ezker abertzaleak egungo faserako

12 berria 2010eko urtarrilaren 31, igandea
Harian › Euskal Herria
‘Egunkaria auzia’ DItzulpenak
Itzulpen okerretatik, mezu okerrak
‘Egunkaria’-ren aurkako epaiketan aurkeztu
diren euskarazko txostenen itzulpena ez
dela «fidagarria» dio itzultzaile talde batek
Jatorrizko testuetan ez dauden ideiak
agertzeko «intentzioa» sumatu dute
Edurne Begiristain
Egunkaria-ren aurka Auzitegi
Nazionalean egiten ari den epaiketan
froga gisa aurkeztu diren
euskarazko itzulpen gehienak
okerrak dira. Zentzugabeak. Nahasiak.
Hala ondorioztatu dute
Begoña Montoro eta Oskar Arana
itzultzaileek, Egunkaria auziko
defentsaren eskariz egindako
txosten batean. Idatziz aurkeztu
diren froga eta dokumentuek eragindako
arazoak ikusita landu
dute txostena. Eta ateratako ondorioak
kezkagarriak dira oso.
Perituen ustez, Auzitegian froga
gisa aurkeztu diren dokumentuen
itzulpena «ez da fidagarria»,
ez duelako islatzen euskarazko jatorrizko
testuek diotena. Guardia
Zibilaren itzulpenetan egindako
oker «etengabeek» jatorrizko testuen
ulermena zaildu egiten dutela
diote. Eta Auzitegi Nazionaleko
interpreteek itzulpen horien gainean
egindako berrazterketak ere
ez dira batere zorrotzak. Gainera,
oker batzuk bestelako «intentzioz»
egin direla uste dute, eta
Guardia Zibilak jatorrizko idatzietan
ez dauden ideiak agertzeko
asmoa izan duela sumatu dute.
Itzultzaileek argi ohartarazi dute:
itzulitako agiriak irakurtzen dituen
erdaldun batek ez luke sekula
jakingo jatorrizko testuen edukia
zein den.
Txostena bi zatitan banatu dute
egileek. Alde batetik, Guardia
Zibilak itzuli eta berrazterketarik
izan ez duten testuen egokitasuna
aztertu dute. Eta, bestetik, Auzitegi
Nazionaleko interpreteek
Guardia Zibilaren itzulpenen gainean
egindako alderaketak berraztertu
dituzte. Txostena egiteko,
HAEEk erabilitako IZO itzulpen
zerbitzu ofizialaren irizpideak
erabili dituzte.
Akatsak nonahi atzeman dituzte.
Auzitegian gaztelaniara itzulita
aurkeztu diren agiri batzuetan
jatorrizko testuetako esaldiak eta
hitzak itzuli gabe utzi dira. Beste
batzuetan, jatorrizko testuetan ez
dauden hitzak, esaldiak eta ikur
ortotipografikoak gehitu zaizkio
itzulitakoari (galdera ikurrak, parentesiak,
kortxeteak...). Itzultzaile
taldeak adibide ugari aurkitu
ditu froga gisa aurkeztu diren
txosten, dokumentu eta idatzietan:
deklinazio, sintaxi eta aditzetan
akatsak, jatorrizko testuen
zentzua aldatzen duten itzulpen
traketsak...
Aurkitutako akatsek kasu batzuetan
jatorrizko esaldien zentzua
aldatu egin dute, eta, beste
batzuetan, mezua bera ulertezin
bilakatu dute. Esaldien zentzua
aldatzen dituzten itzulpen traketsekin
jatorrizko testuen esanahia
«goitik behera moldatu»
egin dela diote perituek. Esaterako,
jatorrizko agirietan galderak
direnak baiezko esaldi bihurtu dituzte
gaztelaniako itzulpenetan.
Egitura bakoitzaren autonomia
zaindu edo bitarteko batzuk partekatu?
honela itzulita dago: En cada
estructura, hay que cuidar la
autonomía o desarrollar algunos
medios. Hiztegiaren erabileran
ere oker ugari atzeman dituzte.
Eta akatsekin mezu nahasiak
eman dira itzulpenetan: onetsi,
habilitar omen da; ordezkatzen
du, delega, eta zuzentzaile taldea
honela itzuli dute gaztelaniara:
equipo de dirección.
EH: EHAS
Itzulpen okerrak ez dira hitz soiletara
mugatzen. Hainbat kasutan
gaztelaniara eraman diren esaldiek
ez dute zerikusirik jatorrizko
testuetan agertzen direnekin, eta
maiz, Guardia Zibilak edo, kasuan,
Auzitegiko interpreteek hitzen
esanahia asmatu eta esaldiak
bere kasa interpretatu dituzte.
