11.01.2013 Views

Klinische (bio)chemie en methodologie - NVKC

Klinische (bio)chemie en methodologie - NVKC

Klinische (bio)chemie en methodologie - NVKC

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

10. Vrije lichte ket<strong>en</strong>s in urine<br />

M.J.H. KOCK-JANSEN, C.M.M. LAARAKKERS, A.J.W. BRANTEN 1 , J.F.M. WETZELS 1 <strong>en</strong> I.S. KLASEN<br />

C<strong>en</strong>traal Klinisch Chemisch Laboratorium <strong>en</strong> afdeling Nefrologie 1 , AZN-St Radboud, Nijmeg<strong>en</strong><br />

Kwantitatieve bepaling<strong>en</strong> van vrije lichte ket<strong>en</strong>s word<strong>en</strong> bemoeilijkt<br />

door de specificiteit van de antisera. Antisera teg<strong>en</strong><br />

vrije ket<strong>en</strong>s hebb<strong>en</strong> veelal ook reactiviteit met gebond<strong>en</strong> ket<strong>en</strong>s.<br />

Wij mak<strong>en</strong> gebruik van de sandwich-ELISA methode<br />

waarin zonder voorbewerking monsters kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gemet<strong>en</strong>.<br />

Na test<strong>en</strong> van meerdere antisera kwam<strong>en</strong> als de meest specifieke<br />

bepaling<strong>en</strong> uit de bus:<br />

Vrije kappa bepaling: coating met konijn anti-humaan vrije<br />

kappa, detectie met HRP gelabeld konijn anti-humaan totaal<br />

kappa (beide Dako)<br />

Vrije lambda bepaling: coating met anti-humaan vrije lambda,<br />

2e antiserum muis monoclonaal anti-humaan lambda <strong>en</strong> detectie<br />

met HRP gelabeld konijn anti-muis-immunoglobuline<br />

(Alle Dako). Als het 2e antiserum vervang<strong>en</strong> werd door antilicham<strong>en</strong><br />

gericht teg<strong>en</strong> het Fc gedeelte van IgG dan werd ge<strong>en</strong><br />

signaal gevond<strong>en</strong>. Dit wijst erop dat ge<strong>en</strong> intacte immunoglobuline<br />

molecul<strong>en</strong> word<strong>en</strong> meegemet<strong>en</strong>. Omdat ge<strong>en</strong> internationale,<br />

of betrouwbare commerciële standaard bestaat voor<br />

vrije lichte ket<strong>en</strong>s, wordt hier gebruik gemaakt van e<strong>en</strong> zelfge-<br />

11. Vergelijking van de performance van twee ANA-ELISA’s<br />

R. KUSTERS, E.G.M. CRISTEN <strong>en</strong> G. van der SLUIJS VEER<br />

Medisch Spectrum Tw<strong>en</strong>te, Enschede<br />

De firma’s Bayer <strong>en</strong> Gull diagnostics bied<strong>en</strong> beide e<strong>en</strong><br />

ELISA-kit aan voor de scre<strong>en</strong>ing op de aanwezigheid van anti<br />

nucleaire antistoff<strong>en</strong> (ANA). In het laboratorium van het Medisch<br />

Spectrum Tw<strong>en</strong>te (MST) is onderzocht of de ELISAmethode<br />

analytische-, logistieke- of financiële voordel<strong>en</strong> zou<br />

hebb<strong>en</strong> t.o.v. het gebruikelijke onderzoek. In het onderzoek<br />

zijn resultat<strong>en</strong>, verkreg<strong>en</strong> met beide kits, vergelek<strong>en</strong> met de resultat<strong>en</strong><br />

van de standaard procedure, die in het laboratorium<br />

van het MST gevolgd wordt. In deze procedure wordt met behulp<br />

van indirecte immuno-fluoresc<strong>en</strong>tie van humane epitheliale<br />

cell<strong>en</strong> (HEP-2) bepaald of ANA in het patiënt<strong>en</strong>serum<br />

aanwezig zijn. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> wordt het fluoresc<strong>en</strong>tiepatroon bepaald<br />

