21.04.2013 Views

Quatre mostres de repressió de l'idioma català - Ajuntament de Gelida

Quatre mostres de repressió de l'idioma català - Ajuntament de Gelida

Quatre mostres de repressió de l'idioma català - Ajuntament de Gelida

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

F e s t a M a j o r / G E L I D A 2 0 0 3<br />

L’any 1876, Pau Rigalt i Farriols (Barcelona, 1814-1894 ),<br />

pintor i dibuixant, ens <strong>de</strong>ixà aquesta visió parcial <strong>de</strong> la Casa<br />

<strong>de</strong>l Senyor. Pertany al fons <strong>de</strong> la Reial Acadèmia Catalana <strong>de</strong><br />

Belles Arts <strong>de</strong> Sant Jordi (Barcelona), i és <strong>de</strong> 31 anys <strong>de</strong>sprés<br />

<strong>de</strong> l’enquesta que reproduïm. Aquest artista visità <strong>Gelida</strong> els<br />

anys 1876 i 1878 i en féu interessantíssims dibuixos.<br />

Segell usat per l’<strong>Ajuntament</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>Gelida</strong> durant el segle XIX, present<br />

a l’ofici <strong>de</strong> tramesa <strong>de</strong> l’enquesta<br />

que avui reproduïm<br />

mayor parte <strong>de</strong> su circuito tienen<br />

una elevacion muy gran<strong>de</strong> guarnecidas en gran<br />

parte por muros y parapetos <strong>de</strong> piedra y mortero ó llámesele<br />

manposteria. Tiene <strong>de</strong> largo más <strong>de</strong> 235 pasos y<br />

<strong>de</strong> ancho á lo mas 45 pasos, y en otros parages 34 pasos,<br />

y en otros no mas que unos 25 <strong>de</strong> dichos pasos. En el<br />

estremo inferior se ven como los restos <strong>de</strong> un antiguo<br />

cementerio, luego sigue <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l mismo recinto construida<br />

y existente la iglesia parroquial <strong>de</strong> que al principio<br />

<strong>de</strong> esta relacion se ha ablado: luego yendo mas arriba<br />

se encuentran las pare<strong>de</strong>s antiguas <strong>de</strong> una alta torre<br />

y cerca <strong>de</strong> ella, las pare<strong>de</strong>s <strong>de</strong> una casa don<strong>de</strong> según tradicion<br />

<strong>de</strong> los ancianos <strong>de</strong>l pueblo vivia no hace un siglo<br />

el Señor <strong>de</strong>l pueblo. Luego siguen las ruinas <strong>de</strong> otros edificios<br />

que no se conoce lo que fueron. Despues sigue<br />

subiendo un largo trecho <strong>de</strong> terreno en <strong>de</strong>clive con<br />

pedazos <strong>de</strong> edificios ecsistentes restos <strong>de</strong> antiguas fortificaciones:<br />

luego se llega á un grueso muro en el cual se<br />

encuentra una gran<strong>de</strong> puerta; esto es solamente el arco<br />

<strong>de</strong> ella, <strong>de</strong>spués se entra como en una gran<strong>de</strong> plaza en<br />

medio <strong>de</strong> la cual hay los restos <strong>de</strong> una gran<strong>de</strong> cisterna ó<br />

<strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> agua que en su mayor parte aun se encuentra<br />

cubierta <strong>de</strong> una muy sólida bóveda: á los alre<strong>de</strong>dores<br />

á bastante distancia se hallan aun en pié gruesos y elevados<br />

muros <strong>de</strong> muy sólida construccion que aun los<br />

siglos no han podido acabar <strong>de</strong> <strong>de</strong>struir: En la parte mas<br />

a<strong>de</strong>lantada que mira á Oriente se observa y admira la<br />

soli<strong>de</strong>z y arrogancia <strong>de</strong> una fortisima y ancha torre que<br />

se conoce que al propio tiempo que servia <strong>de</strong> fuerte<br />

inexpugnable servia tambien <strong>de</strong> cárcel o calabozo. El<br />

70<br />

aspecto esterior que aun hoy dia presenta al viajero es<br />

sorpren<strong>de</strong>nte, a pesar <strong>de</strong> lo muy <strong>de</strong>struida que se halla<br />

con motivo <strong>de</strong> haberse hecho caer la parte interior que<br />

mira al castillo al objeto <strong>de</strong> sacar piedra labrada para<br />

otras obras. Hasta la distancia <strong>de</strong> un cuarto <strong>de</strong> legua <strong>de</strong><br />

dicho Castillo siguiendo una sierra que hay mas arriba<br />

se encuentran los vestigios <strong>de</strong> una cañana <strong>de</strong> barro<br />

sepultada entre la tierra por medio <strong>de</strong> la cual se conoce<br />

claramente se conducian <strong>de</strong>s<strong>de</strong> una fuente hoy dia existente,<br />

las aguas al <strong>de</strong>posito mencionado <strong>de</strong>l referido<br />

