Klinische (bio)chemie en methodologie - NVKC
Klinische (bio)chemie en methodologie - NVKC
Klinische (bio)chemie en methodologie - NVKC
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
10. Vrije lichte ket<strong>en</strong>s in urine<br />
M.J.H. KOCK-JANSEN, C.M.M. LAARAKKERS, A.J.W. BRANTEN 1 , J.F.M. WETZELS 1 <strong>en</strong> I.S. KLASEN<br />
C<strong>en</strong>traal Klinisch Chemisch Laboratorium <strong>en</strong> afdeling Nefrologie 1 , AZN-St Radboud, Nijmeg<strong>en</strong><br />
Kwantitatieve bepaling<strong>en</strong> van vrije lichte ket<strong>en</strong>s word<strong>en</strong> bemoeilijkt<br />
door de specificiteit van de antisera. Antisera teg<strong>en</strong><br />
vrije ket<strong>en</strong>s hebb<strong>en</strong> veelal ook reactiviteit met gebond<strong>en</strong> ket<strong>en</strong>s.<br />
Wij mak<strong>en</strong> gebruik van de sandwich-ELISA methode<br />
waarin zonder voorbewerking monsters kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gemet<strong>en</strong>.<br />
Na test<strong>en</strong> van meerdere antisera kwam<strong>en</strong> als de meest specifieke<br />
bepaling<strong>en</strong> uit de bus:<br />
Vrije kappa bepaling: coating met konijn anti-humaan vrije<br />
kappa, detectie met HRP gelabeld konijn anti-humaan totaal<br />
kappa (beide Dako)<br />
Vrije lambda bepaling: coating met anti-humaan vrije lambda,<br />
2e antiserum muis monoclonaal anti-humaan lambda <strong>en</strong> detectie<br />
met HRP gelabeld konijn anti-muis-immunoglobuline<br />
(Alle Dako). Als het 2e antiserum vervang<strong>en</strong> werd door antilicham<strong>en</strong><br />
gericht teg<strong>en</strong> het Fc gedeelte van IgG dan werd ge<strong>en</strong><br />
signaal gevond<strong>en</strong>. Dit wijst erop dat ge<strong>en</strong> intacte immunoglobuline<br />
molecul<strong>en</strong> word<strong>en</strong> meegemet<strong>en</strong>. Omdat ge<strong>en</strong> internationale,<br />
of betrouwbare commerciële standaard bestaat voor<br />
vrije lichte ket<strong>en</strong>s, wordt hier gebruik gemaakt van e<strong>en</strong> zelfge-<br />
11. Vergelijking van de performance van twee ANA-ELISA’s<br />
R. KUSTERS, E.G.M. CRISTEN <strong>en</strong> G. van der SLUIJS VEER<br />
Medisch Spectrum Tw<strong>en</strong>te, Enschede<br />
De firma’s Bayer <strong>en</strong> Gull diagnostics bied<strong>en</strong> beide e<strong>en</strong><br />
ELISA-kit aan voor de scre<strong>en</strong>ing op de aanwezigheid van anti<br />
nucleaire antistoff<strong>en</strong> (ANA). In het laboratorium van het Medisch<br />
Spectrum Tw<strong>en</strong>te (MST) is onderzocht of de ELISAmethode<br />
analytische-, logistieke- of financiële voordel<strong>en</strong> zou<br />
hebb<strong>en</strong> t.o.v. het gebruikelijke onderzoek. In het onderzoek<br />
zijn resultat<strong>en</strong>, verkreg<strong>en</strong> met beide kits, vergelek<strong>en</strong> met de resultat<strong>en</strong><br />
van de standaard procedure, die in het laboratorium<br />
van het MST gevolgd wordt. In deze procedure wordt met behulp<br />
van indirecte immuno-fluoresc<strong>en</strong>tie van humane epitheliale<br />
cell<strong>en</strong> (HEP-2) bepaald of ANA in het patiënt<strong>en</strong>serum<br />
aanwezig zijn. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> wordt het fluoresc<strong>en</strong>tiepatroon bepaald<br />