<strong>en</strong> de int<strong>en</strong>siteit van de fluoresc<strong>en</strong>tie geschat. Deze twee<br />

parameters zijn indicatief voor de aard van het vervolgonderzoek.<br />

Voor de test is e<strong>en</strong> selectie gemaakt uit de in de serumbank<br />

van het MST aanwezige, bijzondere monsters, deze zijn<br />

dus niet repres<strong>en</strong>-tatief voor het aanbod van sera in de routine.<br />

De totale overe<strong>en</strong>komst van de ELISA’s met de HEP-2 is redelijk<br />

(70%).<br />

12. De w<strong>en</strong>selijkheid van uniforme calibratie van IgM-reumafactorbepaling<strong>en</strong><br />

De bepaling van de IgM-reumafactor speelt e<strong>en</strong> belangrijke<br />

rol bij de diagnostiek van reumatoïde artritis (R.A.) <strong>en</strong> bij de<br />

voorspelbaarheid van het verloop van deze ziekte. In dit verband<br />

werd door ons tot 1996 gebruik gemaakt van de semikwantitatieve<br />

latex-fixatie test (F. Klein et al. J Clin Pathol<br />

1979; 32: 90). Daarbij werd<strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> uitgedrukt in<br />

IU/ml door toepassing van het Nederlands refer<strong>en</strong>tieserumpreparaat<br />

voor de bepaling van reumafactor<strong>en</strong> van de stichting<br />

Relares. De test werd als positief beschouwd bij e<strong>en</strong> conc<strong>en</strong>tratie<br />

>12,5 IU/ml. In 1996 werd deze semi-kwantitatieve test<br />

i.v.m. e<strong>en</strong> hogere klinische s<strong>en</strong>sitiviteit (77%) <strong>en</strong> e<strong>en</strong> betere<br />

reproduceerbaarheid vervang<strong>en</strong> door de kwantitatieve IgMreumafactor-elisa-test<br />

van het C.L.B. te Amsterdam. Ook bij<br />

deze test werd voor de kalibratie gebruik gemaakt van het bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde<br />

preparaat. Mede t<strong>en</strong>gevolge hiervan werd bij 46<br />

maakt standaardserum. In e<strong>en</strong> pilotexperim<strong>en</strong>t werd met behulp<br />

van deze ELISA bepaling<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> viertal nefrologische<br />

patiënt<strong>en</strong> met proteïnurie de hoeveelheid vrije kappa <strong>en</strong><br />

lambda ket<strong>en</strong>s in bloed <strong>en</strong> urine gemet<strong>en</strong>. Tev<strong>en</strong>s werd hiervan<br />

de ratio berek<strong>en</strong>d <strong>en</strong> werd de selectiviteitsindex bepaald,<br />

berek<strong>en</strong>d als de klaring van IgG gedeeld door de klaring van<br />

transferrine (0,2<br />

laag selectief).<br />

Deze preliminaire resultat<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> aan dat de fractionele excretie<br />

van vrije kappa ket<strong>en</strong>s vele mal<strong>en</strong> hoger is dan de fractionele<br />

excretie van vrije lambda ket<strong>en</strong>s. De ratio hiervan lijkt<br />

omgekeerd ev<strong>en</strong>redig te zijn met de selectiviteitsindex. Mogelijke<br />

verklaring<strong>en</strong> hiervoor zijn dat door e<strong>en</strong> grotere polymerisatiegraad<br />

de klaring van vrije lambda ket<strong>en</strong>s minder is dan<br />

voor vrije kappa ket<strong>en</strong>s, of dat er e<strong>en</strong> verschil bestaat in tubulaire<br />

reabsorptie voor vrije kappa <strong>en</strong> lambda ket<strong>en</strong>s. Dit, ev<strong>en</strong>als<br />

e<strong>en</strong> mogelijk verband met de klinische verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />

kappa <strong>en</strong> lambda nefropathie, di<strong>en</strong>t nader te word<strong>en</strong> onderzocht.<br />

