ZARYS HISTORII

10
Myślenie mitologiczne i religijne jest próbą przekroczenia myślenia potocznego.
Religią określa się skomplikowaną wielorakość zjawisk. Można powiedzieć, że religia
jest związana z podstawą sensu ludzkiego bytowania
elementy myślenia religijnego
1. Uznanie istnienia sfery sacrum i profanum.
2. Wiara w byty lub zdarzenia supranaturalne (cuda).
3. Akceptacja kodeksu moralnego mającego sankcję supranaturalną (boską).
4. Wiedza formułowana na podstawie przeżyć religijnych.
5. Uznanie form domniemanego porozumiewania sie człowieka z bóstwem, Bogiem.
6. Koncepcja ogólnego celu świata, wyznaczonego w nim miejsca dla człowieka,
określenie celów jego życia.
Relację zachodzącą między filozofią a religią stanowi:
1. Przeciwieństwo. Filozofia jest alternatywnym myśleniem dla myślenia religijnego.
2. Współistnienie. Religia i filozofia rozwijają się samodzielnie, jedna obok drugiej.
3. Współpraca. Religia korzysta z osiągnięć filozofii w uracjonalnianiu swoich
twierdzeń, filozofia zaś rozszerza swój przedmiot badawczy o zjawiska religijne
jako specyficzne zjawiska antropologiczne.
Takie właśnie myślenie możemy dostrzec w upowszechnianych w Chinach
rozważaniach Po Janga, w których tłumaczono, iż poza rzeczywistością istnieją dwie
siły Jang i In sprawiające, że w świecie istnieją przeciwieństwa: tył i przód; góra i dół;
męski i żeński; małe i wielkie. Przeciwieństwa te miały być praźródłem wszystkiego, co
w świecie istnieje. W wyniku ich połączenia się powstało „pięć elementów”: woda,
ogień, drzewo, metal i ziemia, które tworzyły różne zjawiska świata. Elementami tymi
rządzi odwieczna siła zwana Tao. Ona wprawia w ruch wszystko, co istnieje.
W księgach Wedy opowiada się, że praprzyczyną wszystkiego była Jednia, ani byt,
ani niebyt, coś ponadczasowego, ponadprzestrzennego. Zawierała w sobie
prasubstancję materialną, bezprzestrzenną przestrzeń oraz jedność światła i ciemności.
W hymnie Nasadija odnajdujemy fragment:
„Nie było wówczas ani tego, co jest, ani tego czego nie ma, nie było ani firmamentu,
ani nieba, które jest ponad nim. Co stanowiło pokrywę? Gdzie to się znajdowało i pod
czyją ochroną? Czy woda była tą głęboką przepaścią (w której to leżało)?
Nie było śmierci, a więc nie było nic nieśmiertelnego. Nie było światła (różnicy)
pomiędzy nocą i dniem. To jedyne oddychało samo i przez się bez tchu; innego aniżeli
to nie było nic.
Ciemność była, na początku wszystko to było morzem bez światła; zalążek, który
leżał okryty łupiną, to jedno się narodziło mocą ciepła (tapas).
Miłość pokonała je z początku, była ona ziarnem wyrastającym z umysłu. Wieszcze,
badając swe serca, przez mądrość swą odnaleźli więź tego, co jest w tym, czego nie ma.