Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
yapılabilir. Örneğin bir halının mavi renginin indigo<br />
boyar-maddesi ile boyanıp boyanmadığını, anlamak<br />
için, cam bir kaba asetik asit veya sirke konur içerisine<br />
mavi renkli örnek ilave edilir. Isıtılmaya başlanan<br />
örnekteki mavi renk sirkede çözünmüş ise bu durum<br />
indigo ile boyanmış, aksi durum ise indigo ile boyanmamış<br />
olduğunu gösterir [8].<br />
Türk el dokuması halıları’nın her yönüyle kalitesini<br />
yükseltmek ve dünyadaki eski yerini kazandırmak<br />
için ipliklerin boyanmasında bitkisel boyaların kullanılması<br />
önemlidir. Dokumada kullanılan teknik,<br />
hammadde, desen geleneksel olsa bile renklendirmede<br />
kullanılan boyanın kimyasal olması geleneksel<br />
halının değerini düşüren bir faktör olmaktadır. Bu<br />
nedenle bitkisel boyacılığın geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması<br />
çok önemlidir. Türkiye boya bitkileri<br />
potansiyeli bakımından önemli bir floraya sahiptir.<br />
Bu boya bitkilerinin yöresel ve bilimsel yöntemlerle<br />
boyacılıkta kullanılması, elde edilen renklerin<br />
belirlenmesi bitkisel boyacılık geleneğinin yaşatılmasıyla<br />
mümkün olacaktır. Türkiye’de tarihi çok eski<br />
olan bitkisel boyacılık sanatını günümüzde yeniden<br />
canlandırmak ve geliştirmek amacıyla birçok çalışmalar<br />
ve projeler yapılmıştır. Bu ata sanatının devamı<br />
için yapılan bilimsel çalışmalarda üniversitelerin de<br />
payı büyüktür. Halen yöresel olarak yapılan bitkisel<br />
boyacılığın geliştirilmesi geleneksel Türk el dokuması<br />
halı ve kilim ipliklerinin boyanması açısından çok<br />
önem taşımaktadır. Bitkisel boyalarla boyanan ipliklerle<br />
dokunan halı ve kilimlerin turistik açıdan önemli<br />
olması, iç ve dış piyasada beğeni kazanması bu sanatı<br />
geliştirme çalışmalarını olumlu yönde etkilemiştir.<br />
Türkiye’de özellikle kırsal kesimde yapılan dokumalara<br />
talebin artması, bu dokumaların folklorik ve<br />
yerel özelliklerinin yanında boyamanın doğal bitkiler<br />
kullanılarak yapılmış olmasından da kaynaklanmaktadır.<br />
Elde edilen bu renkler; gözü yormayan, pastel<br />
ve doğaya yakın tonları ile halı ve kilimlere yansımış<br />
ve insanoğlunun günlük yaşamında görmek istediği<br />
rahatlatıcı unsurlar haline dönüşmüştür. Günümüzde<br />
36 değişik yörede dokunan halılar ağırlıklı olarak<br />
Anadolu kadınının elinden çıkmaktadır. Geleneksel<br />
motiflerden fazla uzaklaşılmasa da, kadınlar kendi<br />
yorumlarını kattıkları halılarda bu kültürün devamlılığını<br />
sağlanmaktadırlar. Diğer taraftan da ülkede<br />
yetişen halı tasarımcıları daha modern bir yaklaşımla<br />
Türk halıcılığını dünya çapında temsil etmeğe devam<br />
etmektedirler.<br />
Abstract<br />
The carpet weaving has existed and survived as a<br />
genuine hand craft in different types and designs<br />
in all Turkish communities for ages. When this<br />
art is investigated in the history of the world,<br />
there are visual evidences that the first works<br />
of carpet belong to the Turks. At the same time<br />
carpet weaving made as an ancestral art, another<br />
work of art, that is, also reveals the natural<br />
coloring. In Anatolia, a lot of plants used in herbal<br />
dyeing plants are made of agriculture, such as<br />
rootstocks, flowers, saffron plants have occupied<br />
an important place in the world.In this study, the<br />
historic journey of this flashy handcraft made for<br />
centıries was described in Turkey and in the World.<br />
How to make the natural dyeing that forms a<br />
significant part of the weaving was also explained.<br />
It was given which plants are used most. At the<br />
same time, the explanations were given about the<br />
mordanting process and methods and the analysis<br />
of the natural dyeing used today.<br />
Kaynakça<br />
1. http://www.edebiyatvesanatakademisi.com/hali-kilim-giysi-dokuma/Turklerde-hali-sanati-prof-dr-serare-yetkin-19121.aspx.<br />
21 Ağus-tos 2016. 2. http://www.turkosfer.com/turklerde-hali-sanati/. 29 Kasım 2015.<br />
3. https://serhatengul.com/anadolu-turk-halilarinin-muhtesem-tarihi/. 16 Mayıs 2016. 4. Harmancıoğlu, M.,<br />
(1955). Türkiye’de Bulunan Önemli Bitki Boyalarından Elde Edilen Renklerin Çeşitli Müessirlere Karşı Yün<br />
Üzerinde Haslık Dereceleri. Ankara Üniversitesi Yayını: 77/41. A.Ü. Basımevi. 210 s. Ankara. 5. Barber, E.J.W.,<br />
(1992). Prehistoric Textiles, Princeton University Press. 6. Uğur,G., (1988). Türk Halılarında Doğal Renkler ve<br />
Boyalar. İş Bankası Kültür Yayınları, Yayın No:289, Sanat Dizisi:42, Ankara. 7. Karadağ R. (2007). Doğal Boyamacı-lık,<br />
sayfa 11, İstanbul. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 8. Karadağ R. (2007). Doğal Boyamacılık, sayfa 11-14,<br />
İstanbul. Kültür ve Turizm Bakanlığı<br />
<strong>January</strong> - <strong>February</strong> <strong>2021</strong> • DECOR 21
Change language