De ELISA’s kom<strong>en</strong> onderling goed overe<strong>en</strong> (76%). Het zog<strong>en</strong>aamde<br />

dubieuze gebied van uitslag<strong>en</strong> is bij de Malakit breder<br />

dan bij de ANA-scre<strong>en</strong>. ROC-analyse laat zi<strong>en</strong> dat het oppervlak<br />

onder beide curves id<strong>en</strong>tiek is, echter de curves kruis<strong>en</strong><br />

elkaar.<br />

Geconcludeerd wordt dat de ELISA-bepaling<strong>en</strong> wat betreft<br />

s<strong>en</strong>sitiviteit <strong>en</strong> specificiteit bruikbaar zijn voor routine-scre<strong>en</strong>ing<br />

op de aanwezigheid van ANA. Echter, het ontbrek<strong>en</strong> van<br />

aanwijzing<strong>en</strong> voor vervolgonderzoek, wordt door ons laboratorium<br />

als duidelijk nadeel gezi<strong>en</strong>. Hierdoor zou het vervolgonderzoek<br />

t.w. anti-DNA antistoff<strong>en</strong> met TRFIA, ANA-blot<br />

<strong>en</strong> immunodiffusie sterk to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>, hetge<strong>en</strong> zowel voor de logistiek<br />

als de kost<strong>en</strong> negatieve gevolg<strong>en</strong> zou hebb<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />

is het met de nieuwe g<strong>en</strong>eratie HEP-cell<strong>en</strong> (HEP-2000)<br />

mogelijk om in de indirecte fluoresc<strong>en</strong>tie-assay ook het anti-<br />

SSA-antilichaam te detecter<strong>en</strong>. In laboratoria waar het<br />

vervolgonderzoek niet uitgevoerd wordt, zoud<strong>en</strong> de ELISA’s<br />

voor primaire scre<strong>en</strong>ing toegepast kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />

R.K.A. van WERMESKERKEN 1 , G.W. VELDHUIZEN 1 , M.J. v.d. ZWAN 1 <strong>en</strong> M.L. WESTEDT 2<br />

Klinisch Chemisch <strong>en</strong> Hematologisch laboratorium 1 <strong>en</strong> Afdeling Reumatologie 2 , Ziek<strong>en</strong>huis Bronovo, D<strong>en</strong> Haag<br />

patiënt<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> positieve latex-test e<strong>en</strong> opvall<strong>en</strong>d goed verband<br />

gevond<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de nieuwe (= y) <strong>en</strong> de oude (= x) onderzoeksresultat<strong>en</strong>:<br />

y = 1,47.x - 11,9, r= 0,90.<br />

Helaas blijkt uit de <strong>en</strong>quête reumafactor<strong>en</strong>, nrs. 104 - 109 van<br />

de SKZL, sectie MCA, dat er nationaal bij e<strong>en</strong> grote verscheid<strong>en</strong>heid<br />

aan methodes, waarvan niet bek<strong>en</strong>d is, wat wordt gemet<strong>en</strong>,<br />

nog onvoldo<strong>en</strong>de sprake is van uniformering van uitslag<strong>en</strong><br />

(voorbeeld: positief serum 104; door ons gevond<strong>en</strong>:<br />

230 IU/ml; laagste gerapporteerde waarde: 4096 IU/l). Het is daarom gew<strong>en</strong>st, dat naar analogie<br />

van de uniforme calibratie van de GlyHb-HbA1c-bepaling, het<br />

op e<strong>en</strong> WHO-standaard gebaseerde refer<strong>en</strong>tieserum zal word<strong>en</strong><br />

gebruikt om tot e<strong>en</strong> betere vergelijkbaarheid van de resultat<strong>en</strong><br />

van verschill<strong>en</strong>de laboratoria te kom<strong>en</strong>.<br />

118 Ned Tijdschr Klin Chem 1997, vol. 22, no. 3

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!