Castillo. Por fin se conoce que hubo época en que fue un<br />

castillo formidable; y tambien lo prueba el hablar <strong>de</strong> él<br />

casi todas las escrituras mas antiguas que se conservan<br />

en el Archivo parroquial <strong>de</strong> este mismo pueblo: en él se<br />

encuentran pergaminos que datan sus escritos <strong>de</strong> mas<br />

<strong>de</strong> 600 años atrás <strong>de</strong>l presente, algunos son casi inlegibles.<br />

En ningun paraje <strong>de</strong> los muros ni en las puertas <strong>de</strong>l<br />

referido Castillo se nota señal alguna ni inscripcion que<br />

<strong>de</strong>note su antigüedad, pero la voz comun con que es llamado<br />

<strong>de</strong>l vulgo es el "Castillo <strong>de</strong> los moros”. De nadie<br />

esta habitado, por estar en su mayor parte <strong>de</strong>struido,<br />

por razon <strong>de</strong>l tiempo y por la codicia <strong>de</strong> sacar <strong>de</strong> él piedras<br />

para otros edificios, como mas arriba se ha dicho.<br />

Este tal Castillo <strong>de</strong> <strong>Gelida</strong> es uno <strong>de</strong> los cuatro que aun<br />

se ven sus restos y que se conoce guardaban una linea<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>fensa ó <strong>de</strong> posesion interesante en sumo grado,<br />

pues no estan muy distantes unos <strong>de</strong> otros, tales son el<br />

<strong>de</strong> San Pedro <strong>de</strong> Subirats, el <strong>de</strong> Castellvi <strong>de</strong> Rosanes y el<br />

que habia cerca la villa <strong>de</strong> Martorell; pero <strong>de</strong> dichos cuatro<br />

parece que el mas fuerte e importante <strong>de</strong>bia ser el <strong>de</strong><br />

<strong>Gelida</strong>...»<br />

Després <strong>de</strong> confirmar molts aspectes que ja se<br />

sabien,com per exemple que la vox populi en <strong>de</strong>ia «el<br />

castell <strong>de</strong>ls moros» com encara en diu avui dia alguna<br />

persona gran; que se n’havia tret pedra per construir o<br />

fins i tot ens han dit per fer-ne calç o les restes <strong>de</strong> la<br />

canonada que <strong>de</strong>s <strong>de</strong> la Font <strong>de</strong>l Senyor portava aigua<br />

al Castell,ens assabenta que aleshores encara existia<br />

una arcada per entrar a la plaça <strong>de</strong>l Pedró venint <strong>de</strong> la<br />

part baixa <strong>de</strong> la fortalesa o <strong>de</strong> les restes d’una casa (<strong>de</strong>l<br />

palauet <strong>de</strong> Berenguer Bertran (?))que ja havien quedat<br />

força minva<strong>de</strong>s per l’extracció <strong>de</strong> pedra per construir el<br />

campanar a partir <strong>de</strong> 1780. La crònica fa palesa la<br />

monumentalitat <strong>de</strong> les restes existents.<br />

La Casa <strong>de</strong>l Senyor<br />

«...5º.Otro edificio tambien muy antiguo llamado la<br />

Casa ó palacio <strong>de</strong>l Señor se encuentra existente en este<br />

pueblo al estremo Oriental <strong>de</strong> la poblacion, hoy dia<br />

repartido en dos Casas ó habitaciones: es Casa ó edificio<br />

que indica mucha antigüedad: en sus esquinas se ven<br />

hoy dia unas garitas como las <strong>de</strong> nuestros castillos ó<br />

murallas, con un largo cañon <strong>de</strong> barro en una <strong>de</strong> sus<br />

esquinas, y un magnifico escudo <strong>de</strong> armas grabado en<br />

piedra sobre la puerta principal; pero en parage alguno<br />

<strong>de</strong> dicho edificio se nota figurado el año ó época <strong>de</strong> su

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!