download pdf - świat - podróże kultura

18 na szlaku...Auf der Tour...19nakryta miedzianym hełmem. Z góry na dachy kamieniczekpatrzy też gotycka fara i kościół Franciszkanów. Od Rynku odchodząwąskie uliczki, światło słońca kładzie się na starymbruku, a ja mam wrażenie, że znalazłam się w jednym z kresowychmiasteczek Brunona Schulza, na uliczkach Witebskamalowanych przez Chagalla albo w Kazimierzu nad Wisłą.Tyle że jest tu i ciszej, i ładniej.Kieruję się do Centrum Dziedzictwa Szkła. W XIX wieku byłatu hala targowa, jeszcze do niedawna – Biuro Wystaw Artystycznych,a teraz swoją siedzibę ma tutaj Centrum DziedzictwaSzkła, które już wkrótce ruszy pełną parą. W czerwcu2012 r. Krosno, słynące z hutnictwa szkła, oficjalnie staniesię „miastem szkła”. Symboliczna lokacja będzie połączonaz otwarciem Centrum Dziedzictwa Szkła. W Centrum każdyturysta będzie mógł stanąć przy piecu hutniczym, stworzyćze szkła coś własnego i samodzielnie to udekorować. Będziemożna także obejrzeć zbiory szklanych dzieł.Delikatne szklane arcydzieła / Feine Meisterwerke aus GlasGESCHICHTE IM GLAS FESTGEHALTEN >> Wer nachKrosno kommt, muss die sog. „Glasroute“ zurückgelegt haben. Esentstehen immer neuere Objekte – Glasskulpturen, doch hat dieStadt schon heute viel zu bieten. Die Glasroute beginnt auf demMarktplatz. An dem viereckigen großen Marktplatz können reizvolleBürgerhäuser mit Bodengängen bewundert werden. An seinerNord- und Südseite stehen die ältesten Bürgerhäuser aus dem 16.Jh. Die Bogengänge verstecken kleine Geschäfte, und rundumkann man frisch gebackenes Brot riechen. Über die Altstadt ragtein mit Kupferhelm bedeckter dreistöckiger Glockenturm empor. Vonoben bietet sich ein schöner Blick auf die gotische Pfarrkirche und dieFranziskanerkirche. Vom Marktplatz gehen mehrere Gassen ab, dieSonne bestahlt alte Pflastersteine, und ich habe den Eindruck, dassich mich in einem der Städtchen von Bruno Schulz in Ostpolen, in denvon Chagall abgebildeten Straßen in Witebsk oder in Kazimierz an derWeichsel befinde. Aber hier ist es viel ruhiger und schöner. Ich gehezum Zentrum für Glaserbe. Im 19. Jh. gab es hier noch eine Markthalle,vor kurzem ein Büro für Kunstausstellungen, und jetzt hat seinenSitz hier das Zentrum für Glaserbe, das bald auf Hochtouren laufenwird. Im Juni 2012 soll Krosno, berühmt für die Glasherstellung, offiziellals „Stadt des Glases“ anerkannt werden. Die symbolische Lokationwird mit der Eröffnung des Zentrums für Glaserbe verbunden.Jeder Besucher wird hier an einem Hüttenofen stehen, selbst etwasaus Glas erzeugen und dekorieren können. Ausgestellt werden sollenauch Sammlungen von Kunstwerken aus Glas.WEIN, PETROLEUM UND GLAS >> Die Glasroute führtmich weiter unter die Westseite des Marktplatzes. Dort befindenFot.: UM KrosnoFot.: UM KrosnoWINO, NAFTA I SZKŁO >> Szklany szlak prowadzi mnieponiżej zachodniej pierzei rynku. Tam znajdują się piwnicepamiętające czasy, kiedy Krosno było ważnym ośrodkiemhandlu winem. W niezwykłych, starych wnętrzach możnaniemal dotknąć historii miasta.Piwnice powstały na przełomie XVI i XVII w. Był to czas wielkiegorozkwitu Krosna, zwanego wtedy nawet parva Cracovia– czyli małym Krakowem. Dzięki lokalizacji przy głównymszlaku handlowym łączącym Polskę z Rusią Halicką i Węgramimieszczanie bogacili się, eksportując sukno, płótno, wyrobykotlarskie, konie i bydło, a importując oczywiście najszlachetniejszegatunki win. Chude lata zaczęły się odpotopu szwedzkiego w połowie XVII wieku. Dopiero budowaw 1854 r. pierwszej na świecie kopalni ropy naftowejw pobliskiej Bóbrce sprawiła, że życie do miasta wróciło.Aptekarz i przedsiębiorca Ignacy Łukasiewicz, pracującnad oczyszczeniem „oleju skalnego” wydestylowałnaftę, a w 1853 r. skonstruował pierwszą lampę naftową.Ten, kto tak jak ja ma słabość do takich lamp, powinienkoniecznie zobaczyć kolekcję w Muzeum Podkarpackim.Jest to największa kolekcja lamp naftowychw Europie. Zbiory Muzeum są unikatem na skalęświatową. Wśród ponad trzech i pół tysiąca eksponatówzwiązanych z historią oświetlenia jest teżprototyp Łukasiewicza. Można również zobaczyćXIX-wieczne lampy specjalnego przeznaczenia, np. lampęlaboratoryjną czy lampę używaną w ciemni fotograficznej.SKOK DO FREDRY >> Co jeszcze w Krośnie