NFM 46-23 eZine

VEERKRACHT
Het Manifest stelt: “Wij zijn gemaakt
van één essentie, gesneden uit hetzelfde
hout. De boom in onszelf ontdekken,
de mens in de boom. Waar is onze
eenheid gebleven? Herinneren jullie ons?
Jouw ouders, grootouders, kinderen,
familie, voorouders, vrienden, wat
heb je meegemaakt met ons, het Bos?
Hoe groeiden jullie op met ons? Onze
ringen zijn jullie ringen. Omringen jullie
je met ons?”
RECHTEN VAN HET BOS
Daarom roept het Manifest – en steeds
meer mensen in de wereld – op tot het
erkennen van de rechten van het bos,
het ondergrondse web en alles wat
daarin leeft. Alsmede respect voor het
voorzorgsbeginsel en het recht op herstel.
Inmiddels heeft de natuur in veel
landen al rechten gekregen. Zo heeft
Ecuador in 2008 als eerste land ter wereld
rechten van de natuur opgenomen
in de grondwet. Bhutan nam –
eveneens in 2008 – bescherming van
bos op in de grondwet en maakte alle
burgers tot grondwettelijke natuurbeschermers.
Zuid Afrika beschermt via
de grondwet (1996) de rechten van toekomstige
generaties. Inheemse volken
in Nieuw Zeeland zorgden ervoor dat
een rivier, berg en nationaal park aan
zichzelf werden teruggegeven (2012) en
dat zij via een bestuursorgaan de rechten
hiervan kunnen waarborgen. Inheemse
volken erkennen sowieso het
in eigendom nemen van land niet.
Het Manifest vraagt samen te streven
naar:
• het erkennen van de intrinsieke
waarde van het Bos;
• recht op bestaan;
• respect voor het web van het leven en
de verscheidenheid;
• herstel en compensatie bij beschadiging;
• erkenning van verbondenheid en wederzijdse
voeding;
• gelijkwaardigheid, waardigheid van
al het leven en het voorzorgprincipe.
Dit gaat niet alleen over natuurbehoud,
maar ook over het recht op natuurherstel.
Spanje was de eerste in Europa om
een gebied rechten te geven: de zoutwaterlagune
Mar Menor in Spanje waar
zowel burgers als bedrijven met 639.826
handtekeningen succesvol hebben gelobbyd
voor de erkenning van rechten
voor deze ernstig vervuilde lagune.
NEDERLAND
Ook in Nederland komen steeds meer
initiatieven die de natuur rechten geven.
Zoals Het Bos dat van zichzelf is op
landgoed Zonneheuvel, dat via een innovatieve
juridische constructie het eigendom
heeft teruggeven aan de natuur.
Dit naar analogie van de Akte van
Redemptie, een decreet uit de Tachtigjarige
Oorlog, dat het Haagse Bos, Malieveld
en Koekamp beschermt tegen
verkoop door de overheid met het oogmerk
de bomen te kappen.
Ander voorbeeld is Zoöp van het
Nieuwe Instituut Rotterdam, een organisatorisch
bestuursmodel voor samenwerking
tussen menselijk en niet-menselijk
leven dat de belangen van alle zoë
(Grieks voor ‘leven’) behartigt.
Ook wordt de roep groter om specifieke
kwetsbare natuurgebieden rechten
te geven. Dit jaar kwam de Partij voor
de Dieren met een initiatief om rechten
voor de natuur op te nemen in de Grondwet.
Tweede Kamerlid Leonie Vestering
startte een natuurberaad van experts en
burgers om met adviezen te komen over
de beste vorm om grondrechten voor de
natuur vast te leggen. Als dit zou lukken,
zou Nederland het eerste land in
Dorine van Norren: “Alles
hangt met elkaar samen.”
Elmo Vermijs:
“Wanneer krijgt de
natuur een stem?”
14 | NFM WINTER 2023