Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
№ 59 (<strong>25674</strong>)<br />
2 2018-тӥ ар 9-тӥ гудырикошкон УЖРАДЪЁС<br />
www.udmdunne.ru<br />
d<br />
КЫЛПУМЫСЬ<br />
Нош ик огазеяськом!<br />
Зинаида РЯБИНИНА,<br />
валтӥсь редактор<br />
2000-тӥ аръёсы удмурт<br />
газетлэн потэм<br />
дырыз 1915-тӥ арлы<br />
тупатэмын вал, но<br />
ми ум вунэтӥське<br />
большевикъёслэсь<br />
нырысетӥ газетсэс -<br />
«Гудыриез» но.<br />
Со потыны кутскиз<br />
1918-тӥ арын 31-<br />
тӥ октябре Алабгоын.<br />
Газетлы редакторе<br />
юнматӥзы Трофим Борисовез.<br />
Мукет газетъёсын<br />
сямен ик, «Гудырилэн»<br />
нырысетӥ бамаз<br />
лыдӟисьёслы вазиськон<br />
потылӥз: «Вань шаеръёсысь<br />
куанер улӥсьёс,<br />
огазеяське!» «Гудыри»<br />
газет 1918-тӥ арын 8 номер<br />
печатласькиз, отӥяз<br />
лыдӟисьёс доры пумен<br />
тросгес номеръёс вуизы.<br />
1930-тӥ арын «Гудыри»<br />
нимзэ «Удмурт коммуналы»<br />
воштэ.<br />
“Гудырилэн» вакытэз<br />
кузь ӧй вал ке но,<br />
«Удмурт дуннелэн» дауръем<br />
историяз со туж<br />
шӧдскымон инты басьтэ,<br />
сое нокызьы пусйытэк<br />
кельтэм уг поты. Озьы<br />
1-тӥ ноябре ми Удмурт<br />
кун университетысь удмурт<br />
филологияя, финно-угроведениея<br />
но журналистикая<br />
институтэн<br />
но Национальной библиотекаен<br />
валче ортчытом<br />
«Гудыри» газетлы 100<br />
ар тырмонлы но удмурт<br />
комиссарлы Иосиф Наговицынлы<br />
130 ар тырмонлы<br />
сӥзем научнопрактической<br />
конференция.<br />
Со сяна, лыдӟисьёсмы<br />
пӧлын конкурс ялӥськом!<br />
Ӵошатскон радъяськом<br />
3 удысъя:<br />
- «Лэчыт визь» - тужгес<br />
усто материал (вылӥ<br />
дунъяськозы публицистика<br />
шӧмо гожтэмъёс);<br />
- «Газет - мынам улонам»<br />
(улонысьтыды газетэн<br />
герӟаськем учыръёс);<br />
- «Дэмла эшедлы»<br />
(газетэз вӧлмытыны<br />
юрттӥсьёс понна,<br />
кин тросгес тодмооссэ<br />
«Удмурт дуннелы»<br />
гожтӥськытоз).<br />
Вормисьёсты возьмало<br />
коньдон премиос но<br />
кайталы дунтэк подписка!<br />
Валаськом, али гожъяськыса<br />
пукыны кысык<br />
на, но бакчаын ужан сяменыды<br />
пумен йырдэс<br />
бергатэ ни, бере медад<br />
кыле. Ужъёстэс возьмалом<br />
31-тӥ октябрёзь, вормисьёсты<br />
данъялом конференция<br />
дыръя. Нош<br />
газетмес вӧлмытӥсь<br />
эшъёсынымы ужмес<br />
Выль арозь азинтом.<br />
Кутскиськом!<br />
БЛАГОУСТРОЙСТВО<br />
Капчи киын мытэм уж<br />
Елена ТУГАШОВА<br />
Пичи Пурга районысь<br />
Вуж Мӧнья гуртлэн<br />
шораз та нуналъёсы<br />
резь-куаж вазе. Городын<br />
кадь чебер туала<br />
парк лэсьто.<br />
Гуртысь культурая юртлэн<br />
котырыз - ӵапак татын<br />
сылӥз Быдӟым оже быремъёслы<br />
сӥзем синпелет - роспрос<br />
ӧз выльдӥськылы ни совето<br />
вакытысен. Тӧдьы изваскаен<br />
шобыртэм ӝикытгес<br />
гинэ стеллаез, Вормон нуналэз<br />
пусйыку гинэ, тодазы<br />
вайылӥзы ке шат. Нош учконо<br />
ке, гуртысь сомында калык<br />
Быдӟым оже пыриськемын:<br />
130 мурт пӧлысь улэпкын<br />
берытскемын 38-эз гинэ.<br />
«Формирование комфортной<br />
городской среды»<br />
программа чотын<br />
вуж мӧньяослы луонлык<br />
