

чаклам программая.<br />

Ваньзэ-ӧвӧлзэ 5 миллиард<br />

манет тыр юрттэтэз гурт<br />

хозяйствоос кутыны быгатозы<br />

бусы ужъёслы, 90 сюрс<br />

тонна эстӥськон басьтыны.<br />

Коньдон люкылэмын<br />

79 улосъёс куспын. Юрттэтлэн<br />

быдӟалаез пӧртэм,<br />

лыдэ басьтэмын улосъёслэн<br />

гырон, кизён-мерттӥськон<br />

бусыоссы.<br />

УДМУРТИЫН<br />

Сикын тылпу медаз<br />

кузёяськы<br />

Удмуртиысь Правительство<br />

тылпулэсь<br />

утиськонъя ватсаса<br />

куронъёс тупатӥз.<br />

Шаерамы кӧс улэмен,<br />

2-тӥ августысен 20-тӥ сентябрёзь<br />

Удмуртиысь нюлэсъёсын<br />

тылскыны лэземын<br />

ӧвӧл. Тылпулэсь<br />

утиськонъя куронъёсты<br />

тӥясьёслы бадӟым тыриськонъёс<br />

чакламын.<br />

Россиысь КоАП-ъя нимаз<br />

адямиослы 4-5 сюрс манет<br />

штраф тупатэмын,<br />

кивалтӥсьёслы - 20 сюрс<br />

манетысен 40 сюрс манетозь.<br />

Огазеяськонъёс вылэ<br />

300-500 сюрс манет тыриськон<br />

тупатыны луэ.<br />

Тэль ӝуаку, ӝегатскытэк<br />

ивортоно Нюлэсэз утёнъя<br />

меӵак герӟетэ 8(3412)56-<br />

93-60, 8-800-100-94-00 телефонъёсъя<br />

яке тылпу кысонъя<br />

службае 01 номеръя,<br />

мобильной телефонысь 101,<br />

112 номеръя.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!