wartozobaczyć? Koniecznie Muzeum Rzemiosła w dawnymdomu zegarmistrza, który trudnił się budowaniemzegarów wieżowych. W muzeum jest dawnywarsztat tracki (dziś niemal zapomniany zawód), stolarzai fryzjera – z brzytwami, flakonami na wodę toaletową,archaicznym fotelem. A jeśli ktoś planuje zostaćtu dłużej, powinien wybrać się do Odrzykonia (ok.20 minut autobusem), by zobaczyć sławne ruiny Kamieńca,zamku na skalistym wzgórzu, który w XVII w.należał do dwóch zwaśnionych rodów – Firlejów i Skotnickich.To ich spór o mur graniczny uwiecznił Fredrow „Zemście”. Dziś w ruinach mieści się małe, prywatnemuzeum militariów. Warto je zobaczyć i konieczniepoświęcić chwilę na to, by popatrzeć z góry na pięknąpanoramę miasta otulonego zielenią wzgórz BeskiduNiskiego.Rynek w Krośnie, w oddali wieża kościoła farnegoKrosno, Marktplatz, im Hintergrund Turm der Pfarrkirchesich Keller aus der Zeit, als Krosno ein wichtiges Zentrum des Weinhandelswar. In diesem geheimnisvollen, alten Kellergewölbe ist die Stadtgeschichtefast zum Anfassen. Das Kellergewölbe entstand Ende des 16., Anfang des17. Jh. In dieser Zeit erlebte Krosno seine Blütezeit und wurde parva Cracovia– kleines Krakau genannt. Durch seine Lage an der wichtigen Handelsstraßezwischen Polen, Halitsch-Ruthenien und Ungarn bereicherte sich dasBürgertum, das Tuche, Leinen, Kesselschmiedeerzeugnisse, Pferde und Viehausführte und die besten Weinsorten einführte. Die mageren Jahre begannenmit der schwedischen Sintflut Mitte des 17. Jh. Erst mit dem Bau 1854 derweltweit ersten Erdölgrube bei Bóbrka kehrte das Leben in die Stadt zurück.Der Apotheker und Industrielle Ignacy Łukasiewicz, der an der Erdölreinigungarbeitete, destillierte Petroleum und baute 1853 die erste Petroleumlampe.Wer so wie ich eine Schwäche für solche Lampen hat, muss die Sammlung imMuseum des Karpatenvorlandes gesehen haben. Es handelt sich hierbei umdie größte Petroleumlampensammlung in Europa. Die Museumssammlungenhaben in der Welt nicht ihresgleichen. Unter 3.500 Museumsstücken zur Beleuchtungsgeschichteist auch die Prototyp-Lampe von Łukasiewicz, aber dasist lange noch nicht alles. Hier können auch Speziallampen, z. B. eine LaboroderDunkelkammerlampe bewundert werden.EIN SPRUNG ZU FREDRO >> Was ist in Krosno noch sehenswert?Man muss das Handwerksmuseum im ehemaligen Haus des Uhrenmachers,der Turmuhren baute, gesehen haben. Im Museum werdenferner eine alte Werkstatt des Schusters (dieser Beruf ist heute beinahevergessen), des Webers und des Friseurs mit Rasierklingen und Toilettenwasserflaschenausgestellt.Wer hier länger bleiben will, sollte sich nach Odrzykoń (ca. 20 Busminuten)begeben, um die Ruine der Burg Kamieniec auf einem Felsenhügelzu besichtigen, die im 17. Jh. zwei verfeindeten Familien Firley und Skotnickigehörte. Ihr Streit um die Grenzmauer wurde von Fredro in seinemWerk „Die Rache“ festgehalten. Heute beherbergt die Burgruine einkleines Waffenmuseum. Ich empfehle, es zu besichtigen und von obendas schöne Panorama der in die grünen Hügel des Beskidy-Gebirges eingebettetenStadt zu bewundern.Dojazd: PKP, samochodem od północy drogą krajową nr 28Centrum Dziedzictwa Szkła, ul. Blich 2, tel. (13) 436 35 68, www.miastoszkla.plAnreise: mit Bahn, mit Auto vom Norden Landstraße 28Zentrum für Glaserbe, ul. Blich 2, Tel. (13) 436 35 68, www.miastoszkla.plInformacja Turystyczna / Touristeninformation, Rynek 5, tel. (13) 432 77 07Krośnieńskie Huty Szkła, ul. Tysiąclecia 13, zwiedzanie do południa po uprzednimumówieniu, tel. (13) 432 89 50.Glashütten Krosno, ul. Tysiąclecia 13, Besichtigung bis Mittagnach Voranmeldung, Tel. (13) 432 89 50,Sklep firmowy / Firmengeschäft, Tel. (13) 432 87 55,otwarte / geöffnet 10-18, soboty / samstags 10-14,Deco-Glass Sp. z o.o., ul. Lotników 4a, zwiedzanie do południa od wtorku do czwartku,po uprzednim umówieniu, Tel. (13) 436 46 80 w. 351, wstęp wolny,Deco-Glass Sp. z o.o., ul. Lotników 4a, Besichtigung bis Mittag dienstags bis donnerstags,nach Voranmeldung, Tel. (13) 432 46 80, Durchwahl 351, Eintritt frei, www.decoglass.plMuzeum Podkarpackie / Museum des Karpatenvorlandesul. Piłsudskiego 16, Tel. (13) 432 43 01Muzeum Rzemiosła / Handwerksmuseumul. Piłsudskiego 17, Tel. (13) 432 41 88www.krosno.pl