23.04.2013 Views

La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf

La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf

La recepción del derecho feudal común en Cataluña I(1211-1330).pdf

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

misma'" dejará paso a la concepción <strong>del</strong> monarca como titular de una jurisdicción<br />

g<strong>en</strong>eralm que se sobrepone a las jurisdicciones especiales de los señores, como<br />

la forma pública de determinar o crear el <strong>derecho</strong> se impondrá a la de tipo<br />

privado. Sin embargo, con ello nos situamos ya <strong>en</strong> el siglo XIII cuando las<br />

nuevas instituciones legislativas, o asambleas de Cortes, se <strong>en</strong>cargarán, junto a<br />

la monarquía, de r<strong>en</strong>ovar, modernizar y unificar el ord<strong>en</strong>arrii<strong>en</strong>to jurídico catalán,<br />

lo que afecta también al antiguo <strong>derecho</strong> <strong>feudal</strong> <strong>del</strong> Principado.<br />

Respecto al <strong>derecho</strong> <strong>feudal</strong> <strong>común</strong>, recordemos que, el feudo lombardo, de<br />

forma parecida a lo que sucedió <strong>en</strong> <strong>Cataluña</strong>, también <strong>en</strong>contrará sus oríg<strong>en</strong>es<br />

<strong>en</strong> el Imperio Carolingio donde se produjo la comp<strong>en</strong>etración de los tres<br />

elem<strong>en</strong>tos que constituirán la institución <strong>feudal</strong>, es decir: el vasallaje, el b<strong>en</strong>eficio<br />

y la inmunidad; aparece, <strong>en</strong>tonces, una nueva forma de organización política,<br />

consist<strong>en</strong>te, como indicaba CALASSO, <strong>en</strong> una pluralidad de tierras inmunes<br />

concedidas <strong>en</strong> b<strong>en</strong>eficio a sus vasallos que constituy<strong>en</strong> a su vez una pluralidad<br />

de ord<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>tos jurídicos cerrados, ante cuyos confines se deti<strong>en</strong><strong>en</strong> los<br />

repres<strong>en</strong>tantes <strong>del</strong> poder público por estar estos territorios excluidos <strong>del</strong> ámbito<br />

de su jurisdicción, al ser inmunes a la misma6'.<br />

En el siglo IX el feudo franco se introduce únicam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la Italia dominada<br />

por los francos (Regnum <strong>La</strong>ngohardorunz) aunque el feudo lombardo no<br />

coincidirá totalm<strong>en</strong>te con el franco ya que exist<strong>en</strong> difer<strong>en</strong>cias tan importantes<br />

como la falta <strong>del</strong> hom<strong>en</strong>aje, o el carácter de contraprestación a la concesión <strong>del</strong><br />

b<strong>en</strong>eficio que obti<strong>en</strong>e el juram<strong>en</strong>to de fi<strong>del</strong>idad. Además <strong>en</strong> Italia el feudo no<br />

será ni indivisible ni inali<strong>en</strong>able como <strong>en</strong> Fran~ia~~.<br />

<strong>La</strong> evolución que experim<strong>en</strong>tará el feudo italiano irá dirigida a convertirlo<br />

<strong>en</strong> un instrum<strong>en</strong>to jurídico idóneo para disciplinar el particularismo. Esta<br />

59 Cfr. P.e.: Us.60: «Omnes quippe naves Barchinone v<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes ve1 inde reced<strong>en</strong>res, per<br />

omnes dies ei nocies sint in pace et treuga Domini, ve1 sub defl<strong>en</strong>sione principis Barchinone ... »;<br />

Us.62: damini ei sir-ate per terram et mare sunt de potestat, et per illirrs defl<strong>en</strong>sionem deb<strong>en</strong>? esse<br />

in pace et treugaper omnes dies et noctes ... ». El término «potestad», también atribuible a los otros<br />

condes soberanos de <strong>Cataluña</strong>, se utiliza aquí <strong>en</strong> singular para designar, por antonomasia, al<br />

Príncipe de Barcelona.<br />

60 Vide CPA y las consideraciones formuladas <strong>en</strong>: Tomas de MONTAGUT ESTRAGUÉS,<br />

«El territori de Catalunyan, <strong>en</strong>: Com<strong>en</strong>fui-is sobre 1'Esiaiui d'Auionomia de Catalunya, Institut<br />

d'Estudis Autonbmics, 1, Barcelona, 1988. pp. 155-167 = trad. castellana: «El territorio de <strong>Cataluña</strong>»,<br />

<strong>en</strong>: Com<strong>en</strong>tarios sobre el Estatuto de Autonomía de <strong>Cataluña</strong>, 1, Barcelona, 1990, pp. 163-175.<br />

61 Cfr. Francesco CALASSO, Gli Ordinam<strong>en</strong>ti Giuridici <strong>del</strong> Rinascim<strong>en</strong>to Medievale,<br />

Milano, 1965, pp. 75-76. No obstante advirtamos que esta situación fue evolucionado al compás de<br />

la creci<strong>en</strong>te interv<strong>en</strong>ción de la jurisdicción regia. De ahí que una de las glosas de Jaume de<br />

Montjuic se refiera a la <strong>del</strong>imitación de compet<strong>en</strong>cias, por razón de la materia y de la condición<br />

personal, <strong>en</strong>tre la jurisdicción ordinaria y Ia señorial, Sobre ello vide infra n. 254.<br />

62 Cfr. Francesco CALASSO, Gli Ordinam<strong>en</strong>ti Giuridici <strong>del</strong> Rinascim<strong>en</strong>to Medievale,<br />

Milano, 1965, pp. 77-78.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!