Związku Radzieckiego przyniosły stabilnyrozwój nowoczesnej gospodarki drugiej połowyXX wieku. Po wojnie umiejętna międzynarodowagra polityczna dała niezależność.Nowe czasy to likwidacja biurokracji i uporządkowaniea przede wszystkim uproszczeniedziałania instytucji państwowych w Finlandiiw latach 60-tych.Odbywa się też dalszy świadomy rozwój edukacjii badań naukowych w kraju i chęć zdobyciauznania na świecie.Finowie mają przekonanie o dobrym kierunkurozwoju państwa, zajmują pozytywną i konstruktywnąpostawę w życiu politycznym,gospodarczym i kulturalnym.Poważnykryzys ekonomiczny po upadkuZwiązku Radzieckiego wykorzystanyzostał do radykalnych zmian. Z tradycyjnie łatwegorynku ZSRR fińska gospodarka zostaław sposób metodyczny przestawiona na najbardziejwymagające i konkurencyjne rynki globalne.Głównymi działaniami był skokowy rozwójedukacji, intensyfikacja badań naukowych,polityka promocji innowacji w gospodarce orazekspansja eksportowa. Zamierzenia w tychkierunkach były z dyscypliną realizowane przezpaństwo i przemysł oraz przez indywidualnychobywateli. Rezultatem jest czołowa pozycjawśród najbardziej nowoczesnych i innowacyjnychgospodarek świata.Miejsce Finlandii wśród krajów najlepiejrozwiniętych jest przedmiotemnarodowej dumy.Flaga fińska umieszczanaz pietyzmem na przeznaczonychjej miejscachto symbol tej dumy i społecznejpewności siebie.Mówiąco fińskim designiemożna zacząć od flagi narodowej.Jest zaprojektowanym symbolem graficznymw skandynawskiej formule, tak jak flagiSzwecji, Danii, Norwegii i Islandii. Wciąganana maszt przed domem fińskim traktowana jestz najwyższym szacunkiem. O zmierzchu zdejmowana.I tylko w Noc Świętojańską powiewaprzez 24 godziny. Maszt flagi jest dobrzezaprojektowany. Sama flaga w zdefiniowanychkolorach, gatunku i wymiarze. Wykonana z najlepszychjakościowo materiałów. Wszystkoco dotyczy flagi i otaczającego ceremoniałutraktowane jest z absolutną powagą.Dla designu jako narodowego symbolu Finma uczucia podobne jak dla swojego krajui flagi narodowej. Połączenie funkcji, symbolikii obowiązku.Można zostać projektantem zdając na studiaa zdany egzamin jest jednocześnie możliwościąrozpoczęcia niezależnego dorosłego życiai opuszczenia domu rodzinnego. Państwowestypendia dają wszystkim równe szansekształcenia w kraju i w dobrych warunkachna uczelniach zagranicznych.Poczucie wartości sztuki użytkowejpojawiło się w Finlandii wyrażnie w drugiejpołowie XIX wieku. W 1875 roku powstajeFińska szkoła Sztuki Stosowanej. Specjalnawartość produktów fińskich znajduje uznaniena świecie. Eliel Saarinen, autor głównegodworca kolejowego w Helsinkach, większośćkariery zawodowej spędza projektując w USA.Alvar Aalto tworzy od lat dwudziestych do połowyXX wieku nowatorskie budowle i rewolucyjnetechnologicznie wyroby uznane na świecie.Fińscy projektanci są sławni na świecie,fińscy producenci tworzą intratne przedsięwzięciaoparte na designie i z poparciempaństwa budują marki fińskiego wzornictwa.Stworzona w 1935 roku przez Alvara Aaltoi grupę przedsiębiorców firma ARTEK jest75 letnim przykładem sukcesu i możliwościtrwania przedsięwzięcia opartego na designie.Nowoczesny design to czasypo II wojnie. Polityka promowaniaatrakcyjnychwzorniczo produktówi marekjest konse-kwentną polityką kraju i okazuje się rentownyminteresem.•z Meble Alvara Aalto, produkty firmy ARTEK,wyginane z warstw forniru zestawy używanesą od dziesięcioleci jako wyposażenie placówekzagranicznych.•z Marimekko – firma sprzedająca tkaninyi ubrania, tworzy prosty styl, którego koloryi wzory graficzne – stają się podstawą poczuciaestetyki fińskiej.•z Harri Korhonen i jego firma INNO tworzyawangardowe, funkcjonalne meble biurowe.•z Eero Arnio i jego plastikowe fotele, są naśladowanymna świecie standardem a okrągłenowatorskie fotele jego autorstwa grały rolefuturystycznych elementów wnętrz w filmachKubricka.•z Antti Nurmesniemi, to porcelana, szkło,naczynia kuchenne, architektura.•z Tapio Wirkkala – projektuje i wykonujewyroby szklane.•z Kaj Franck.•z Harri Koskinen.•z firmy ARTEK, ITTALA, HACKMANN,PENTIK, AARIKKA.To uznane marki światoweDesign służy urządzeniu codziennegożycia. W dużym i najmniejszym wymiarzesłuży społeczeństwu. Dobrze marketingowanyjest nowoczesnym środkiem ekspansjimiędzynarodowej i opłacalnym interesem dlakraju. W taki sposób widzi rolę wzornictwaprojektant. Wzory są skromne i funkcjonalne.Ceniona jest specyficzna synteza i prostotaformy.Ostatnie lata przyniosły rozwój designunajnowszej generacji. Innowacyjnego opartegona najnowszych technologiach. Widaćto we wzornictwie produktów takich koncernówjak NOKIA, NESTE, ORAS, MARTELAczy VALTRA.34 • KWARTALNIK URZĘDU PATENTOWEGO RP <strong>Wyd</strong>anie <strong>specjalne</strong>
