TOURMAG SAYI 17

Kültür Rotası
Haliç kıyısı boyunca Fener’den Balat’a
doğru ilerledikçe, semtin tarihi dokusu
içinde zarifçe açılmış birer zarf gibi duran
restoran ve kafeleri görmek ayrı bir
keyif. Burnunuzda kesif bir kahve kokusu
eşliğinde butik kafeler, vintage mağazalar,
tasarım dükkânları ve modern antikacıları
seyrederek yürümek büyüleyici. Fotoğraf
meraklıları için ise bir cennet. Rehberimiz
Lale Koşağan öncülüğünde verdiğimiz kahve
ve yemek molaları, bu mekânların tadını
sindirebilmek için eşsiz bir fırsat.
PALATION’DAN BALAT’A
Balat’ın adı, Rumca “Palation; Saray”
kelimesinden geliyormuş. Bizans döneminin
önemli saraylarından Blakhernaia Sarayı’nın
burada olması, ismin kaynağını açıklıyor.
Yahudilerin, Ermenilerin, Rumların ve Türklerin
yıllarca bir arada yaşadığı semtte her
biri kendi kültürlerinden izler bırakmış. Bunu
bugün de hissetmek olağanüstü bir his. Zira
çan sesi biter bitmez ezan sesini duymak,
bu hissi tetikleyen en güzel rastlantılardan.
Semtte yakın dönem kent tarihimizin önemli
mekânlarını görmek mümkün. Şekerlemeleri
ile ünlü Osmanlı İstanbul’unun gözde
markası Şekerci Cafer Erol, rengârenk
vitriniyle kaç yaşında olursanız olun sizi içeri
çekmeyi başarıyor. Adına şarkılar yazılmış
Agora Meyhanesi’nin hâlâ misafirlerini beklediğini
görmek de yüzünüzü güldürüyor.
“TÜRKİYE’YE AŞIĞIM”
Bütün bir gün yürüyerek kılcal damarlarını
keşfetmeye çalıştığımız İstanbul’un
kadim semtlerinin tadı damağımızda
kalıyor. Rehberimiz Lale Hanım’ın gün
sonunda devam eden enerjisine ise şapka
çıkarmamak elde değil. Soruyoruz sırrını,
anlatıyor: “30 yıldır rehberlik yapıyorum.
Ülkesel go-kart sahibiyim. Eşimle
kurduğum bir seyahat acentem de var ve
genellikle incoming çalışıyorum. Türkiye’nin
her yerinde rehberlik yapabilirim.
Mesleğini çok seven ve keyifle yapan,
İstanbul ve Türkiye aşığı bir insanım. Çok
insan gezdirdim. Bir çekmece dolusu
kartvizit var elimde sakladığım. Türkiye’ye
hem protokol heyetleri hem de sivil olarak
gelen ziyaretçilerim oldu. Benim için
hepsi aynı. Dillerim İngilizce ve Fransızca.
Bu dilleri konuşan herkese Türkiye’yi
anlatabilirim. En büyük hedefim, buraya
gelenleri buradan giderken Türkiye’ye aşık
göndermek. Rehberler ülkenin vitrinidir.
Kendimi her zaman Türk kadınını temsil
ediyor olarak düşündüm. Hâlâ da bunu
yapıyorum.”
“BU SEMTLER 40-50 YIL İÇİNDE
ÇOK DEĞİŞECEK”
Koşağan, Cibali, Fener ve Balat için
İstanbul mozaiğinin en yoğun hissedildiği
semtler olduğunun altını çiziyor Lale
Koşağan: “Buralar çok sayıda gayrimüslim
grubunun Müslümanlarla birlikte aynı anda
bir arada yaşadığı semtler. Özellikle Balat,
Yahudilerin yoğun olarak yaşadığı bir yer.
İspanya’dan zorla göç ettirilen Sefaradların
ilk yerleştiği semt. Osmanlı döneminde
burada grup halinde yaşama durumu hep
var. Ancak bu gettolaşma Cumhuriyet
sonrasında yok oluyor. Buralar hep üst
tabaka insanların yaşadığı yerler değil,
burada genelde orta tabakaya mensup
insanlar yaşamış. Çok zenginler ise Pera ve
Galata’ya yerleşmiş. Cumhuriyet döneminde
bu semtler gayrimüslimler tarafından
terk edilmeye başlandığında, buraya
Anadolu’dan göç etmiş, düşük gelirli
insanlar yerleşmiş. Fakat geçmişte burada
yaşayan kültürlere ait yapılar hâlâ duruyor
ve buranın kültürünü biz biliyoruz. Bu da
bölgeyi özel kılıyor. Hâlâ metruk binalarda
yaşayanlar var ama 1980’lerden sonra
Avrupa Birliği fonlarıyla binalar restore
edilerek kafe, otel ve restoranlara dönüştürülmeye
başlandı. Bu bir süreç tabi, fakat
buranın çehresinin 40-50 yıl içinde ciddi
olarak değişeceğini düşünüyorum.”
50 Ocak / Şubat / Mart | 2019
January / February / March