platono - la respubliko.pdf - Hejmo

Parto Unu 338
“Tio ne mirigus min,” mi diris. “Se mi konvinkiĝus pri ĝi, post
ekzamenado de la temo.”
“Supozu,” li diris, “ke mi montrus al vi alian respondon pri
moraleco ol tiuj, pli bonan respondon. Kiel vi sentus?”
“Kiel mi povus senti?” mi demandis. “Alie ol kiel sentas nescianto?
Necesas ke mi lernu de scianto. Kaj mi opinias ke mi sentus tion.”
“Vi ja estas karulo,” li diris. “Sed por lerni oni devas pagi.”
“Nu jes kiam mi povos,” mi diris.
“Vi povas,” Glaŭkono diris. “Se koncernas monon, Trasimaĥo,
parolu, ĉar ni ĉiuj kontribuos por Sokrato.”
“Sendube,” li diris, “por ke Sokrato daŭrigu sian kutimon ne mem
respondi, sed nur refuti argumenton prezentitan al li.”
“Sed kiel, Moŝto,” mi demandis, “oni povus respondi se, unue, oni
nek scias, nek pretendas scii, tamen oni supozas ke unu el la
malpermesitaj respondoj estas ĝusta, sed honorinda sinjoro
malpermesas onin diri sian supozon? Estas multe pli taŭge ke vi
parolu, ĉar vi pretendas scii kaj povi diri. Do ne rifuzu, sed favoru nin
per respondo, kaj ne malakceptu instrui Glaŭkonon kaj la aliajn.”
Kiam mi diris tion, Glaŭkono kaj la aliaj petegis lin akcepti. Estis
evidente ke Trasimaĥo ja tre volas paroli por glorigi sin, ĉar li kredis
scii la nepre ĝustan respondon kvankam li ŝajnigis insisti ke mi devas
esti la respondanto. Fine li akceptis kaj diris: “Jen la saĝeco de
Sokrato! Li rifuzas instrui, sed nur volas lerni de aliaj kaj eĉ ne danki
ilin.”
“Vi pravas, Trasimaĥo, ke mi lernas de aliaj,” mi diris. “Sed estas
malvere kiam vi diras ke mi ne dankas ilin. Mi estas kiel eble plej
dankema. Mia danko devas limiĝi al laŭdo, ĉar mi ne havas monon. Ke
mi tre volonte laŭdas kiam mi opinias ke iu bone parolis, vi certe
konstatos nun kiam vi respondos, ĉar mi kredas ke vi bone parolos.”
“Do aŭskultu,” li diris. “Mi kredas ke tio kio estas morala estas
nenio alia ol tio kio avantaĝas superulon. Nu kial vi ne laŭdas? Vi ne
volas.”
“Jes kiam mi unue konceptos kion vi diras, ĉar ĝuste nun mi ne
komprenas. Vi diras ke kio estas morala estas kio avantaĝas
superulon. Kion vi celas diri per tio, Trasimaĥo? Ke se Polidamaso la
luktanta boksisto superas nin, kaj ke manĝi bovan viandon estas
avantaĝe al lia korpo, tia nutrado estas avantaĝa kaj ‘morala’ ankaŭ
por ni kiuj estas malpli fortaj?”
25
338