21.04.2013 Views

Quatre mostres de repressió de l'idioma català - Ajuntament de Gelida

Quatre mostres de repressió de l'idioma català - Ajuntament de Gelida

Quatre mostres de repressió de l'idioma català - Ajuntament de Gelida

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

és <strong>de</strong> l’any 1672,no 1172,com encara es pot veure.<br />

Documentalment,l’església és citada el segle X. No<br />

esmenta els altars que sostenien dites imatges i sí el<br />

sarcòfag <strong>de</strong> Berenguer Bertran. Ens situa un <strong>de</strong>ls campanars<br />

o espadanyes que havia tingut l’edifici,que era<br />

davant <strong>de</strong> l’actual porta principal i que sabem que<br />

havia ocasionat moltes molèsties,ja que les campanes<br />

eren accessibles a tothom. Una altra espadanya<br />

sabem que era situada a la capçalera <strong>de</strong> la teulada <strong>de</strong><br />

la nau.<br />

Per altra banda,quan es parla <strong>de</strong> les esglésies existents<br />

a <strong>Gelida</strong> el 1845,ja no esmenta la capella <strong>de</strong> Sant<br />

Salvador <strong>de</strong> la Calçada,possiblement <strong>de</strong>sapareguda<br />

durant la Guerra <strong>de</strong>l Francès,a primeries <strong>de</strong>l segle XIX,<br />

o per una rierada extraordinària.<br />

L’església <strong>de</strong> Sant Miquel<br />

«...2º. En las inmediaciones <strong>de</strong> la plaza pública <strong>de</strong><br />

dicho pueblo se encuentra la Sufragánea que es la iglesia<br />

llamada <strong>de</strong> San Miguel <strong>de</strong> forma al parecer también<br />

bastante antigua, con una sola puerta cuadrada <strong>de</strong> dos<br />

hojas sin figura ni divisa alguna. A sus pies tiene el coro<br />

en alto y cerrado sostenido con fuertes arcos <strong>de</strong> piedra;<br />

tres altares, uno <strong>de</strong>dicado á San Miguel con su imagen<br />

<strong>de</strong> un grandor natural, <strong>de</strong> bulto, otro <strong>de</strong>dicado á la<br />

Concepcion con su imagen <strong>de</strong> palmo y medio <strong>de</strong> alta y<br />

otro <strong>de</strong>dicado á San Isidro con la imagen <strong>de</strong> altura <strong>de</strong><br />

igual dimension y encima <strong>de</strong> dicho altar está gravado el<br />

año 1632. En el coro hay bancos <strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra, y en el pavimento<br />

se ve una losa <strong>de</strong> sepultura sin figura ni letrero<br />

alguno. Tiene dicha iglesia <strong>de</strong> largo 16 pasos y <strong>de</strong> ancho<br />

13. Tiene a<strong>de</strong>más una ventana redonda y otra cuadrada,<br />

ambas sin vidrios; la redonda <strong>de</strong> unos dos palmos <strong>de</strong><br />

diámetro y la cuadrada <strong>de</strong> unos tres <strong>de</strong> alto y unos dos<br />

<strong>de</strong> ancho. Su boveda es <strong>de</strong> figura gótica, sin columnas y<br />

<strong>de</strong> una sola nave y sin pinturas. Las pare<strong>de</strong>s o muros son<br />

<strong>de</strong> manposteria muy sólidos; pero en ellos no se ve figurado<br />

en paraje alguno el año <strong>de</strong> su fundación ni otro<br />

alguno. El pulpito es <strong>de</strong> yeso, sin figuras: tiene una magnifica<br />

Sacristia, y una buena torre cuadrada que concluye<br />

con un terrado casi llano y tiene una escalera redonda<br />

ó <strong>de</strong> caracol. El tejado ó techo <strong>de</strong> la iglesia es agudo y<br />

cubierto <strong>de</strong> tejas. En ningun paraje <strong>de</strong> ella consta el año<br />

en que se construyó. A sus pies se ve un nicho ó sepulcro<br />

tapiado, pero sin letrero ni número alguno.»<br />

D’aquesta antiga església geli<strong>de</strong>nca en sabíem ben<br />

poca cosa,atès que fou aterrada el 1857 per construir<br />

l’actual parròquia. Ara sabem que tenia uns 12,80 m <strong>de</strong><br />

llargada per 10,40 d’amplada (comptant la passa a 80<br />

cm). Els altars que contenia sabem que foren traslladats<br />

al nou i actual temple,i que també es <strong>de</strong>struirien<br />

el 1936,i que tenia una bona torre o campanar quadrat<br />

amb escala <strong>de</strong> cargol,ultra la <strong>de</strong>scripció general que<br />

ens fa d’aquest edifici avui perdut per al patrimoni<br />

geli<strong>de</strong>nc. Curiosament,en el text no s’esmenta l’existència<br />