Esaterako, EH sigla (Euskal
Herria) EHAS sigla (alderdia) bilakatu
dute gaztelaniara itzuli
Irudia qDerry
dutenean. Gauza bera gertatu da
euskarazko hitzen deklinazioarekin,
esaldiaren zentzua erabat aldatuz:
Koordinakundeak joko
handia eman dezakeela esaldia
horrela itzuli dute: Hasta ahora
los de la Coordinadora han dado
un gran juego.
Baina, oker batzuk bestelako
«intentzioz» egin direla pentsatzen
dute perituek. Izan ere, agiri
askotan, jatorrizko testuetan
agertzen ez diren ideiak itzulpenetan
azaltzeko intentzioa sumatu
dute. El Periodico egunkariak
kaleratutako informazio bati aipamen
egiten dion idazkiaren
itzulpena oso esanguratsua da:
Askoz jota ondorioztatu daiteke
KASek eta ETAk bazutela informazioa
egunkari berriaren sorrerari
buruz esaldia, esaterako,
modu honetan itzuli dute: Apunta
mucho que podría salir más información
acerca de la relación de
KAS y ETA con la creación del
nuevo periódico. Eta beste adibiderik
ere bada: Lorpenen artean
aipatu zuen egunkariaren salmentak
kontrolatzen duen OJD
erakundearen auditoria igaro
zuela, horrela itzuli dute: Mencionó
entre los logros que se controla
la venta de la organización, de
OJD y que se ha pasado la auditoría.
IRLANDAN ERE AUZIAREKIN KEZKATUTA
Ainara Mendiola Egunkaria-ren Aldeko Kultur Elkarteko
kideak Egunkaria auziari buruzko hitzaldia
eman zuen atzo Derryn (Ipar Irlanda), Irlanda
eta Euskal Herriaren arteko elkartasun batzordeak
antolatuta. 60 bat pertsona elkartu ziren. Batik
bat Egunkaria-ren itxieraz hitz egin zuten, eta
Culturlann zentroan bildutakoek gaiarekiko interesa
eta kezka agertu zuten. Bihar bi hitzaldi
emango ditu Mendiolak Belfasten, eta asteartean
beste bi Dublinen. BERRIA
G Perituen txostena
ITZULPEN AKATSAK
pJatorrizko testuan ez dauden
hitzak eta esaldiak gehitzea.
Josemi Zumalabek azken bilera
oroitu zuen, honela itzulita ageri
da: Josemi Zumalabe recordó
con agrado la última reunión.
pGramatika akatsak. Ene uste
apalean honela itzulita dago:
En nuestra opinión en la estantería;
Lepoa eginen nuke...
omen da Me jugaría mi inmolación
que...; Arinkeria, berriz, prisa;
gidoilari, conductor; onetsi,
habilitar; euskerari buruz, adecuándolo
al euskera; erran,
errar; molde, movil; errespetu,
errepasu; foru, foro; ...
pDatuak eta denbora. Datu zehatzak
idazteko orduan ere oker
ugari daude. Hala, aurtengo defizita
honela itzuli dute: el déficit
del año pasado; handik ordu
erdira, de entonces a una hora;
40.000-43.000 irakurle, berriz,
60.000 lectores omen da gaztelaniaz.
pDeklinazioa. Euskarazko deklinazioa
ulertzeko zailtasunak
atzeman dituzte itzulpenetan.
Ergatiboa nominatibo pluralarekin
nahastu da: koordinakundeak
joko handia eman dezakela,
honela itzuli da: hasta ahora
los de la coordinadora han
dado un gran juego... Zenbaki
gramatikalekin ere gauza bera:
pertsona baten esku esaldia en
manos de unas personas itzuli
da. Izen propioak eta hitzen arteko
nahasketa agerikoa da:
amaitzeko, batzarrari dagokionez
esaldia En lo referente a las
comisiones esaldian bilakatu
dute, eta Kimua Iparraldeko argitalpenari
izena aldatu eta brote
deitu diote.
pSintaxia. Poliziaren itzulpenetan
sintaxi akats ugari daude:
...nazioaren egitura politikoarentzat
esaldiaren itzulpena
omen da ...para la politica de
estructuración nacional.
pJatorrizko testuetan ez dauden
ideiak. Aipatutako paperetan
badirudi ‘Egunkaria’-ren zuzendariari
buruzko informazioa
ematen zela dioen idazkia honela
itzulita ageri da frogetan:
En esos papeles que el director
de ‘Egunkaria’ era y no era el
que ofrecía información a ETA.
Edo honako esaldia: nahasmena
sortu nahi izan da ‘Euskaldunon
Egunkaria’-ren errealitate
garbia eta gardenari buruz, Se
ha querido hacer una mezcla
sobre la realidad limpia y clara
del ‘Euskaldunon Egunkaria’.