La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf
La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf
La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
estatutos catalanes recib<strong>en</strong> una interpretación restrictiva y examinativa por<br />
parte <strong>del</strong> <strong>derecho</strong> <strong>común</strong>2', o que, faltando los Usatges de Barcelona, deb<strong>en</strong><br />
observarse las leyes romanas «ad ung~em>>~~ o que los Usatges de Barcelona<br />
recib<strong>en</strong> interpretación limitativa y restrictiva por parte <strong>del</strong> <strong>derecho</strong> <strong>común</strong>2' o que<br />
el arbitrio <strong>del</strong> príncipe regulado <strong>en</strong> el Us.8 1 consiste <strong>en</strong> razones notables que se<br />
obt<strong>en</strong>drán mejor por el <strong>derecho</strong> romano que por cualquier otro medio, etc ...<br />
Todo ello está poni<strong>en</strong>do de manifiesto que la <strong>recepción</strong> <strong>del</strong> <strong>derecho</strong> <strong>común</strong><br />
es también un proceso de r<strong>en</strong>ovación <strong>del</strong> ord<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to jurídico catalán que<br />
afecta al anterior <strong>derecho</strong> <strong>común</strong> de <strong>Cataluña</strong>, finalm<strong>en</strong>te sustituido, y al <strong>derecho</strong><br />
propio, que recibe -a través de su creación, aplicación e interpretación- los<br />
efectos r<strong>en</strong>ovadores.<br />
A difer<strong>en</strong>cia de otras materias, el <strong>derecho</strong> <strong>feudal</strong> no <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra una regulación<br />
cumplida <strong>en</strong> el Liber ludiciorum ya que precisam<strong>en</strong>te por esta car<strong>en</strong>cia será<br />
necesario el establecimi<strong>en</strong>to de Usatges tal como pone de manifiesto el Us.3<br />
Cum Dominus.<br />
Dado que el <strong>derecho</strong> <strong>feudal</strong> catalán y el <strong>derecho</strong> lombardo-<strong>feudal</strong> son dos<br />
<strong>derecho</strong>s autóctonos y coetáneos, que surg<strong>en</strong> para dar una respuesta a problemas<br />
de organización similares, sus difer<strong>en</strong>cias son m<strong>en</strong>ores <strong>en</strong> cantidad y calidad<br />
que las exist<strong>en</strong>tes <strong>en</strong>tre el Liber y el <strong>derecho</strong> <strong>común</strong> (romano-justinianeo y<br />
canónico), los cuales, pese a ser dos ord<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>tos basados <strong>en</strong> la tradición <strong>del</strong><br />
<strong>derecho</strong> romano, se proyectan sobre sociedades muy alejadas <strong>en</strong>tre sí, tanto<br />
temporalm<strong>en</strong>te como <strong>en</strong> sus condicionami<strong>en</strong>tos históricos. Cabe confundir el<br />
orig<strong>en</strong> de la r<strong>en</strong>ovación jurídica de una institución cuando se atribuye, sin más,<br />
a la difusión <strong>del</strong> <strong>derecho</strong> <strong>común</strong>, sin plantearse sus posibles raíces visigodas.<br />
Sin embargo, la evoiución paralela de los <strong>derecho</strong>s <strong>feudal</strong>es permite id<strong>en</strong>tificar<br />
y detectar más fácilm<strong>en</strong>te sus disparidades y la forma <strong>en</strong> cómo se difundirán, <strong>en</strong><br />
su caso, al introducirse o comunicarse con la finalidad de conseguir determinados<br />
resultados innovadores, cuyo cont<strong>en</strong>ido, significado y alcance es precisam<strong>en</strong>te<br />
lo que nos proponemos investigar.<br />
Si <strong>en</strong> 121 1 se invoca el <strong>derecho</strong> <strong>común</strong>, al prohibir la ali<strong>en</strong>ación de honores<br />
y feudos sin el cons<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>to de los señores, estaremos pres<strong>en</strong>ciando la primera<br />
21 ABL, f.2v = gl.JCa a Us.2, n.3: aQuoniam constitutiones, et statuta interpretationem<br />
recipiunt restrictivam, et examinativam, a iure communi, ut nota per Bartolum in repetitione dicta<br />
lex Omnes Populi [=D.1.1.9] ... D.<br />
22 ABL, f.30 = «...sed potius video in ipsis esm<strong>en</strong>dis et causis defici<strong>en</strong>tibus usaticis circa<br />
hoc leges romanas per ipsos usaticos alias iudicantes ad ungem servan...».<br />
23 Vide supra n. 21 y: ABL, f.lo= gl.JCa a Us.4; ABL, f.32= g1.JCa a Us.20.