19.04.2013 Views

li Cveni ieso qriste. ...Cveni erovnuli TviTSegne

li Cveni ieso qriste. ...Cveni erovnuli TviTSegne

li Cveni ieso qriste. ...Cveni erovnuli TviTSegne

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

kavkasiuri rasis wv<strong>li</strong><strong>li</strong> msof<strong>li</strong>o civi<strong>li</strong>zaciaSi<br />

revaz gabaSvi<strong>li</strong>, * 25-30 w<strong>li</strong>ani kvleva-Ziebis Semdeg<br />

saintereso daskvnebs akeTebs Tavis wignSi `kavkasiuri rasis<br />

wv<strong>li</strong><strong>li</strong> msof<strong>li</strong>o civi<strong>li</strong>zaciaSi~.<br />

bib<strong>li</strong>uri samoTxis mdebareoba miaCndaT ori SuamdinareTis<br />

saTaveebTan esenia: tigros-evfratis SuamdinareTi<br />

da mtkvar-araqsis (kavkasia) SuamdinareTi. Tumca Semdgomma<br />

kvleva-Ziebam uCvena, rom mtkvar-araqsis civi<strong>li</strong>zacia ufro<br />

Zve<strong>li</strong>a, vidre tigros-evfratis civi<strong>li</strong>zacia. am samoTxis<br />

qveynis, kavkasiis mcxovrebi arsaidan ar mosulan. isini<br />

kavkasiaSi uxsovari droidan cxovroben. maT Seqmnes uZvelesi<br />

civi<strong>li</strong>zaciis kerebi orive SuamdinareTis: tigrosevfratisa<br />

da mtkvar-araqsis teritoriebze. es mosaxleoba<br />

Zv. w. III aTaswleu<strong>li</strong>s win kavkasiidan ganfenilni sparseTis<br />

yuremde da indoeTidan iberiis naxevarkunZulamde, maRa<strong>li</strong><br />

civi<strong>li</strong>zaciis mqone da erT enaze molaparake erTi kavkasiur-qaldeuri<br />

rasisgan Sedgeboda.<br />

es `erTaderTi ena~ kavkasiur da urartus, babilon-qaldeuris<br />

monaTesave ena unda gavigoT, rogorc babilonis<br />

godo<strong>li</strong>s dangrevamde arsebu<strong>li</strong> mosaxleobis saerTo ena<br />

(erTi da igive kavkasiur-qaldeuri rasis mrava<strong>li</strong> tomis<br />

saerTo ena), gasaRebi erTi da igive kavkasiur-qaldeuri<br />

rasis yvela xalxisaTvis. yvelaze mniSvnelovani faqtia is,<br />

rom dResac arsebobs erTi cocxa<strong>li</strong> eri, <strong>li</strong>teraturu<strong>li</strong><br />

cocxa<strong>li</strong> eniT, romelsac Tavis leqsikonis ganZSi Semonaxu<strong>li</strong><br />

aqvs aramc Tu Sumero-babilon-urartu<strong>li</strong>, aramed<br />

* qarTve<strong>li</strong> mecnieri revaz gabaSvi<strong>li</strong> iyo mweral ekaterine gabaSvi<strong>li</strong>s<br />

ufrosi vaJi. igi moRvaweobda da cxovrobda parizSi. r. gabaSvi<strong>li</strong> gardaicvala<br />

87 w<strong>li</strong>s asakSi. dakrZalu<strong>li</strong>a parizis banios sasaflaoze.<br />

sxva cocxa<strong>li</strong> erebis gamoTqmebi, gramatiku<strong>li</strong> kanonebi da<br />

formebi. es aris qarTu<strong>li</strong> ena, Tavisi idealuri anbaniT,<br />

mdidari, moqni<strong>li</strong> da logikurad awyobi<strong>li</strong> gramatiku<strong>li</strong><br />

wesebiT da kanonebiT (37. gv. 18-22).<br />

im siZve<strong>li</strong>dan, saidanac modis qarTve<strong>li</strong> eri, istorias,<br />

arc erTi sxva xalxi ar SemorCenia, xolo es gaxlavT utyuari<br />

sabuTi imisa, rom igi aris patroni RmerTis enisa...<br />

(21. gv.451)<br />

mtkvar-araqsis (kavkasia) kulturis aRmoCenisa da Seswav<strong>li</strong>s<br />

saqmeSi didi Rvaw<strong>li</strong> miuZRvis cnobil arqeolog<br />

boris kuftins. swored b. kuftinma Tavisi brwyinvale arqeologiuri<br />

gaTxrebiT daasabuTa, rom qarTvelebi kavkasiis<br />

ZirZve<strong>li</strong> mosaxleobaa da arsaidan ar mosulan. riTac man<br />

mosazreba imis Sesaxeb, rom qarTvelebi kavkasiaSi samxreTidan<br />

(mcire aziidan) movidnen sabolood daasamara. Bb.<br />

kuftinma uCvena, rom mtkvar-araqsis kulturas axasiaTebs<br />

bevri iseTi niSani, rome<strong>li</strong>c ucxoa mesopotamiis, siriisa<br />

da sxva qveynebisaTvis. saqarTvelos teritoriaze uZvelesi<br />

droidan (eneo<strong>li</strong>Ti, adre da Sua brinjao) SeiniSneba kulturis<br />

ganviTarebis uwyveti jaWvi (39. w. 1, gv. 32), rac imaze<br />

miuTiTebs, rom am civi<strong>li</strong>zaciis Semqmne<strong>li</strong> xalxi erTi<br />

xalxia da adgi<strong>li</strong> ar hqonia kulturaTa monacvleobas.<br />

boris kuftinma Tamamad ganacxada `...aRaraviTari safuZve<strong>li</strong><br />

aRar mogvepoveba imisaTvis, rom am kulturis centrebi<br />

sadRac Soreul mesopotamiasa da mcire aziaSi veZioT.<br />

swored samxreTi kavkasia warmoadgens qarTve<strong>li</strong> xalxis sam-<br />

Soblosac da uZveles samSoblosac.~ (70. gv. 37).<br />

− 18 − − 19 −

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!