platono - la respubliko.pdf - Hejmo

Parto Unu 346
estas necesa por la vera karaktero de ĉiu regado, nome: Celi la
plejbonon por neniu alia ol la regato, la prizorgato, ĉu en politiko, ĉu
en la civila regado. Vi ja ne kredas ke la regantoj de civitoj, la
aŭtentikaj regantoj, volonte regas?”
“Mi tute ne ‘kredas’ tion,” li respondis, “mi ‘scias’ tion.”
“Trasimaĥo,” mi diris, “ĉu vi vere ne konscias ke neniu volas regi
en iu alia formo de regado sen postuli monon? Tio implicas ke la valoro
de regado estas ne por ili sed por la regatoj. Nu, diru: Ĉu ni ne
interakordas ke ĉiu arto estas unika, ĉar ĝi havas propran funkcion?
Kaj, kara amiko, ne respondu kontraŭe al via kredo, por ke ni povu
atingi konkludon.”
“Jes, ĉiu havas propran,” li respondis.
“Kaj ĉiu el ili donas al ni ion unike utilan, malsimilan al tiuj de la
aliaj. Ekzemple, medicino donas sanon, navigado sekuran veladon, kaj
simile pri la aliaj.”
“Certe.”
“Kaj la arto lukri, lukron, ĉu ne? Jen ĝia funkcio. Aŭ ĉu vi opinias
ke medicino kaj la navigarto estas identaj? Aŭ, se vi volas distingi
precize, kiel vi proponis, se iu kapitano resaniĝus pro la bona efiko de
velado sur la maro, vi ja ne nomus tion medicino, ĉu?”
“Ne,” li diris.
“Kaj vi ne dirus ke la arto lukri estas formo de medicino, se
dungito estas sana.”
“Vi pravas,” li diris.
“Nu, ĉu vi difinus medicinon kiel la arton lukri, ĉar oni ricevas
pagon kiam oni kuracas?”
“Ne,” li diris.
“Kaj ĉu ni ne interakordis ke ĉiu arto havas propran valoron?”
“Jes,” li diris.
“Do, se ĉiuj metiistoj ricevas ion komune valoran, estas klare ke ili
ricevas tiun valoron uzante ion komunan.”
“Tiel ŝajnas,” li respondis.
“Do ni devas konkludi ke metiistoj gajnas pagon per utiligo de la
arto lukri.”
Li malvolonte konsentis.
“Do, oni ne ricevas tiun efikon, la ricevon de pago, per uzado de sia
arto. Se ni devas ‘precize’ konsideri, medicino okazigas sanon, la arto
lukri, monon, kaj konstruado domon. La rezulto de lukrarto estas
33
346