усьтӥськиз гуртлэсь шорсюлэмзэ,<br />
синпелетэз выльдыны.<br />
Лэсьтӥськисьёс уен-нуналэн<br />
ужало. Та нуналъёсы,<br />
кылсярысь, выль синпелетлы<br />
фундамент кисьтӥзы.<br />
- Быдӟым тыложе вань<br />
пыриськемъёслэн нимъёссы<br />
выль памятник вылэ<br />
пусъемын луозы, - вера Вуж<br />
Мӧнья муниципал кылдытэтлэн<br />
йырыз Виктор Сергеев.<br />
- Нош со котырын лэсьтэ-<br />
Конференция сӥземын<br />
«Гудыри» газетлы 100 ар но<br />
удмурт югдытӥсьлы но кун<br />
ужасьлы Иосиф Наговицынлы<br />
130 ар тырмонлы.<br />
Ӵектӥськом таӵе ужпумъёсъя<br />
вераськыны:<br />
• Россиысь ивор<br />
вӧлмытон бусыын национальной<br />
кылъёсын потӥсь<br />
газетъёслэн-журналъёслэн<br />
интызы;<br />
• Удмурт Элькунысь<br />
кун кылъёс сярысь законлэн<br />
уж вылын шӧдӥськемез<br />
(шӧдӥськымтэез);<br />
• «Удмурт дунне» газетлэн<br />
кылдэмез, азинскемез,<br />
туннэ ужамез но азьланяз<br />
быдэсъяно ужпумъёсыз;<br />
• «Удмурт дунне» газетлэн<br />
туала ужан амалъёсыз;<br />
• Удмуртиысь кыл политика<br />
но удмурт литературной<br />
кыл;<br />
• удмурт кыл но удмурт<br />
ивор вӧлмытон ёзъёслэн<br />
кылзы (печать, радио,<br />
udmurt.ru<br />
телевидение, удмурт Интернет<br />
сайтъёс);<br />
• литературной кыллэн<br />
нормаосыз теориын но<br />
практикаын;<br />
• ивор вӧлмытон ёзъёслэн<br />
туала кылзы: вужмон<br />
яке выльдӥськон, ӟучомон<br />
яке тюркомон;<br />
• ивор вӧлмытон ёзъёсын<br />
диалектизмъёс но выль<br />
кылъёс;<br />
• удмурт кыл рекламаын,<br />
вывескаосын, сюрес<br />
пусъёсын, топонимикаын;<br />
• удмурт диаспораослэн<br />
кылзы;<br />
• кыллюкамъёс кылдытон<br />
история но туала<br />
практика;<br />
• туала удмурт кылын<br />
выль кылъёс кылдытон;<br />
• удмурт кылын выль<br />
синтаксической конструкциос;<br />
• удмурт литератураын<br />
но печатьын редактировать<br />
карон;<br />
• мар гожъяло удмурт<br />
Пичи Пурга ёросысь Вуж Мӧнья<br />
гурт шорын чебер парк кылдоз.<br />
мын луоз зэмос парк - пукон<br />
интыосын, уйин югдытӥсь<br />
тылъёсын, рос-прос сад кенерен,<br />
муз вылаз брусчаткаен.<br />
Вань та ужез быдэстыны<br />
муниципал кылдытэтлы<br />
висъяське 573 сюрс 954 манет.<br />
Та борды кин кӧня быгатэ<br />
гуртоос но уксёзэс висъяны<br />
мылкыд каризы на.<br />
Зэм, калыклэн куронъёсызӵектонъёсыз<br />
бадӟымесь,<br />
созэ-тазэ пуктыны-лэсьтыны<br />
дэмлало. Но висъям<br />
уксё мырдэм тырмоз чаклам<br />
ужъёсты быдэстыны.<br />
Быремъёсты тодэ ваён но<br />
лэсьтӥськон ужъёсты бакель<br />
карон понна ӧтчаллямы Вячеслав<br />
баӵкоез. Озьы капчи<br />
киын мытэм уж азинтӥське.<br />
Октябрь котырын выльдон-тупатъян<br />
ужъёсты йылпумъяны<br />
чакламын. Но<br />
лэсьтӥськисьёс тазьы ик<br />
резь-куаж тыршизы ке, паркез<br />
вазьгес но усьтыны луоз,<br />
пе.<br />
«Удмурт дунне» газетлэн редакциез<br />
Удмурт кун университетысь удмурт филологияя,<br />
финно-угроведениея но журналистикая институт<br />
Удмурт Элькунысь Национальной библиотека<br />
Удмурт Элькунысь Культурая но туризмъя министерство юрттэм улсын<br />
2018-тӥ арын 1-тӥ ноябре ортчыто<br />
