ekonomikslmyunit3-150509141302-lva1-app6892
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Pamprosesong Tanong:<br />
1. Mula sa talahanayan, ano ang may pinakamataas na CPI?<br />
2. Anong taon ang may pinakamalaking bahagdan ng pagtaas sa<br />
pangkalahatang presyo ng mga pangunahing produkto na kabilang sa<br />
basket of goods?<br />
3. Ano ang kahalagahan sa iyo, bilang miyembro ng pamilya ninyo, na<br />
matukoy ang tunay na halaga ng piso? Ipaliwanag.<br />
4. Paano mo mailalarawan ang karaniwang reaksyon ng iyong mga magulang<br />
sa tuwing may pagtataas ng presyo sa mga bilihin? Pangatwiranan.<br />
DAHILAN NG IMPLASYON<br />
• Demand-pull. Nagaganap ang demand-pull inflation kapag nagkaroon ng<br />
paglaki sa paggasta ang sambahayan, bahay-kalakal, pamahalaan at panlabas<br />
na sektor ngunit ang pagtaas ng aggregate demand ay hindi katumbas ng<br />
paglaki ng kabuuang produksiyon. Dahil dito, nagkakaroon ng shortage sa<br />
pamilihan kaya ang presyo ng bilihin ay tumataas. Ayon sa pananaw ng mga<br />
monetarist sa pangunguna ni Milton Friedman, isang ekonomista na ginawaran<br />
ng Gawad Nobel noong 1976, ang pagkakaroon ng labis na dami ng salapi sa<br />
sirkulasyon ang isang dahilan kung bakit tumataas ang demand. Dahil sobra<br />
ang salapi, malaki ang pagkakataon na patuloy na bibili ng maraming produkto<br />
ang mamimili na magtutulak sa pagtaas ng presyo.<br />
DEPED COPY<br />
Kabuuang dami ng gastusin ng<br />
sambahayan, bahay kalakal,<br />
pamahalaan at dayuhang sektor<br />
Dami ng produkto na gagawin at<br />
ipamamahagi ng bahay kalakal<br />
• Cost-push. Ang pagtaas ng mga gastusing pamproduksiyon ang siyang sanhi<br />
ng pagtaas sa presyo ng mga bilihin. Kung ang isang salik sa produksiyon,<br />
halimbawa ay lakas paggawa, ay magkakaroon ng pagtaas sa sahod, maaari<br />
itong makaapekto sa kabuuang presyo ng mga produktong ginagawa.<br />
Maipapasa ng mga prodyuser ang pagtaas sa halaga ng lakas paggawa sa<br />
mga mamimili. Kaya madalas na maririnig sa mga negosyante ang pag-iwas<br />
sa pagtataas ng sahod ng mga manggagawa dahil sa epekto nito sa kabuuang<br />
presyo ng produksiyon. Gayundin ang maaaring mangyari kung tataas ang<br />
presyo ng mga inputs o hilaw na materyales o sangkap sa produksiyon. Ang<br />
karagdagang gastos sa mga ito ay makapagpapataas sa kabuuang presyo<br />
ng mga produkto dahil hindi nanaisin ng prodyuser na pasanin ang bigat ng<br />
pagbabago sa presyo ng produksiyon.<br />
IMPLASYON<br />
MATAAS NA PRESYO<br />
Dagdag na sahod, inputs, o hilaw na<br />
materyales o sangkap<br />
278
Change language