Wojsko i Technika 3/2024 (nr 102) short

Wozy bojowe
Nowe północnokoreańskie czołgi na poligonie
Tomasz Szulc
Zaprezentowany po raz pierwszy
podczas defilady w Pjongjangu
10 października 2020 r. nowy
północnokoreański czołg podstawowy
długo budził kontrowersje wśród
zachodnich analityków, z których wielu
uważało, że to kolejna makieta
powstała do celów propagandowych.
Opublikowany 13 marca materiał
dotyczący wizyty Kim Dzong Una
w elitarnej jednostce wojsk pancernych
Koreańskiej Armii Ludowej
– 105. Gwardyjskiej Dywizji Pancernej
zadała kłam niedowiarkom.
Okazało się, że w pokazie uczestniczyły
także nowe czołgi, które strzelały
z armat, odpalały przeciwpancerne
pociski kierowane i granaty dymne.
Fotografie w artykule
Koreańska Centralna Agencja Prasowa.
Kim Dzong Un prowadzi nowy czołg podczas pokazu poligonowego 13 marca 2024 r.
Pierwszymi czołgami Koreańskiej Armii Ludowej
były wyprodukowane w ZSRR T-34-85,
których z powodzeniem używano podczas
wojny począwszy od 1950 r. Po nich w jednostkach
pojawiły się T-54, ich chińskie klony Typ 59,
a później T-55, które na wiele lat stały się zasadniczym
typem czołgu w armii Kimów. Uzupełniały je
nieliczne pływające PT-76 i ich chińskie odpowiedniki
– Typ 63, a także lekkie Typ 62. W latach 70. do
Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej dotarły
pierwsze T-62, dzięki którym uzyskano (na
szczęście wątłą) techniczną przewagę w broni pancernej
nie tylko nad Siłami Zbrojnymi Republiki
Korei, która opierała swój potencjał pancerny na
wczesnych M48A3 i A5, ale i nad Chińską Armią Ludowo-Wyzwoleńczą,
z trudem modernizującą swoje
klony T-54. Podobno na początku lat 70. przekazano
Pjongjangowi z ZSRR kompletną linię do
wytwarzania czołgów T-55. Nie jest jasne, kiedy taka
produkcja ruszyła i jak długo do jej realizacji był niezbędny
import zespołów z ZSRR. Z czasem, oprócz
wytwarzania T-55, podjęto produkcję T-62 i na tym
skończyło się całkowite uzależnienie północnokoreańskich
wojsk pancernych od sprzętu zagranicznego.
W 1985 r. ujawniono czołg lekki własnej konstrukcji,
który był „lokalną wariacją na temat PT-76”.
Od połowy lat 90. zaczęły ze sporą regularnością
pojawiać się nowe wersje czołgów bazujących
na T-62. W 1995 r. debiutował Chonma-ho,
czyli T-62 z fartuchami burtowymi, dodatkowym
modułowym opancerzeniem wieży, dalmierzem
laserowym nad nasadą lufy, wyrzutniami granatów
dymnych i 14,5 mm wkm KPWT zamiast
12,7 mm DSzK na wieżyczce dowódcy. W 2009 r.
zaprezentowano czołg Pokpong-ho z wieżą obudowaną
lekkim monolitycznym pancerzem dodatkowym
i układem jezdnym z sześcioma parami
kół nośnych zamiast pięciu. Dzięki temu nieco wydłużono
także przód kadłuba i zwiększono nachylenie
jego przedniej płyty, którą dodatkowo osłonięto
trzema dużymi segmentami pancerza
modułowego. Na wieży zamontowano czujnik
meteorologiczny, podobny do zastosowanego
w czechosłowackim SKO Kladivo z połowy lat 80.