«Кунлэн воштӥськон но азинскон вакытъёсаз улосъёсысь<br />
национальной кылъёсын потӥсь ивор вӧлмытон ёзъёслэн интызы»<br />
научно-практической конференция.<br />
кыл сярысь мукет кылъёсын<br />
потӥсь СМИ-ос;<br />
• ивор вӧлмытон ёзъёслэн<br />
шонер гожъяськонъя<br />
сюлмаськонъёссы;<br />
• газетэн, оглом ивор<br />
вӧлмытонэн герӟаськем ужпумъёс.<br />
Ӧтиськом тодосчиосты,<br />
журналистъёсты, писательёсты,<br />
редакторъёсты,<br />
дышетӥсьёсты, студентъёсты<br />
но вань мылкыд карисьёсты.<br />
Куриськонъёсты ыстоно<br />
10-тӥ октябрёзь ud-red@<br />
mail.ru почтае.<br />
Ӵектэм темаослы тупасьтэм<br />
материалъёсты оргкомитет<br />
палэнтыны быгатэ.<br />
Конференцие пыриськон -<br />
дунтэк. Сьӧрлось лыктэмъёс<br />
сюрес дунзэс асьсэос тыро.<br />
Конференция бере докладъёс<br />
огъя сборнике люкамын<br />
но Интернет ресурсын поттэмын<br />
луозы.<br />
Юалляськоно (3412)<br />
73-33-42 телефонъя (Редакция).<br />
ДУННЕЫН<br />
Ракета лобиз<br />
янгышен<br />
Прибалтика вадьсысь<br />
инбамез эскерись<br />
Испанилэн истребителез<br />
ож нуонлы<br />
чаклам ракетазэ<br />
лэзиз. Снаряд янгышен<br />
потӥз Эстония<br />
вадьсын.<br />
4 метръем ракета ассэ<br />
ачиз пуштытыны кулэ инмын.<br />
Но пуштон учыр ӧй<br />
вал, Эстонилэн музъем<br />
вылаз но со усемын ӧвӧл.<br />
Калык алэмын: снарядэз<br />
шедьтӥзы ке, дораз матэктоно<br />
ӧвӧл. Эстониын гинэ<br />
ӧвӧл, Финляндиын но ракетаез<br />
утчало, со отчыозь<br />
но лобыны быгатысал.<br />
Кӧнялы ке гинэ кырыжгес<br />
кошкысал ке, снаряд Россиозь<br />
но вуысал.<br />
РОССИЫН<br />
Гуртоослы ватсаса<br />
юрттэт<br />
Гурт хозяйствоослы<br />
матысь дыре ватсаса<br />
юрттэт вуоз. Та<br />
пумысен нимысьтыз<br />
распоряженизэ<br />
юнматӥз Россиысь<br />
Правительство.<br />
Уксё висъяськоз кунмылэн<br />
резервъя фондысьтыз<br />
гурт удысэз азинтонъя<br />
2013-тӥ - 2020-тӥ аръёслы<br />
чаклам программая.<br />
Ваньзэ-ӧвӧлзэ 5 миллиард<br />
манет тыр юрттэтэз гурт<br />
хозяйствоос кутыны быгатозы<br />
бусы ужъёслы, 90 сюрс<br />
тонна эстӥськон басьтыны.<br />
Коньдон люкылэмын<br />
79 улосъёс куспын. Юрттэтлэн<br />
быдӟалаез пӧртэм,<br />
лыдэ басьтэмын улосъёслэн<br />
гырон, кизён-мерттӥськон<br />
бусыоссы.<br />
УДМУРТИЫН<br />
Сикын тылпу медаз<br />
кузёяськы<br />
Удмуртиысь Правительство<br />
тылпулэсь<br />
утиськонъя ватсаса<br />
куронъёс тупатӥз.<br />
Шаерамы кӧс улэмен,<br />
2-тӥ августысен 20-тӥ сентябрёзь<br />
Удмуртиысь нюлэсъёсын<br />
тылскыны лэземын<br />
ӧвӧл. Тылпулэсь<br />
утиськонъя куронъёсты<br />
тӥясьёслы бадӟым тыриськонъёс<br />
чакламын.<br />
Россиысь КоАП-ъя нимаз<br />
адямиослы 4-5 сюрс манет<br />
штраф тупатэмын,<br />
кивалтӥсьёслы - 20 сюрс<br />
манетысен 40 сюрс манетозь.<br />
Огазеяськонъёс вылэ<br />
300-500 сюрс манет тыриськон<br />
тупатыны луэ.<br />
Тэль ӝуаку, ӝегатскытэк<br />
ивортоно Нюлэсэз утёнъя<br />
меӵак герӟетэ 8(3412)56-<br />
93-60, 8-800-100-94-00 телефонъёсъя<br />
яке тылпу кысонъя<br />
службае 01 номеръя,<br />
мобильной телефонысь 101,<br />
112 номеръя.