<strong>de</strong>l cementiri que s’utilitzava <strong>de</strong>s <strong>de</strong> temps<br />

69 H I S T Ò R I A I D I V U L G A C I Ó<br />

immemorials. Respecte a l’existència d’una tomba en<br />

el paviment,és gairebé segur que pertanyia a l’enterrament<br />

<strong>de</strong> Francesc Tort i d’Oluja,senyor <strong>de</strong> <strong>Gelida</strong> ,<br />

mort el 1653,l’escut <strong>de</strong>l qual és a la façana <strong>de</strong> la Casa<br />

<strong>de</strong>l Senyor. Aquest personatge <strong>de</strong>ixà escrit que fos<br />

enterrat a Casserres (Berguedà),d’on era originària la<br />

seva família; circumstància que potser explicaria que<br />

la llosa no portés cap inscripció,ja que fou un enterrament<br />

temporal. Fa poc,Alfred Mauri n’ha trobat l’origen<br />

en un document <strong>de</strong> l’any 1061. No ens ha arribat<br />

cap dibuix ni pintura <strong>de</strong> la seva fesomia,atès que els<br />

artistes romàntics vingueren molts anys més tard a<br />

<strong>Gelida</strong>.<br />

Santa Magdalena <strong>de</strong>l Puig<br />

«...3ª. En el arrabal ó partida llamada el Puig <strong>de</strong> este<br />

mismo término distante como media legua <strong>de</strong> la plaza<br />

publica se halla otra Capilla publica bajo la advocación<br />

<strong>de</strong> Santa Magadalena: Su fábrica es <strong>de</strong> manposteria: su<br />

estensión es <strong>de</strong> unos doce pasos <strong>de</strong> largo y unos ocho<br />

pasos <strong>de</strong> ancho: está a Oeste <strong>de</strong> la poblacion: Sin coro ni<br />

sacristia: tiene una sola nave: no tiene bóvedas, y si solamente<br />

se ve por arriba vigas y tablas muy bien trabajadas;<br />

el tejado está situado encima <strong>de</strong> dichas tablas en<br />

forma aguda: no tiene torre y si solamente encima <strong>de</strong> la<br />

puerta, que es <strong>de</strong> forma semicircular, se encuentran dos<br />

pequeños pilares los cuales están <strong>de</strong>stinados á sostener<br />

una pequeña campana. El altar mayor, único que tiene,<br />

está todo lleno <strong>de</strong> pequeñas pinturas <strong>de</strong> los pasajes principales<br />

<strong>de</strong> la vida <strong>de</strong> la referida Santa Magdalena. Se<br />

ignora el tiempo <strong>de</strong> su construccion , pero es tradicion<br />

que es <strong>de</strong> tiempo bastante antiguo: algunos opinan que<br />

su existencia data <strong>de</strong>l tiempo <strong>de</strong> los moros en España.<br />

Delante <strong>de</strong> la puerta se ve una sepultura ó tumba abierta<br />

que nada contiene en su a<strong>de</strong>ntro ni hay memoria que<br />

se haya visto enterrar nadie en ella. Es cuanto se ha creido<br />

util y a<strong>de</strong>cuado á la tal iglesia esplicar, pues queda<br />

dicho todo lo que es en sustancia...»<br />

La capella <strong>de</strong> Santa Magdalena ha estat bastant<br />

estudiada els darrers anys i sembla molt probablement<br />

d’origen templer,atesa l’existència d’aquest or<strong>de</strong><br />

medieval en el Puig. Pel que fa a les lloses,avui situa<strong>de</strong>s<br />

com a paviment <strong>de</strong> la sagristia,és molt probable que<br />

pertanyin a la tomba d’algun familiar <strong>de</strong>ls Bertran,<br />

barons <strong>de</strong> <strong>Gelida</strong> durant el segles XIV i XV. Fa anys que<br />

en <strong>de</strong>manem l’excavació i estudi,<strong>de</strong>l qual possiblement<br />

sortiria un sarcòfag ajuntant-ne tots els trossos.<br />

El seu patrimoni artístic també fou <strong>de</strong>struït el 1936.<br />

El Castell <strong>de</strong> <strong>Gelida</strong><br />

«...4º. En la parte Su<strong>de</strong>ste y como á un cuarto <strong>de</strong> legua<br />

<strong>de</strong> la poblacion se encuentran los restos ó vestigios <strong>de</strong><br />

un grandioso y al parecer magnifico Castillo muy antiguo,<br />

que el pueblo llama “Castillo <strong>de</strong> los moros”. Es en un<br />

monte, ó mejor se dirá un peñasco fortificado por el estilo<br />

<strong>de</strong> las fortificaciones <strong>de</strong> la antigüedad. Las peñas en la

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!