ROMAN BERRIOZABAL JOXE AGUSTIN ARRIETA ENEKO ... - Jakin

HBren HIZKUNTZ POLITIKA
JOXE AGUSTIN ARRIETA
Ondorioak aski ezagunak dira euskaltzaleon artean, batzuk
—edo denok beharbada, batzuetan— ostrukaren gisa erre -
akzionatu ohi dugun arren. Egin litezkeen ñabar d u r a k
gorabehera, uste dut honez gero aski garbi marraztua
dagoela honako koadro kliniko hau: “A” ereduak ez du balio;
“B” ereduak nahikoa lan; eta “D” ereduak berak ere, nahiz
eta funtsean balio izan, ezin omen du ekidin nik neuk
“hizkuntz transfugismoa” deituko nukeen fenomeno konstante
eta ezin alarmagarriagoa. Hau da, “D” ereduan heziak
izan direnen artean ere, zenbat euskaldun ez ote dira eusk
a l d u n g o a rentzat erabat galtzen behin nerabezarora edo
h e l d u a rora iritsi orduko? Betoz ongi etorriak ikerlan
espezializatuak, baina alor honetan nork geure ingurura
begiratzea aski izan daitekeela uste dut, hizkuntzar e n
erabilera-maila edonork eguneroko bizitzan egiazta dezakeen
i k e rgai nabaria izanik, ziurtasunetik aski hurbil egon
daitezkeen ondorioak ateratzeko. Azalpen psikologizanteak
eman izan dira sarritan gazte-euskaraz-eskolatuen
e u s k a r a renganako leialtasunik eza nolabait z u r i t z e k o:
fenomeno iragankorra ohi dela, nerabezaroko identitatekrisiarekin
oso lotua, eta abar. Ni neu beldur naiz hori baino
askoz ere fenomeno sakonagoa ez ote den. Sakona bezain
sinplea: pragmatismoa. Lan-munduan, harr e m a n e n
munduan eta kultur kontsumoko munduan erdara aski eta
sobera baldin bazaie, zertarako eutsi eus karari? Nonbaiten
ere badio Txepetxek, eta bere teoriarekin erabat koherenteki,
"AB/BA" zikloa euskaratik erdarara burutu duten pertsonak
erdararen alde gera daitezkeela positibatuak. Arrisku larria.
Eta arriskua baino gehiago ere bai; denok ezagutzen dugu
h o r relako pertsona mordoska, errealitatean. “No hay que
confundir una mecedora con una silla eléctrica” dio Sánchez
Carriónek. Hain juxtu ere...
Ezin hasiko naiz, ordea, “D” eredua larrutzen. Eskuak
bete lan dugularik, oraindik Elkarte Autonomoan neskamutil
erdiak baino gehiago “A” ereduan eskolatuak dir e n
bitartean —hau da, euskara hizkuntza h i l b e z a l a ,
s a n s k r i t o a renak ere izan litezkeen hasi-masizko nozio
batzuk eta kitto, alegia, ikasten-edo dutelarik—, arinkeria
38