TÜRK MÜZECİLİĞİNDE YENİ DÖNEM

ŞANLIURFA/GÖBEKLİTEPEHollywood’un ünlü aktörleri Mısırpiramitlerinin labirentlerinde koşturuphain mumyalarla savaşadursun,Türkiye –henüz tam anlamıyla anlayıpanlatamadığı- olağanüstü bir arkeolojimirasına sahip. Truva... Nemrut...Efes... İnsanlık tarihini yeniden yazdıranÇatalhöyük... Ve daha niceleri.Ama bu zincirde öyle bir halka varki, tarihi ‘bir daha’ yazdıracak. İddianınsahibi Alman bilimadamı KlausSchmidt diyor ki, “Bildiğimiz herşeydeğişebilir”.Böylesine önemli bir iddianın merkezi,Şanlıurfa’ya 20 kilometre mesafede bulunanGöbeklitepe. Schmidt, Göbeklitepeöyküsünü şöyle anlatıyor: “Bukalıntılara rastladığım zaman önümdeiki seçenek vardı: Ya hiç kimseyebirşey söylemeden hemen burayıterk edecektim ya da hayatımıngeri kalanını burada geçirmeyerazı olacaktım. Ben ikinci seçeneğiseçtim.” Peki, Göbeklitepe bizene anlatıyor ki, bir bilim adamınaböyle bir seçim yaptırabiliyor?İşte birkaç yanıt: Yaklaşık 12 binyıl öncesine işaretlenen ‘en eskitapınak’ Göbeklitepe’de yapılmış.Oysa, bu tür yapıların çok daha geçdönemlerde ve yerleşik hayata geçmişuygarlıklarda yapıldığı sanılıyordu. Ayrıcahenüz çanak-çömlek yapmayı bilebilmedikleri varsayılıyordu. Göbeklitepesakinleri, işte bütün bu varsayımlarıtarihe gömdü. Çünkü değil çanakçömlek,sütunları olan bir tapınakinşa etmişlerdi. Dahası, bu yapının daortaya koyduğu üzere, yeryüzünde ilkkez, “EVREN NEDİR, BİZ NEDEN BU-RADAYIZ” sorusunu kendilerine sorankişilerdi.ŞANLIURFA (EDESSA)/GÖBEKLİTEPE (POTBELLY HILL)While Hollywood stars run around the labyrinths ofEgyptian Pyramids fighting terrible mummies, Turkeypossesses an extraordinary archaeological heritagewhose true significance remains still to bedetermined. Troy, Mount Nemrut (Nimrod),Ephesus... Çatalhöyük, the Neolithicsettlement near Konya, which provoked are-writing of history and many more sites.Yes but, there is one new link in the chainthat is going to lead to a renewed re-writingof history according to German archaeologistKlaus Schmidt from the University ofHeidelberg. He maintains that all ourknowledge about the prehistoric era wouldhave to change. The centre of that assertionlies at Göbekli Tepe, 20 kilometres away fromthe city of Şanlıurfa (Edessa) in south-easternTurkey. Klaus Schmidt tells the story of thisrevolutionary discovery as follows: “As Iencountered these vestiges, I had two choices:either I was not going to tell anyone about thisand I would immediately leave that place or I wasgoing to spend the rest of my life here! I opted forthe second alternative.” Vow! What is here at stakethat incites a scientist to make this choice? Heresome answers: Göbekli Tepe is the oldest humanmadeplace of worship yet discovered, dated 12thousand years old! Göbekli Tepe is regarded as anarchaeological discovery of the greatest importancesince it profoundly changes our understanding of acrucial stage in the development of humansocieties. It seems that the erection of monumentalcomplexes was within the capacities ofhunter-gatherers and not only of sedentary farmingcommunities as had been previously assumed. Inother words, as excavator Klaus Schmidt puts it:“First came the temple, then the city.” Theinhabitants of this place apparently were alreadyasking themselves the ontological question, “Whatis the universe and why are we here?”63