Rok później zadebiutował czołg z powiększoną
wieżą, która niemal na pewno jest oryginalną
z T-62, ale okrytą „nadwymiarową” osłoną z cienkiej
blachy. Dodatkowemu opancerzeniu na przednim
pancerzu nadano postać podobną do stosowanej
w rosyjskich T-90. Tak skonfigurowany czołg
bywa nazywany Songun-915 (Songun-ho), ale wiarygodność
tej nazwy wzbudza spore wątpliwości.
Wyróżnikiem tej wersji jest umieszczenie stanowiska
kierowcy w płaszczyźnie wzdłużnej wozu. Wariant
tego czołgu z 2017 r. ma dodatkowe moduły
opancerzenia z przodu wieży. Od 2013 r. na północnokoreańskich
czołgach są montowane
zdwojone wyrzutnie ppk różnych typów.
Niejasna pozostaje kwestia obecności czołgów
rodziny T-72 w Koreańskiej Armii Ludowej. Od połowy
lat 80. uznawano to na Zachodzie za pewnik
i spekulowano jedynie na temat ich liczby, terminów
i źródeł dostaw (w latach 90. wchodziła w rachubę
nie tylko Rosja, ale i niemal wszystkie byłe
republiki radzieckie). Tymczasem do dziś, a więc
przez 40 lat, nie pojawiło się ani jedno zdjęcie, które
potwierdzałoby istnienie północnokoreańskich
T-72! Nie wiadomo także, czy i kiedy uruchomiono
lokalną produkcję silników rodziny W-46. Przyjmuje
się, że napędzają one wszystkie wersje rozwojowe
T-62, poczynając od Pookpong-ho, ale niewykluczone,
że co najmniej początkowo jednostki
napędowe były importowane. Podobnie dyskusyjna
jest kwestia 125 mm armat rodziny 2A46.
Niemal na pewno są w nie uzbrojone Songuny,
choć być może część z nich (Songun-913?) ma zamontowane
armaty 115 mm U-5TS/2A20.
Gdy 10 października 2020 r. na defiladzie
w Pjongjangu z okazji 75-lecia utworzenia Partii
Pracy Korei zademonstrowano nowe czołgi (szerzej
w WiT 11/2020), zagraniczni analitycy nie kryli
sceptycyzmu, a nawet rozbawienia. Wóz, na Zachodzie
nazwany umownie M2020, natychmiast
ochrzczono „Armatoabramsem”, gdyż przypominał
zarówno rosyjskie T-14, jak i amerykańskie M1.
Z czasem okazało się, że bardziej zasadna byłaby
nazwa „Abramsoarmata”, gdyż nowy północnokoreański
czołg ma więcej cech upodabniających go
do wozu amerykańskiego, niż do T-14. Spekulowano,
że na defiladzie pokazano jedynie mobilne
makiety, wykorzystujące kadłub starszego czołgu
i jego wieżę, które osłonięto atrapami nowoczesnego
pancerza. Stworzenie takiej makiety nie
powinno stanowić problemu dla lokalnego przemysłu,
skoro podobne działania z powodzeniem
realizują nawet warsztaty palestyńskich formacji
paramilitarnych, budujące jeżdżące atrapy izraelskich
Merkaw, w miarę podobne do oryginału.
Zupełnie nieoczekiwanie, 13 marca br. Kim
Dzong Un dokonał inspekcji elitarnej jednostki
wojsk pancernych – 105. Gwardyjskiej Dywizji Pancernej,
gdzie pochwalił się umiejętnością prowadzenia
nowego czołgu. Obserwował też ćwiczenia
na torze taktycznym, połączone z ostrym strzelaniem.
Uczestniczyły w nich także nowe czołgi, które
z racji pewnych modyfikacji w stosunku do
wcześniej prezentowanych, określono jako M2024..
Strzelały z armat, odpalały przeciwpancerne pociski
kierowane i granaty dymno-aerozolowe. Udowodniono
w ten sposób, że wozy nie są makietami,
choć nadal wiele cech ich konstrukcji pozostaje
18 Wojsko i Technika • Marzec 2024
www.zbiam.pl