I. Orð, setningar og textar II. Þýðingarýni – - Skemman

og ljóðrænt kvæði, er ekki hægt að þýða alla textana á sama hátt.“ 31 Því ber að hrósa
að Ayala viðurkennir réttilega fjölbreytileika hagnýtra texta, athugasemdir hans enda
þó á afturhvarfi til hinnar venjulegu tvískiptingar og þrátt fyrir frábært innsæi á
köflum er niðurstaðan samt ruglingsleg.
Aðra þrefalda greiningu á textategundum má finna í ritgerð eftir Peter Brang
(1963: 421, og áfram). Brang skrifar gagnrýni um verk eftir A.Fedorov, einn af brautryðjendum
í þýðingafræðum í Sovétríkjunum. Hann byggir greiningu sína á ýmsum
tegundum þýðingarefnis. Hann aðgreinir: 1) fréttir og gagnrýni, viðskiptaskjöl,
opinber skjöl, og vísindalega texta; 2) skjöl tengd skipulagningu og pólitík (þar á
meðal verk eftir sígilda marxista, ritstjórnargreinar og ræður); og 3) bókmenntatexta.
Almennum einkennum fyrsta hópsins 32 er lýst þannig að þau séu sérhæfð
tækniheiti og málvenjur. 33 Meginskilyrði fyrir fullnægjandi þýðingu er að þýðandinn
virði orðrétta setningarbyggingu frumtextans með eins fáum persónulegum innskotum
eða frávikum og mögulegt er.
Þetta skilyrði er nokkuð réttmætt að því tilskildu að textinn sé ekki yfirlýsing
sérstaks höfundar, sem ekki er einungis ábyrgur fyrir „hvað-inu“ (innihaldi), heldur
einnig „hvernig-inu“ (máti) í tjáningu hans. Að hafa á valdi sínu margbrotinn
íðorðaforða tiltekins sviðs er grundvallaratriði, samt sem áður, (enda þótt varla sé
minnst á þetta sjónarmið) ef þýddur texti á að einhverju leyti að vera ásættanlegur og
ekki koma lesandanum furðulega fyrir sjónir, eða a.m.k. viðvaningslega.
Fedorov lítur á almenn einkenni annars hópsins, texta um skipulagningu og
pólitík, þegar þau blandast vísindalegri málnotkun (eins og tæknilegur íðorðaforði) og
bókmenntalegri málnotkun (eins og mælskulistarstílbrögð, myndlíkingar, o.s.frv.) –
en sést yfir þá staðreynd að þessa sömu samsetningu einkenna er að finna í
skáldsögum og sviðsleikritum. Fedorov mælir hér með því að virða setningafræðileg
31
„Pues la incalculable variedad de textos en que se concreta una cultura escríta ha de requerir una
aplicación alternativa y siempre cambiante de las soluciones diversas al problema que su traducción
plantea en cada caso: no pueden traducirse de igual manera un tratato matemático, un discurso político,
una comedia, un poema lírico.“
32
Umræðan hér um greiningu Fedorovs er eingöngu byggð á ritgerð P.Brangs vegna þess að rússneska
frumritið var ekki fyrir hendi.
33
Dæmi um þessar málvenjur eru: „Af þessum sönnunargögnum drögum við þá ályktun...“
(vísindalegir textar), „Samkvæmt áreiðanlegum heimildum...“ (fréttir), „Með vísan til bréfs yðar frá
[dagsetning] ... (viðskipti), o.s.frv.
45