%35

mevzuat
Diğer taraftan mükellefiyeti bulunan adi ortaklık, ticaret
şirketleri ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin kanuni temsilcisi,
yönetim kurulu üyesi, idarecisi, asgari %10 ortağı
olması, bunları devralması, kısmen veya tamamen bunlara
devrolunması halinde, durumun vergi dairesinin bilgisine
girdiği tarihten itibaren bir ay içinde teminata ilişkin şartların
yerine getirilmesi bu kişilerden yazılı olarak istenmektedir.
Ayrıca, otuz gün olarak verilen süre içerisinde bu kişiler
hukuki statülerine son verirlerse teminat gösterme yükümlülüğünden
kurtulmuş olmaktadırlar. Statülerine son vermezlerse
ve teminatı göstermezlerse teminat tutarı adlarına
teminat alacağı olarak tahakkuk ettirilmekte ve bu alacak
vade tarihinden itibaren 6183 sayılı Kanun hükümlerine
göre takip ve tahsil edilmektedir. Ayrıca bu kişiler teminat
göstermiş veya göstermemiş olsun, birinci fıkrada sayılanların
teminat isteme tarihi itibarıyla tahakkuk etmiş tüm
vergi borçlarından da müteselsil sorumlu olmaktadırlar.
Söz konusu kişiler, hukuki statülerini, verilen sürede sona
erdirmeleri halinde tahakkuk etmiş borçlardan müteselsil
sorumlu olmalarından bahsedilemeyeceği tabiidir.
2. Sahte Belge Düzenleyenlerin Bu
Durumu Kesinleşmesi Halinde
Teminat Uygulaması
Teminat istenen ikinci grup mükellefler ise yürütmüş oldukları
faaliyetleri sırasında sahte belge düzenledikleri vergi inceleme
raporu ile tespit edilen ve bu durumları kesinleşenlerdir.
Sahte belge düzenleme fiili bir tüzel kişilik bünyesinde
işlenmişse teminat bu fiili işleyen gerçek kişiden değil, tüzel
kişilikten istenmektedir. Bu mükellefler hakkındaki tespitin
kendileri hakkında yürütülen inceleme neticesinde düzenlenen
raporda yapılmış olması gerekmektedir. Dolayısıyla
mükellef nezdinde vergi incelemesi yapılmadan ve bunun
sonucunda bir vergi inceleme raporu ile sahte belge düzenlendiği
somut olarak tespit edilmeden, vergi dairesi tarafından
kendiliğinden teminat istenmesi mümkün değildir (Bkz.
Dnş. 4. D., 28.12.2004, E: 2004/1483, K: 2004/2632).
Ayrıca, sahte belge düzenlendiğine ilişkin vergi inceleme raporu
bulunması teminat istenmesi için tek başına yeterli olmayıp,
tarh edilen vergi ve cezaların ihtilafsız olarak veya ihtilaf
sonucunda yargı mercileri nezdinde kesinleşmiş olması
da gerekmektedir. Vergi hukukunda kesinleşme, mükellefin
dava yoluna gitmemesi veya dava yoluna gitmişse ülkemizdeki
kanun yollarının tüketilmesi anlamına gelmektedir.
Vergi ve cezanın yargı mercilerine götürülmesi halinde kesinleşme,
temyiz aşamasında verilen bozma kararı üzerine,
karar düzeltme isteminin reddedilmesi üzerine gerçekleşmektedir
(Dnş. İBK, 02.07.2012, E: 2009/1, K: 2012/2).
Ancak sahte belge düzenlenmesi halinde iki ayrı yargılama
yapılmaktadır. Bunlardan birincisi vergi ziyaı cezası ile ilgili
vergi mahkemesi ve Danıştay’da yürütülen yargılamadır.
AĞUSTOS / EYLÜL / EKİM 2013
66
İkincisi ise vergi kaçakçılığı suçu nedeniyle ceza mahkemesi
ve Yargıtay’da yürütülen yargılamadır. Dolayısıyla kesinleşmede
hangi yargılamanın sonuçlanmasının aranacağı belli
değildir. Ayrıca yargılamanın biri mükellef lehine, diğeri de
idare lehine sonuçlanırsa ne olacağı belirsizdir. Kanaatimizce
düzenlenen bir belgenin sahte olup olmadığını belirlemede
uzman mahkemenin ceza mahkemesi olduğu dikkate
alınırsa, buradaki yargılamanın sonucunun esas alınması
daha doğru olacaktır. Ancak bu konudaki tereddütlerin giderilmesi
için açıklayıcı bir düzenlemenin yapılmasında yarar
vardır.
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşıldığı gibi, mükellefler
hakkında sahte belge düzenlediği gerekçesiyle teminat uygulamasına
gidilebilmesi için her iki ön şartın da tamamlanması
gerekmektedir.
Sahte belge düzenleme fiilinin kesinleştiği bilgisini öğrendiği
tarihten itibaren 1 ay içinde AATUHK’nın 10. maddesinin
birinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde
sayılan türden 75.000 TL’den ve düzenlenmiş olan sahte
belgelerde yer alan toplam tutarın %10’undan az olmamak
üzere yazıyla 30 gün içinde teminat göstermesi istenmektedir.
Verilen sürede şartların yerine getirilmemesi halinde,
istenilen teminat tutarı bu sürenin son günü vade tarihi olarak
kabul edilmek suretiyle mükellef adına teminat alacağı
olarak tahakkuk ettirilmektedir. Tahakkuk ettirilen teminat
alacağı, mükelleften gecikme zammı uygulanarak takip ve
tahsil edilmektedir.
3. Sahte Belge Düzenlenmesine İştirak
Eden Meslek Mensuplarına Teminat Uygulaması
Teminat istenilen mükelleflere 3568 sayılı Kanun kapsamında
hizmet vermekte olan meslek mensupları hakkında da
bazı tedbirler uygulanmaktadır. Serbest muhasebeci mali
müşavirler ile yeminli mali müşavirlerden yalnızca sahte
belge düzenlemek amacıyla faaliyette bulundukları vergi
incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen raporlar ile sabit
bulunan ve mükellefiyeti terkin edilenlerin, bu fiillerine
iştirak ettikleri yine inceleme raporuyla tespit edilenler ve
bu durumu dava yollarının tükenmesi sonucu kesinleşenler
hakkında üç yıl süreyle geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma
cezası uygulanmaktadır. Bu cezanın uygulanmasında
3568 Sayılı Kanun’da yer alan usuller tatbik edilmektedir.
Yalnızca sahte belge düzenlemek için faaliyete başlayıp mükellefiyeti
terkin edilenlerin yanı sıra, normal ticari faaliyetlerini
devam ederken sahte belge düzenleme fiilini de işledikleri
vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen raporla
tespit edilenlerin, bu fiillerine iştirak ettiği inceleme raporu
ile tespit edilen ve bu durumu kesinleşen meslek mensuplarından
da teminat istenmektedir. İştirake bağlı kesinleşmede
de vergi yargılaması mı, yoksa ceza yargılaması sonucunun
mu esas alınacağı belli değildir. Ayrıca yargılamalardan
biri mükellef lehine, diğeri de idare lehine sonuçlanırsa ne
Bilanço
B