<strong>en</strong> de int<strong>en</strong>siteit van de fluoresc<strong>en</strong>tie geschat. Deze twee<br />
parameters zijn indicatief voor de aard van het vervolgonderzoek.<br />
Voor de test is e<strong>en</strong> selectie gemaakt uit de in de serumbank<br />
van het MST aanwezige, bijzondere monsters, deze zijn<br />
dus niet repres<strong>en</strong>-tatief voor het aanbod van sera in de routine.<br />
De totale overe<strong>en</strong>komst van de ELISA’s met de HEP-2 is redelijk<br />
(70%).<br />
12. De w<strong>en</strong>selijkheid van uniforme calibratie van IgM-reumafactorbepaling<strong>en</strong><br />
De bepaling van de IgM-reumafactor speelt e<strong>en</strong> belangrijke<br />
rol bij de diagnostiek van reumatoïde artritis (R.A.) <strong>en</strong> bij de<br />
voorspelbaarheid van het verloop van deze ziekte. In dit verband<br />
werd door ons tot 1996 gebruik gemaakt van de semikwantitatieve<br />
latex-fixatie test (F. Klein et al. J Clin Pathol<br />
1979; 32: 90). Daarbij werd<strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> uitgedrukt in<br />
IU/ml door toepassing van het Nederlands refer<strong>en</strong>tieserumpreparaat<br />
voor de bepaling van reumafactor<strong>en</strong> van de stichting<br />
Relares. De test werd als positief beschouwd bij e<strong>en</strong> conc<strong>en</strong>tratie<br />
>12,5 IU/ml. In 1996 werd deze semi-kwantitatieve test<br />
i.v.m. e<strong>en</strong> hogere klinische s<strong>en</strong>sitiviteit (77%) <strong>en</strong> e<strong>en</strong> betere<br />
reproduceerbaarheid vervang<strong>en</strong> door de kwantitatieve IgMreumafactor-elisa-test<br />
van het C.L.B. te Amsterdam. Ook bij<br />
deze test werd voor de kalibratie gebruik gemaakt van het bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde<br />
preparaat. Mede t<strong>en</strong>gevolge hiervan werd bij 46<br />
maakt standaardserum. In e<strong>en</strong> pilotexperim<strong>en</strong>t werd met behulp<br />
van deze ELISA bepaling<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> viertal nefrologische<br />
patiënt<strong>en</strong> met proteïnurie de hoeveelheid vrije kappa <strong>en</strong><br />
lambda ket<strong>en</strong>s in bloed <strong>en</strong> urine gemet<strong>en</strong>. Tev<strong>en</strong>s werd hiervan<br />
de ratio berek<strong>en</strong>d <strong>en</strong> werd de selectiviteitsindex bepaald,<br />
berek<strong>en</strong>d als de klaring van IgG gedeeld door de klaring van<br />
transferrine (0,2<br />
laag selectief).<br />
Deze preliminaire resultat<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> aan dat de fractionele excretie<br />
van vrije kappa ket<strong>en</strong>s vele mal<strong>en</strong> hoger is dan de fractionele<br />
excretie van vrije lambda ket<strong>en</strong>s. De ratio hiervan lijkt<br />
omgekeerd ev<strong>en</strong>redig te zijn met de selectiviteitsindex. Mogelijke<br />
verklaring<strong>en</strong> hiervoor zijn dat door e<strong>en</strong> grotere polymerisatiegraad<br />
de klaring van vrije lambda ket<strong>en</strong>s minder is dan<br />
voor vrije kappa ket<strong>en</strong>s, of dat er e<strong>en</strong> verschil bestaat in tubulaire<br />
reabsorptie voor vrije kappa <strong>en</strong> lambda ket<strong>en</strong>s. Dit, ev<strong>en</strong>als<br />
e<strong>en</strong> mogelijk verband met de klinische verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />
kappa <strong>en</strong> lambda nefropathie, di<strong>en</strong>t nader te word<strong>en</strong> onderzocht.<br />
De ELISA’s kom<strong>en</strong> onderling goed overe<strong>en</strong> (76%). Het zog<strong>en</strong>aamde<br />
dubieuze gebied van uitslag<strong>en</strong> is bij de Malakit breder<br />
dan bij de ANA-scre<strong>en</strong>. ROC-analyse laat zi<strong>en</strong> dat het oppervlak<br />
onder beide curves id<strong>en</strong>tiek is, echter de curves kruis<strong>en</strong><br />
elkaar.<br />
Geconcludeerd wordt dat de ELISA-bepaling<strong>en</strong> wat betreft<br />
s<strong>en</strong>sitiviteit <strong>en</strong> specificiteit bruikbaar zijn voor routine-scre<strong>en</strong>ing<br />
op de aanwezigheid van ANA. Echter, het ontbrek<strong>en</strong> van<br />
aanwijzing<strong>en</strong> voor vervolgonderzoek, wordt door ons laboratorium<br />
als duidelijk nadeel gezi<strong>en</strong>. Hierdoor zou het vervolgonderzoek<br />
t.w. anti-DNA antistoff<strong>en</strong> met TRFIA, ANA-blot<br />
<strong>en</strong> immunodiffusie sterk to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>, hetge<strong>en</strong> zowel voor de logistiek<br />
als de kost<strong>en</strong> negatieve gevolg<strong>en</strong> zou hebb<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />
is het met de nieuwe g<strong>en</strong>eratie HEP-cell<strong>en</strong> (HEP-2000)<br />
mogelijk om in de indirecte fluoresc<strong>en</strong>tie-assay ook het anti-<br />
SSA-antilichaam te detecter<strong>en</strong>. In laboratoria waar het<br />
vervolgonderzoek niet uitgevoerd wordt, zoud<strong>en</strong> de ELISA’s<br />
voor primaire scre<strong>en</strong>ing toegepast kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
R.K.A. van WERMESKERKEN 1 , G.W. VELDHUIZEN 1 , M.J. v.d. ZWAN 1 <strong>en</strong> M.L. WESTEDT 2<br />
Klinisch Chemisch <strong>en</strong> Hematologisch laboratorium 1 <strong>en</strong> Afdeling Reumatologie 2 , Ziek<strong>en</strong>huis Bronovo, D<strong>en</strong> Haag<br />
patiënt<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> positieve latex-test e<strong>en</strong> opvall<strong>en</strong>d goed verband<br />
gevond<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de nieuwe (= y) <strong>en</strong> de oude (= x) onderzoeksresultat<strong>en</strong>:<br />
y = 1,47.x - 11,9, r= 0,90.<br />
Helaas blijkt uit de <strong>en</strong>quête reumafactor<strong>en</strong>, nrs. 104 - 109 van<br />
de SKZL, sectie MCA, dat er nationaal bij e<strong>en</strong> grote verscheid<strong>en</strong>heid<br />
aan methodes, waarvan niet bek<strong>en</strong>d is, wat wordt gemet<strong>en</strong>,<br />
nog onvoldo<strong>en</strong>de sprake is van uniformering van uitslag<strong>en</strong><br />
(voorbeeld: positief serum 104; door ons gevond<strong>en</strong>:<br />
230 IU/ml; laagste gerapporteerde waarde: 4096 IU/l). Het is daarom gew<strong>en</strong>st, dat naar analogie<br />
van de uniforme calibratie van de GlyHb-HbA1c-bepaling, het<br />
op e<strong>en</strong> WHO-standaard gebaseerde refer<strong>en</strong>tieserum zal word<strong>en</strong><br />
gebruikt om tot e<strong>en</strong> betere vergelijkbaarheid van de resultat<strong>en</strong><br />
van verschill<strong>en</strong>de laboratoria te kom<strong>en</strong>.<br />
118 Ned Tijdschr Klin Chem 1997, vol. 22, no. 3