Wyd. specjalne/2011 - Regionalny Ośrodek Informacji Patentowej ...

Wzory przemysłowe – własność przemysłowa i prawo autorskieKonieczność budowystrategii ochronyProf. Krystyna Szczepanowska-Kozłowska, Uniwersytet WarszawskiPrzyzwyczailiśmy się do tego,że otaczający nas świat oceniamyw kategoriach estetycznych, poszukującprzedmiotów, które sprawiają nam wizualnąprzyjemność. Na niektóre być możenie zwracamy baczniejszej uwagi, przyjmującjako pewien standardowy elementna przykład naszej „biurowej” rzeczywistościstojący na naszym biurku telefonw określonym kształcie, kolorze, spełniającyróżne funkcje. Jednakże, gdy kupujemynowy telefon komórkowy, to chcemy,by był on nie tylko nowoczesny, spełniałwiele funkcji, ale również by po prostu byłładny. Można powiedzieć, że naturalnąchęcią człowieka jest to, by korzystaniez przedmiotów zaspakajało nie tylkonasze potrzeby użytkowe, ale również„cieszyło oko”.Znaczenie wygląduW zasadzie nie ma takich przedmiotów,które otaczają współczesnego człowieka,w przypadku których można byłobyuznać, iż ich wygląd zewnętrzny jest bezznaczenia. Z przyczyn oczywistych konstatacjata dotyczy tylko tych przedmiotów,gdzie ingerencja człowieka w ich wyglądw ogóle jest możliwa. Są to więcwytwory człowieka, których wygląd zależyod tego, co osoba, która je projektujeuznaje za istotne. Projektant wyposażaje w cechy estetyczne bądź funkcjonalne,by sprostać oczekiwaniom odbiorców,konsumentów.Z pewnością znaczenie wyglądu możebyć różne dla ostatecznego wyboru, jakiegosię dokonuje. Zależy to oczywiścieprzede wszystkim od rodzaju wytworu,z jakim mamy do czynienia. I chociażdla niektórych decydującym czynnikiemwyboru może być funkcjonalność czy innewalory użytkowe, to jednak nie wydajesię, by wygląd w ogóle nie miał znaczeniarównież w tych wypadkach. To sprawia,że wygląd przedmiotu staje się ważnyminstrumentem dla kreowania przewagikonkurencyjnej, a w konsekwencji rynkowegosukcesu.Prawo z rejestracji wzoru przemysłowegojest jednym z prawnych instrumentów,służących osiągnięciu takiego celu, zapewniającuprawnionemu wyłącznośćna posługiwanie się w obrocie określonymwzorem. Można zadać sobie retoryczneraczej pytanie, czy samochód Ferrari byłbymarzeniem tak wielu, gdyby jego charakterystycznasylwetka była powielonaprzez wielu producentów samochodów?Ochrona niedocenianaPrawo z rejestracji wzoru można uzyskaćw Urzędzie Patentowym RzeczypospolitejPolskiej bądź poprzez rejestracjęw Urzędzie do spraw Harmonizacji RynkuWewnętrznego.W zależności, czy mamy do czynieniaz wzorem przemysłowym, któregoochronę regulują przepisy ustawy o prawowłasności przemysłowej, czy wzoremwspólnotowym, dla którego podstawęprawną stanowi Rozporządzenie o wzorzewspólnotowym, wyłączność posługiwaniasię zastrzeżonym wzorem rozciąga sięna terytorium Polski lub terytorium UniiEuropejskiej.Podobnie, jak inne prawa własnościprzemysłowej, również prawo z rejestracjiwzoru przemysłowego zapewnia uprawnionemuwyłączność, na którą składająsię możliwość zakazania przez uprawnionegoosobom trzecim wytwarzania, oferowania,wprowadzania do obrotu, importu,eksportu lub używania wytworu, w którymwzór jest zawarty bądź zastosowany, lubskładowania takiego wytworu dla takichcelów. Zarejestrowanie wzoru przemysłowego,pozwala zatem podmiotowi legitymującemusię prawem z rejestracji wystąpićz roszczeniami przeciwko każdemupodmiotowi, który bezprawnie wkraczaw zastrzeżoną wyłączność. Niezależnieod powyższego przepisy Rozporządzeniao wzorze wspólnotowym umożliwiają równieżuzyskanie na terenie Unii Europejskiejprawa do wzoru niezarejestrowanego.Jednakże obserwacja obrotu gospodarczegociągle uprawnia do postawieniatezy, iż ochrona ta jest niedoceniana.Z jednej strony w wielu przypadkach,w których ochrona wzoru zdaje się najlepszymrozwiązaniem, podmioty rozpoczynajątrudną batalię o rejestrację przestrzennychznaków towarowych, z drugiejWydanie specjalne KWARTALNIK URZĘDU PATENTOWEGO RP • 37