Vox Hieronymi

14 |107e lustrum in 2009
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
Grootse en luisterrijke lustra
In de aanloop naar het 107e lustrum in december belicht oud-docent
Jan Visser in elke Vox verschillende aspecten van de rijke schoolgeschiedenis.
In deze aflevering: drie markante lustrumvieringen.
De Hieronymysschool is een van de oudste instituten van
het land en dateert van 4 december 1474, de dies natalis. Het
Utrechts Stedelijk Gymnasium is de ononderbroken voortzetting
daarvan. De oudste lustrumviering, waarvan zich in
het schoolarchief stukken bevinden, is die van 1874. Mijn
indruk is dat in dat jaar voor het eerst een echt grootse viering
plaatsvond. Het ging dan ook om het 400-jarig bestaan
van de school, die kort daarna - in 1877 - haar huidige naam
zou krijgen. Onder leiding van de energieke en inspirerende
rector dr. A.H.G.P. van den Es had men een uitgebreid programma
bedacht. In de Pieterskerk vond de plechtige herdenking
plaats. De Pieterskerk was al eeuwen (en is nog steeds)
het ceremoniële thuis van ons gymnasium. Er was een reünie
van oud-leerlingen. Verder werd er door de leerlingen een
serenade opgevoerd. Het ‘register van deelnemers aan en de
partituur van de door jhr.mr.C.J.M. van Riemsdijk gecomponeerde
feestzang’ zijn bewaard gebleven, net als de wegwijzer
van de route door de oude binnenstad. Ook bezitten we
de ‘Lijst van portretten van vroegere leraren en leerlingen der
Hieronymusschool’, die bij de lustrumviering tentoongesteld
werden. Onder de voorwerpen van het schoolarchief bevinden
zich nog altijd enkele oude rectors- en leraarsportretten.
Ieder van de aanwezige oud-leerlingen kreeg in 1874 een
herinneringsmedaille. Interessant is voorts de lijst van oudleerlingen,
die tussen 1800 en 1830 waren ingeschreven in
het album discipulorum en in 1874 nog in leven waren.
Enthousiasme en feestvreugde
Om het beeld van het lustrum van 1874 enigszins volledig
te krijgen moet u zich de stijl van die tijd proberen voor te
1541-1550
1474 1578
stellen. Die was veel vormelijker en stijver dan tegenwoordig,
maar denk er ook het enthousiasme en de feestvreugde bij,
die van alle tijden zijn. De ‘Utrechtsche Latijnsche School’,
zoals de naam tot 1877 ook wel luidde, was toen gehuisvest
in het gewezen Huis van Ee, een voormalige kazerne (nu
Minrebroederstraat 5). De ongeveer zestig leerlingen waren
hier in vijf lokalen ondergebracht. Het is het oudste nog bestaande
gebouw van de vijf gebouwen waarin de school in de
loop van 535 jaar gehuisvest is geweest. De eerste twee zijn
afgebroken.
Vanaf 1874 is er in tegenstelling tot wat men zou verwachten
geen onafgebroken reeks lustrumvieringen geweest. Het eerstvolgende
gedocumenteerde lustrum is pas dat van 1899. Het
programma van de Miles Gloriosus, een komedie van de Romeinse
dichter T. Maccius Plautus, door leerlingen gespeeld
in januari 1900, bestaat nog. In 1874 maakte toneel geen deel
uit van het lustrumfeest. Wat wel opvalt: vrij spoedig daarna
- in 1878 - werden de eerste leerlingenverenigingen gesticht:
Mentor - een cultureel-literaire vereniging - en Isthmia, dat
zich wijdde aan gymnastiek en schermen. Mentor heeft vrijwel
een eeuw bestaan, tot in de late jaren zeventig. Isthmia is
de oudste nog bestaande vereniging van de school.
Cantus op muziek gezet
Het eerstvolgende grote lustrum staat geboekstaafd in 1924.
Geen eeuwfeest dus, maar sinds 1874 was wel alweer een halve
eeuw voorbij gegaan. Ook in 1924 was er de ceremoniële bijeenkomst
in de Pieterskerk, waar naast rector Dr. A.H. Kan en
anderen ook de minister van onderwijs sprak. Dr. J.Th. de Visser
had aan ons gymnasium in 1874 eindexamen gedaan en was
na de onderwijspacificatie van 1918 tot 1925 de eerste minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. Daarvoor was
onderwijs bij Binnenlandse Zaken ondergebracht. Verder hield
men een feestelijke optocht door de stad, was er een grote reünie,
een feestmaaltijd, een tentoonstelling en een feestavond.
1629 1732
1400 1450 1500 1550 1600 1650 1700 1750
Rectoraat Macropedius Hieronymusschool telt 419 leerlingen
Latijnsc
Stichting Hieronymusschool Hieronymusschool wordt stadsschool
Eerste prijsuitreiking Pieterskerk