Vladimir Nabokov, Púshkin og þýðingarnar - Skemman

liggja til grundvallar mannlegri tilveru. 168 Tvístrandi öfl takast á við sameinandi öfl og
hin tvístrandi öfl hafa yfirleitt vinninginN. 169 Tungumálið er ekki bara leir sem hægt er
að móta eða sjálfstætt kerfi óháð ytri öflum samfélagsins. Tungumálið er sífellt í
andstöðu, í miðjum kjarna baráttunnar og er margradda í eðli sínu vegna þess að jafnvel
þótt maðurinn sé fastur í sinni eigin einræðu með sjálfum sér þá er hann í samræðum
við sjálfan sig og í einhverjum skilningi við umhverfi sitt. Samkvæmt Bakhtín verður
tungumálið aldrei skilið án þess samhengis sem það er notað í (context) og hefur
skilningur Bakhtíns á tungumálinu þannig samfélagslega vídd sem stangast t.d.á við
þröngan skilning málvísindamanna eins og Roman Jakobson á tungumálinu sem
málfræðilegu viðfangsefni. Samkvæmt Bakhtín er ekkert til sem heitir almennt
tungumál 170 sem er borið fram af einhvers konar almennri rödd, heldur felst í
tungumálinu fjölmælgi 171 eða raznorechivost þar sem mörg tungumál eða raddir eru í
gangi í einu t.d. eftir starfsgreinum, þjóðarbrotum, innan vísindanna, í fjölmiðlum og
svo framvegis. Þannig er merking orðsins eða táknsins enn afstæðari hjá Bakhtín en hjá
Saussure.
Ekki er hægt að útiloka að Vladimir Nabokov hafi komist í kynni við hugmyndir hins
unga Bakhtíns gegnum verk heimspekingsins Ludwigs Wittgensteins eða í gegnum
bróður Mikhails Bakhtíns, Nikolaj Bakhtín sem dvaldi löngum við Cambridge. Hins
vegar er óhugsandi að hann hafi getað kynnst síðari verkum Bakhtíns þar sem Mikhail
Bakhtín var algjörlega einangraður í Sovétríkjunum og meira að segja Nikolaj Bakhtín
bróðir hans vissi ekki að Mikhail væri á lífi. 172
168 Bakhtín. The Dialogic Imagination, bls. XVIII.
169 Bakhtín. The Dialogic Imagination, bls. XIX.
170 Sama heimild, bls. XXI.
171 Þetta orð er komið frá prófessor Jóni Ólafssyni heimspekingi og hefur hann notað það sem þýðingu á
orðinu raznorechivost. Var haft samband við Jón Ólafsson skriflega út af þessu orði.
172 Sjá umfjöllun í bókinni Bakhtínian Thought: An Introductory Reader.
49