li Cveni ieso qriste. ...Cveni erovnuli TviTSegne
li Cveni ieso qriste. ...Cveni erovnuli TviTSegne
li Cveni ieso qriste. ...Cveni erovnuli TviTSegne
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kavkasiuri rasis wv<strong>li</strong><strong>li</strong> msof<strong>li</strong>o civi<strong>li</strong>zaciaSi<br />
revaz gabaSvi<strong>li</strong>, * 25-30 w<strong>li</strong>ani kvleva-Ziebis Semdeg<br />
saintereso daskvnebs akeTebs Tavis wignSi `kavkasiuri rasis<br />
wv<strong>li</strong><strong>li</strong> msof<strong>li</strong>o civi<strong>li</strong>zaciaSi~.<br />
bib<strong>li</strong>uri samoTxis mdebareoba miaCndaT ori SuamdinareTis<br />
saTaveebTan esenia: tigros-evfratis SuamdinareTi<br />
da mtkvar-araqsis (kavkasia) SuamdinareTi. Tumca Semdgomma<br />
kvleva-Ziebam uCvena, rom mtkvar-araqsis civi<strong>li</strong>zacia ufro<br />
Zve<strong>li</strong>a, vidre tigros-evfratis civi<strong>li</strong>zacia. am samoTxis<br />
qveynis, kavkasiis mcxovrebi arsaidan ar mosulan. isini<br />
kavkasiaSi uxsovari droidan cxovroben. maT Seqmnes uZvelesi<br />
civi<strong>li</strong>zaciis kerebi orive SuamdinareTis: tigrosevfratisa<br />
da mtkvar-araqsis teritoriebze. es mosaxleoba<br />
Zv. w. III aTaswleu<strong>li</strong>s win kavkasiidan ganfenilni sparseTis<br />
yuremde da indoeTidan iberiis naxevarkunZulamde, maRa<strong>li</strong><br />
civi<strong>li</strong>zaciis mqone da erT enaze molaparake erTi kavkasiur-qaldeuri<br />
rasisgan Sedgeboda.<br />
es `erTaderTi ena~ kavkasiur da urartus, babilon-qaldeuris<br />
monaTesave ena unda gavigoT, rogorc babilonis<br />
godo<strong>li</strong>s dangrevamde arsebu<strong>li</strong> mosaxleobis saerTo ena<br />
(erTi da igive kavkasiur-qaldeuri rasis mrava<strong>li</strong> tomis<br />
saerTo ena), gasaRebi erTi da igive kavkasiur-qaldeuri<br />
rasis yvela xalxisaTvis. yvelaze mniSvnelovani faqtia is,<br />
rom dResac arsebobs erTi cocxa<strong>li</strong> eri, <strong>li</strong>teraturu<strong>li</strong><br />
cocxa<strong>li</strong> eniT, romelsac Tavis leqsikonis ganZSi Semonaxu<strong>li</strong><br />
aqvs aramc Tu Sumero-babilon-urartu<strong>li</strong>, aramed<br />
* qarTve<strong>li</strong> mecnieri revaz gabaSvi<strong>li</strong> iyo mweral ekaterine gabaSvi<strong>li</strong>s<br />
ufrosi vaJi. igi moRvaweobda da cxovrobda parizSi. r. gabaSvi<strong>li</strong> gardaicvala<br />
87 w<strong>li</strong>s asakSi. dakrZalu<strong>li</strong>a parizis banios sasaflaoze.<br />
sxva cocxa<strong>li</strong> erebis gamoTqmebi, gramatiku<strong>li</strong> kanonebi da<br />
formebi. es aris qarTu<strong>li</strong> ena, Tavisi idealuri anbaniT,<br />
mdidari, moqni<strong>li</strong> da logikurad awyobi<strong>li</strong> gramatiku<strong>li</strong><br />
wesebiT da kanonebiT (37. gv. 18-22).<br />
im siZve<strong>li</strong>dan, saidanac modis qarTve<strong>li</strong> eri, istorias,<br />
arc erTi sxva xalxi ar SemorCenia, xolo es gaxlavT utyuari<br />
sabuTi imisa, rom igi aris patroni RmerTis enisa...<br />
(21. gv.451)<br />
mtkvar-araqsis (kavkasia) kulturis aRmoCenisa da Seswav<strong>li</strong>s<br />
saqmeSi didi Rvaw<strong>li</strong> miuZRvis cnobil arqeolog<br />
boris kuftins. swored b. kuftinma Tavisi brwyinvale arqeologiuri<br />
gaTxrebiT daasabuTa, rom qarTvelebi kavkasiis<br />
ZirZve<strong>li</strong> mosaxleobaa da arsaidan ar mosulan. riTac man<br />
mosazreba imis Sesaxeb, rom qarTvelebi kavkasiaSi samxreTidan<br />
(mcire aziidan) movidnen sabolood daasamara. Bb.<br />
kuftinma uCvena, rom mtkvar-araqsis kulturas axasiaTebs<br />
bevri iseTi niSani, rome<strong>li</strong>c ucxoa mesopotamiis, siriisa<br />
da sxva qveynebisaTvis. saqarTvelos teritoriaze uZvelesi<br />
droidan (eneo<strong>li</strong>Ti, adre da Sua brinjao) SeiniSneba kulturis<br />
ganviTarebis uwyveti jaWvi (39. w. 1, gv. 32), rac imaze<br />
miuTiTebs, rom am civi<strong>li</strong>zaciis Semqmne<strong>li</strong> xalxi erTi<br />
xalxia da adgi<strong>li</strong> ar hqonia kulturaTa monacvleobas.<br />
boris kuftinma Tamamad ganacxada `...aRaraviTari safuZve<strong>li</strong><br />
aRar mogvepoveba imisaTvis, rom am kulturis centrebi<br />
sadRac Soreul mesopotamiasa da mcire aziaSi veZioT.<br />
swored samxreTi kavkasia warmoadgens qarTve<strong>li</strong> xalxis sam-<br />
Soblosac da uZveles samSoblosac.~ (70. gv. 37).<br />
− 18 − − 19 −