ZARYS HISTORII

12
filobasileis – „królowie” gmin) łączyło się w jeden wyższy organizm państwowy.
W VII wieku p.n.e. powstały epopeje Homera: Odyseja i Iliada, w których występują
bogowie z rozwiniętym kultem; urząd kapłanów, liczne modlitwy i wezwania bóstw,
ktore odpowiadają na prośby człowieka. Homerycki ideał kultury propagował: zabawę,
miłość, przygodę i wojnę jak podstawowe filary cywilizacji greckiej. Ściślej filzry
kultury wolnych obywateli utrzymywanych przez niewolników.
ELEMENTY DOKTRYNALNE RELIGII GRECKIEJ
1. Antropomorfizm (bogowie żyją jak ludzie, jak ludzie kochają, zdradzają, spiskują
przeciwko sobie, kłócą się, prowadzą wojny itd.).
2. Pewna zażyłość człowieka z bogami. Nie sprzyjało to wyrobieniu postawy
prawdziwie religijnej, kornej, błagalnej, przepojonej lękiem wobec świętości.
3. Pewna powaga człowieka wobec nawet niepoważnych bogów. Człowiek uznaje
wyższość bogów, podporządkowuje się im, ponieważ górują oni nad nim swą
nieśmiertelnością. Wspólne dla wszystkich ludów indoeuropejskich jest to, że
człowieka nazywano „ziemskim”, a bogów „niebiańskimi”. Funkcjonuje mit o
przyrządzaniu, kradzierzach, porywaniu napoju nieśmiertelności(gr. ambrozja).
4. Etyka: tyle z człowieka pozostaje, ile pozostaje z jego czynów, jego działalności,
która może być dla potomnych wzorem postępowania. Ci, którzy odznaczyli się
szczególnym męstwem czy niezwykłą mądrością, stawali się herosami: półludźmi,
półbogami. Do krainy wiecznej wiosny Elysion, czyli na Pola Elizejskie, dostają się
nieliczni, wybrani. Pozostałych czeka mroczny i ponury Hades.
5. Wiara w nieśmiertelność duszy; propagowali ją dopiero orficy.
Hezjod (VIII i VII wiek p.n.e.) przeciwstawił się ideałom Homera. Głosił pochwałę
pracy, która oznacza życie moralnie zdrowe, daje zadowolenie, szacunek i sympatię
bogów. Praca nie hańbi. Hańbą jest próżnowanie. Zamiast pędu do sławy bohaterów
Homera pojawia się nakaz szarej, ustawicznej, rzetelnej pracy codziennej. Ideał ten
wyraża sentencja: „a gdy się oko Twoje ku bogactwu obraca, ja ci radzę: praca,
praca, praca”. Jego dzieło Prace i dnie, zawiera opis stworzenia pierwszej kobiety:
Pandory. Hefajstos zrobił na polecenie Zeusa kobietę, piękną i bogato uposażoną przez
wszystkich bogów, ale zarazem fałszywą, ciekawską i niezbyt mądrą. Ofiarował
Pandorę Epimeteuszowi, bratu Prometeusza, który przyjął Pandorę, mimo że
Prometeusz ostrzegał go. Pandora przyniosła z Olimpu zamkniętą puszkę i otworzyła ją,
uwalniając zło, nieszczęścia i choroby. W puszce została tylko nadzieja.