ASO! Augsburg Süd-Ost - März 2023
Stadtteilmagazin für Augsburg-Hochzoll, -Herrenbach, -Spickel, -Textilviertel und Friedberg
Stadtteilmagazin für Augsburg-Hochzoll, -Herrenbach, -Spickel, -Textilviertel und Friedberg
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
6 <strong>ASO</strong>! <strong>März</strong> ‚23<br />
Aug s ch b u rger<br />
City-Schwäbisch<br />
Kolumne<br />
Von Fritzi Hundekuchen<br />
Leddschdes Jahr hamm-r effdr a soo aagfanga: Immr musch<br />
di ärgara iibr d Schdadt – musch ja – aabr jedds scho widdr,<br />
woisch! Undr dr Hochzollr Brigg, nach-m Graffdwerg, da<br />
duun s scho seid Wocha Kies in Lech schiddn, und miir<br />
sinn ja a soo dankbaar, und oo d Raabn und d Endn hamm<br />
a Freid. Des isch Rebbaraduur vom Lech, woisch, ooba<br />
bei dia Graffdwerge schdaun si d Schdoinr, da duun-se-s<br />
raus, und nach dia Graffdwerge widdr nei, und s Graffdwerg<br />
schreid „Geld heer!“, und miir zahln s.<br />
„Geld heer!“ schrein s oo offd im Wald, woisch, an dr Siebabrunnr<br />
Schdross Nord, wo nebm Bach loffd, da isch a alde<br />
Schdross gwesa, midd Lechr, wo s alle baar Jahr ausbessrd<br />
hamm, abr bleddslich war des nimmr guud gnuug, d Rennrädr<br />
sinn a soo embfindlich, und da wenn so a Rädle ei<br />
gniggd, des darf dann d Schdadt zahla, hamm s gsaggd, des<br />
gehd ja nedd, da miss-mr unsr Brogramm „Mehr Asphald in<br />
den Wald“ aggdiviern, zu was hamm-r s denn, und da mach<br />
mr d ganz Schdross ganz nei, zersschd hald d Baim wegg,<br />
und dann widdr a breide Schdross fiir d Raadfahrer, wia<br />
wenn s Audos sei dädn, und graad dr dinne Rennraadroifa<br />
brauchd ja a breide Schdross, und dann duu-mr a baar<br />
hundrd Fahrraadweegschildr bschdella, fiir n ganza Wald bis<br />
nach Mincha. Jedds muss mr abr d scheene neie Schdross<br />
guud behandln und schiddsn vor dia Biodoobe, a soo alloi<br />
wia s da im Wald rummflaggd, d Schdrosss, dia miss mr<br />
schiddsn voor dem ganza griana Biodoob-Gschdribb und<br />
dia junge Baimle, was an dr Schdross nachwaggsd ( mergsch<br />
n Undrschied: nachwaggsa – nachbflanza), und da ischs<br />
ginschdig, dass mr dia feddeschdn Holz- und Gebyschfräsmaschina<br />
auf dr breida Schdross eiseddsn kenna, nedd<br />
dass d Schdross endlang widdr so a Biodoob wird, wia mr-s<br />
scho ghabd hamm, da hamm-r ja des Brogramm „Biodoob<br />
– mach mr dood“, und da isch-s graad ginschdig, dass neba<br />
dr Schdross o dr Bach loffd, weil, Baim und Bisch am Bach,<br />
des gehd ja gar nedd, des isch ja d falsche Romanndigg sowieso.<br />
Und wenn s vom Bund aus Berliin a Geldle gibbd fiir<br />
n Ausbau von dia Gehweeg und Raadweeg in dr Nadduur<br />
(schonsch kommd ja des Geldle, was mr eigndlich gar nedd<br />
broichd, aus Brissl), da isch-s doch ginschdiggr, wemm-r glei<br />
alle dia Schdrossa im Siebadischwald schee breid ausdeera,<br />
oddr soll des Geld jemands andrer griaga, der wo vlleichd<br />
nedd amal von hier isch? Wrrsch gfraggd?<br />
Augschburger City-Schwäbisch (34)<br />
Augschburger City-Schwäbisch ist bekanntlich <strong>Ost</strong>-<br />
Alemannisch mit bairischer Tonlage, also ohne den<br />
schwäbelnden Singsang wie z.B. das Ulmerische oder<br />
Stuttgarterische. Bayern tut viel dafür, nichts für das<br />
City-Schwäbische zu tun, und so sind wir ganz auf uns<br />
selbst gestellt, haben aber seit der Napoleonischen<br />
Schenkung 1806 (Napoleon verschenkt Augschburg an<br />
Bayern) tapfer durchgehalten. Aber so sind wir auch bei<br />
der Verschriftlichung unserer schönen Sprache unsere<br />
eigenen Herren darüber, wie wir schreiben wollen. Unser<br />
Augenmerk soll heute den verschiedenen Verkürzungen<br />
im Vergleich mit dem Hochdeutschen gelten<br />
(wohlgemerkt, das Augschburger City-Schwäbisch<br />
ist das Ältere, auch im Vergleich mit dem durch die<br />
Gutenberg-Bibel eingefrorenen Lutherdeutsch).<br />
Ein paar Einzelbeobachtungen zum Fritzi-Hundekuchen-<br />
Text:<br />
- EFFDR (hochdt. öfter): das e ist in der unbetonten<br />
Schlusssilbe nicht zu hören.<br />
- HAMM-R (hochdt. haben wir) zeigt, wie zwei Wörter<br />
zusammengeschlossen artikuliert werden, wobei<br />
schon HAMM kürzer als „haben“ ist, und statt „wir“<br />
steht unser MIIR, von dem das M im HAMM verschwindet,<br />
samt dem langen i; das R ist ohne eigene<br />
Betonung angehängt.<br />
- AAGFANGA (hochdt. angefangen) demonstriert<br />
mehrere Verkürzungen, wie: an- ist ohne n (allerdings<br />
nasalisiert); die Vorsilbe ge- erscheint ohne den unbetonten<br />
Vokal e.<br />
- NACH-M GRAFFDWERG (hochdt. nach dem …): der<br />
unbetonte Artikel ist mit der Präposition verschmolzen,<br />
es bleibt von ihm nur noch ein enklitisches M.<br />
- KIES IN LECH SCHIDDN (hochdt. in den Lech): es geht<br />
auch ohne Artikel!<br />
- DA DUUN-S-N RAUS (hochdt. da tun sie ihn raus): hier<br />
sind sogar zwei Personalpronomina enklitisch an das<br />
Verb angehängt.<br />
- MR SINN HALD BRAGGDISCH VRAALAAGD! Wobei<br />
MR ohne den Vokal steht, man spricht von einem<br />
vokalischen r, man vergleiche mit dem Namen der<br />
kroatischen Insel Krk – wir sind eben sprachlich international<br />
aufgestellt. WRRSCH GFRAGGD?