You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
yaşam için baskı <strong>2018</strong><br />
SEKA’nın Bilinmeyen<br />
Hazin Öyküsü Neydi?<br />
SEKA Nasıl Kuruldu?<br />
Genç Cumhuriyet’in yeni fabrikaları peş peşe<br />
açtığı yıllarda açılır İzmit Kâğıt Fabrikası. Osmanlı<br />
İmparatorluğu’nun son dönemi ile Cumhuriyet’in<br />
ilk yıllarında ülkemizde kullanılan kâğıtlar, ithal<br />
edilen ve yurdumuzda işlenen kâğıtlardır. Fransa’da<br />
Grenoble Üniversitesi Fransız Kâğıt Mühendisliği<br />
Okulu’ndan mezun olan genç bir mühendis yurda<br />
döndükten sonra, ülkemizde kâğıt sanayiinin<br />
kurulması için, sabırla bu idealini gerçekleştirmek<br />
için çalışır. İsmi Cumhuriyet tarihine yazılacak olan<br />
bu genç mühendis Mehmet Ali Kağıtçı’dır.<br />
Yerli kâğıdı üretecek modern bir kâğıt fabrikasının<br />
kurulması, İzmit Kâğıt Fabrikası’nın kuruluşundan önce<br />
1930’larda gündeme gelir. Mehmet Ali Kağıtçı’nın<br />
uğraşları sonuç verir. Önce Tekel Bakanlığı’nın ihtiyaçlarını<br />
karşılamak için bir kâğıt fabrikası kurulması düşünülür.<br />
Dolar ve Euro’nun yükselmesi ile ateş<br />
pahası olan kâğıt fiyatları akıllara yerli<br />
üretimin neden yapılmadığını getiriyor. Bir<br />
zamanlar yerli kâğıt kullanırken, şimdilerde<br />
adını bile unuttuğumuz SEKA fabrikalarının<br />
bilinmeyen öyküsünü birlikte keşfedelim.<br />
ASLIHAN YILDIZ<br />
İlk SEKA Fabrikasının temelleri İzmit’te 1934 yılında<br />
atıldı. Faaliyete başlama tarihi ise 1936 yılına<br />
dayanıyor. SEKA; Türkiye’de kâğıt üretiminde milat<br />
olarak kabul edilir. İlk kâğıt 18 Nisan 1936 yılında<br />
üretilmiş. SEKA İzmit’ten sonra Balıkesir, Dalaman,<br />
Afyon, Silifke (Akdeniz), Çaycuma, Aksu (Giresun) ve<br />
Taşköprü olmak üzere 2015 yılındaki özelleştirmeye<br />
kadar kâğıt üretiminin yapıldığı tesisler oldu. Bugün ise<br />
kâğıtta dışa bağımlıyız. Dolar ve Euro’nun yükselmesi<br />
ile de sektör kan kaybetmeye devam ediyor. Bazı yerel<br />
ve ulusal gazeteler yayınlarına ara vermek zorunda<br />
kaldı, bir kısmı ise kapatıldı. Peki, SEKA hikâyesinin<br />
perde arkasında neler var? Nasıl kuruldu ve bugün<br />
neden faaliyet göstermiyor? Bu soruların yanıtlarını<br />
aradığımızı araştırma yazımızda farklı kaynaklardan<br />
edinilen bilgileri sizlerle paylaşıyoruz.<br />
Ancak böyle bir fabrikanın mutlaka zarar edeceği<br />
yolunda yazılar yazılıp karşı bir kamuoyu oluşunca<br />
hükümet dosyayı kaldırır. Yerli kâğıt üretimini<br />
destekleyenlerin itirazları yükseldiğinde konu<br />
Atatürk’ün masasına gelmiştir. Başbakan İsmet<br />
İnönü ve bakanlar ile yapılan bir toplantı sonucunda<br />
hükümetin elindeki verilerle böyle bir fabrikanın<br />
başarılı olamayacağı sonucuna varılır. Ve Atatürk,<br />
“Cumhuriyet Hükümetinin kuracağı bir fabrikanın<br />
zarar etmesi kötü örnek olur. Ümit kırar. Bırakalım”<br />
der. Bir süreliğine bu konu kapanmıştır...<br />
O günlerde İş Bankası’nın başında bulunan Celal<br />
Bayar, böyle bir fabrikanın zarar etmeyeceğine<br />
inanmaktadır. Mehmet Ali Kağıtçı Ankara’ya çağırılır.<br />
Bayar kendisini dinler ve karar verir; kâğıt fabrikası<br />
kurulacaktır. Ülkemizde kâğıt, karton, ambalaj<br />
kâğıdı, gazete kâğıdı ve sigara kâğıdı üretecek<br />
bir fabrikanın projeleri Mehmet Ali Kağıtçı’nın<br />
yönetiminde hazırlanmaya başlanır.<br />
Bir süre sonra Celal Bayar İktisat Bakanı olur ve kâğıt<br />
fabrikası projesini kurulacak olan Sümerbank’ın, yani<br />
devletin üstlenmesini uygun görür. 3 Haziran 1933’te<br />
Sümerbank kurulur. Birinci Sanayi Planı’nda yer alan<br />
kâğıt fabrikası için çalışmalar başlar. Mehmet Ali Kağıtçı<br />
Sümerbank’ta işbaşı yapar. Ve kâğıt fabrikası için uygun<br />
yer aranmaya başlanır. Bir kâğıt fabrikası için gerekli alt<br />
yapının; kömürün, suyun ve işçinin bulunduğu ve gerek<br />
102<br />
EKİM | OCTOBER | <strong>2018</strong>
Change language