Specjalne cechy wzorów tych koncernówprojektowane są w wieloosobowych zespołachbadań i rozwoju. Te interdyscyplinarne, wielonarodowegrupy specjalistów działają globalnieale realizują pomysły tworzone w fińskichcentrach koncernów. Nieważne jak duży i międzynarodowyjest koncern fiński – pomysłyi zasady realizacji przychodzą z fińskiej centrali.Liderem nowatorskich technik ostatnich lat byływ Finlandii dwa duże biura projektowe, ED-design– firma z trzydziestoletnią tradycją i grupamłodych projektantów PROVOKE.ED-design projektuje wszystko – meble,telefony komórkowe, sprzęt medyczny, sprzętsportowy, pojazdy, traktory. Główny rozwójtej wieloosobowej firmy nastąpił w w latachdziewięćdziesiątych. Rewolucyjny okres modernizacjii innowacyjności w kraju pozwolił tejgrupie zainwestować w najnowsze komputerowemetody projektowania i modelowania.Z doświadczonej firmy ED-design wyodrębniłasię nowa, młoda grupa, firma PROVOKE.Cechą najważniejszą obu przedsiębiorstw jestosobiste zaangażowanie projektantów w najtrudniejszeproblemy techniczne i panowanienad złożonymi narzędziami pracy – programamikomputerowymi i metodami prezentacji– wizualizacji i prototypowania.Dla fińskiego projektanta obowiązkiem jest stawianiesobie najwyższych wymagań i poczucieodpowiedzialności.Nic dziwnego, że zaprojektowane w Finlandiiatrakcyjne wyroby to wiodące oryginalne wzorceglobalne.Tekst i zdjęcia:Andrzej Tomasz RudkiewiczNa zdjęciachprzykłady fińskiego designuIn my viewFINNISH DESIGN – WHATIS IT LIKE?For 25 years in Finland I have lived my dailylife there. I worked for 13 years as a designerin one of the largest Scandinavian companiesED-design, learning the Finnish way of designingfrom the inside. For 11 years I have worked withmy Polish company for home industry using myforeign experiences.Here in Poland we become more and moreaware of the fact that design should become oneof the key elements of innovation and economicdevelopment of our country.In my opinion, design can be the basis for a leapforward that Poland should take in order to betterarrange and organize our environment.Our surroundings should be safe, comfortableand attractive. A modern and innovative designshould be the way to creating our material cultureand our operational tool.Design is not an independent and abstractcreation. We talk about the national design fromItaly, Japan, Germany or England. Those differentstyles or schools vary distinctly as they are a reflectionof an individual character of a country.Scandinavian design is often cited as an exampleof success and a model for imitation. Airports,railway stations, cities, an orderly landscapeas well as objects of daily use are the resultof an integrated cooperation of the populationof the North.In my view, living in tough conditions and the necessityto master them lies at the basis of Scandinaviandesign. Everything is for a purpose there– designed cautiously.A bit of historyThe Finnish people are a natural part of Scandinavia,yet they managed to create their own,unique way, also in design. There is no materialculture without tradition and culture. Therefore itis worth studying the basis for the specific Finnishmaterial culture and its design value.A small, slightly over 5 million population of Finnsoccupies the territory of about 10 percentbigger than the territory of Poland. Specificconditions – hard, dark winters, long summerdays, and a landscape of rocks, sea and lakesis the background for the development of theirculture. Provincial but autonomous in the past asa province of the Swedish kingdom, as well asfirmly determined in its right to decide by itselfof their own matters when part of the RussianEmpire – these are features of the Finnish historicaland political tradition. Such conditionswere natural environment for a material culturewhich stands out and which should be appreciatedfrom the start. Tadeusz Kościuszko whenpassing through Finland in 1798 on his wayto America, described the unusual land of Finnsin his diary. He was amazed by order and cleannessof that poor and modest nation.There are many elements of the actions of the society,which resulted in specific features and influencedthe aesthetics of the Finnish cultureand their culture in general so as to create in ourtime a worldly recognised and strong internationalbrand. Johan Wilhelm Snellman, a thinkerand philosopher of Romanticism gave the Finnsthe philosophical basis and directions for socialactivity. He taught that a small nation can onlyachieve a success and importance in the worldthrough stamina, hard work and education.Finland became an independent country afterWorld War I. As in case of other young republicin Europe, for Finland the priorities at that timewere equal rights, development of education, cultureand a desire to make its name in the world.In spite of various changes in its latest historyFinland is still building its state structure allby itself.During the World War II, despite the final capitulation,the Finnish nation gained a moral victory overthe Soviet Union. The Russian winner eventuallyappreciated the tough and relentless attitudeAndrzej Tomasz Rudkiewicz Industrial designer, in 2008 he won “The Designerof the Year” from IWP. He has lived in Finland since 1986. Since 1988 he has been a memberof the Association of Finnish Designers ORNAMO.He worked from 1986 to 1999 in a Finnish design company ED-design. In 1994, together with hisbrother Jakub, he set up an industrial design company NC.ART in Warsaw. In cooperation withit he made the design of trams, buses, household appliances, electronic and lighting equipment.The company specializes in applying advanced methods of 3D design and realizations withthe use of numerical methods of project implementations.<strong>Wyd</strong>anie <strong>specjalne</strong> KWARTALNIK URZĘDU PATENTOWEGO RP • 35