La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf
La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf
La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
por el poder público, mi<strong>en</strong>tras lo hubo, y <strong>en</strong>carnada <strong>en</strong> la práctica a través de<br />
costumbres que reflejan <strong>en</strong> parte sus disposiciones, cuarido tal poder atraviesa<br />
períodos de crisis o debilidad. Como característica notable de este <strong>derecho</strong><br />
señala también la de diversidad, <strong>en</strong> cuanto parte <strong>del</strong> postulado de<br />
que la analogía de cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong>tre dos <strong>derecho</strong>s no supone que se produzca una<br />
igualdad o id<strong>en</strong>tidad <strong>en</strong>tre ellos.<br />
El Us.23" establece que todos los hombres han de firmar <strong>derecho</strong> a sus<br />
señores desde los vizcondes hasta los campesinos. Cada señor ti<strong>en</strong>e atribuida<br />
una jurisdicción merced a la cual puede hacer <strong>derecho</strong> a sus hombres (los que<br />
moran <strong>en</strong> sus tierras)44. Este «hacer <strong>derecho</strong>», que supone participar <strong>en</strong> el<br />
descubrimi<strong>en</strong>to <strong>del</strong> <strong>derecho</strong> aplicable a un caso concreto y que deriva de los<br />
poderes jurisdiccionales de los señores, es una facultad que permite cierta<br />
producción jurídica4%n cada señorío, g<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te análoga al de otros señoríos,<br />
pero es<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>te diversa, por su orig<strong>en</strong> y su manifestación coyuntural y<br />
concreta.<br />
Lo mismo sucede con las relaciones derivadas, no <strong>del</strong> poder de jurisdiscción,<br />
sino de los pactos o conv<strong>en</strong>ciones a que nos referíamos anteriorm<strong>en</strong>te. A pesar<br />
de que con el tiempo se vuelv<strong>en</strong> homogéneas, de hecho no pierd<strong>en</strong> su naturaleza<br />
originaria de contratos bilaterales y particulares <strong>en</strong>tre los nobles y el conde,<br />
<strong>en</strong>tre los nobles o <strong>en</strong>tre los mismos condes, cuya obligatoriedad es sancionada<br />
por los mismos Usatges de Barcelona (U~.70)~! T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do pres<strong>en</strong>tes estas<br />
características <strong>del</strong> <strong>derecho</strong> señorial y también <strong>del</strong> <strong>feudal</strong>, se puede compr<strong>en</strong>der<br />
mejor las aportaciones de BALAR1 y de BROCA4' que, <strong>en</strong> definitiva, podemos<br />
considerar como s<strong>en</strong>das exposiciones <strong>del</strong> <strong>derecho</strong> <strong>feudal</strong> catalán. El primero,<br />
42 Ibidem, 122.<br />
43 Us.23 = «Omnes homines deb<strong>en</strong>t firmare directum s<strong>en</strong>ioribiis suis ubicumque s<strong>en</strong>iores<br />
eorum illis mandaverint in suo; ... »<br />
44 Cfr. infra pp. 94 SS.<br />
45 No se trata ya de un poder supremo, sino que debe <strong>en</strong>cuadrarse d<strong>en</strong>tro <strong>del</strong> ord<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to<br />
jundico g<strong>en</strong>eral que se está construy<strong>en</strong>do con el impulso decisivo de la monarquía y de sus<br />
juristas. Sobre la <strong>del</strong>imitación jurisprud<strong>en</strong>cia1 de las compet<strong>en</strong>cias que correspond<strong>en</strong> a las<br />
jurisdicciones ordinaria y señorial, vide infra n. 254 (=gl.JM s<strong>en</strong>iorihus al Us.23).<br />
46 Us.70 = «Communie et conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>cie quas invicem milites et pedites fec<strong>en</strong>nt in cavalcata<br />
et in v<strong>en</strong>aciones ire vol<strong>en</strong>tes firmiter t<strong>en</strong>eantur ab eis qui eas audierint et auctorizaverint, ... »;<br />
Us.36 = «Qui solidus est de s<strong>en</strong>iore optime debet illi servire secundunl suum posse ve1 secundum<br />
illorum conv<strong>en</strong>cionem; ... D. <strong>La</strong> afirmación, <strong>en</strong> los Usarges de Barcelona de este principio jundico<br />
(pacta sunt servanda), es decir, <strong>en</strong> el texto de mayor rango normativo <strong>del</strong> <strong>derecho</strong> catalán g<strong>en</strong>eral,<br />
justifica el planteami<strong>en</strong>to de Victor Ferro, según el cual: «<strong>La</strong> idea <strong>del</strong> pacte com a fixación,<br />
objectivació i també creació d'unes normes (legitimades per un ordre superior diví) fou transferida<br />
sota l'influx <strong>feudal</strong> al camp <strong>del</strong> dret públic, com a fonam<strong>en</strong>t de la legislació positiva i garantia de<br />
I'obligatorietat de les lleis pel sobiri i per als vassalls.~ (=FERRO, El Drer Públic, 290).<br />
47 Vide supra pp. 18 SS.