16.11.2012 Views

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

vaJa kiknaZe<br />

<strong>saqarTvelo</strong>, <strong>Tbilisi</strong><br />

axali Srtixebi <strong>saqarTvelo</strong>sa da evropis urTierTobis istoriidan<br />

XIII-XIV saukuneebSi<br />

XIII s-is 30-iani wlebidan romis papis karma aRmosavleTis qveynebSi misioneruli<br />

saqmianoba gaaZliera. amave periodSi daarsda TbilisSi pirveli kaTolikuri eklesia.<br />

cnobilia romis papisa da rusudan dedoflis mimowera; aseve Semonaxulia romis papebis<br />

werilebi demetre II-Tan, daviT narinTan, giorgi brwyinvalesTan, qarTvel didebulebTan da a.<br />

S. (tabaRua 1987. tabaRua 1987. Golubovich 1919. TamaraSvili 1904.).<br />

magram amJamad, yuradReba gvinda gavamaxviloT romis papebis monRolTa karTan da<br />

<strong>saqarTvelo</strong>sTan urTierTobis naklebad cnobil an sruliad ucnob faqtebze.<br />

evropisa da romis papebis interesi aRmosavleTis qveynebisadmi da kerZod monRolTa<br />

imperiisadmi, ganpirobebuli iyo rogorc prozelitizmis ideiT da wminda miwis kvlav<br />

gamoxsnis mcdelobiT, ise savaWro-ekonomikuri interesebiT. Tavis mxriv, sarwmunoebrivad<br />

met-naklebad tolerantulad ganwyobili monRoli yaenebi (islamis miRebamde)<br />

dainteresebuli iyvnen evropis qristianuli qveynebis CarTviT maTi mudmivi mtrebis _<br />

egviptis sulTnebis winaaRmdeg brZolaSi.<br />

monRolebTan urTierTobisas romis papebi cdilobdnen, Suamavlis roli maT imperiaSi<br />

Semavali qarTvelebisaTvis daekisrebinaT. amave saqmeSi aqtiurad iyvnen Cabmuli sirieli<br />

monifizitebic.<br />

gansakuTrebiT intensiuri iyo ilxanTa imperiis warmomadgenlis arRun xanis (1284-1291)<br />

urTierToba evropasTan da romis papebTan. es swored is arRunia, romelmac demetre II-s<br />

sasikvdilo ganaCeni gamoutana. amitomacaa, rom qarTveli mematiane, e. w. JamTaaRmwereli,<br />

romelic demetres karTan Zalian daaxloebuli Cans, arRuns uaRresad uaryofiTad<br />

axasiaTebs. qristianobasTan da romis papTan mis kontaqtebze, qarTvel mematianes miniSnebac<br />

ki arsad aqvs. piriqiT, mas JamTaaRmwereli, qveteqstiT qristianobis borot mtrad saxavs,<br />

radgan mematianis sityviT, arRunma qristes sagmobi saqme Caidina: `sacnaur iqmna, viTarmed<br />

amisTvis moiwia seni boroti arRuns zeda, romel dasTxia sisxli ubralo mravali<br />

(igulisxmeba qristianTa sisxli, v. k.) da ikadra cxebulsa RmrTisasa (e. i. demetre II-is; xazi<br />

Cvenia, v. k.) xelis Sexebad. mokuda arRun da yovelni gamzraxni misni, romelni mefisa<br />

sikudilsa TanaSemwe yofil iyvnes, yovelni moisrnes~ (yauxCiSvili 1959: 283-294).<br />

arRunma, pirveli elCoba romis pap honorius IV-s (papad airCies 1285 wlis 2 aprils) 1285<br />

wels gaugzavna. am elCobas meTaurobda `isa (iza) Tarjimani~ (Abel-Remuzat 1824: 356-359). es<br />

`iza~ unda iyos pizis moqalaqe `isa an pisoli~ (Cinur wyaroebSi `ai-se~), romelic minRolebTan<br />

didi gavleniT sargeblobda da arRunis karze cxovrobda. cnobilia, rom man uamravi<br />

aRmosavluri ena icoda (Бартольд 1968: 233-234). swored amitom SeirCa igi am mniSvnelovani<br />

diplomatiuri misiis xelmZRvanelad.<br />

arRunis werilis dedani ar SemorCenila, magram arsebobs misi laTinuri bwkareduli<br />

Targmani. arRuni honorius IV-s arwmunebda, rom monRolebi qristianebis mimarT<br />

keTilganwyobilebi iyvnen. kerZod, is werda, rom misi winamorbedni: yaeni hulagu da misi Ze<br />

abaRa qristianebs yovelmxriv mfarvelobdnen da gadasaxadsac ki ar axdevinebdneno. piradad<br />

arRuni romis papis winaSe pirobas debda, rom `gaufrTxildeboda qristianebs.~ amave dros,<br />

arRuni paps atyobinebda, rom masTan elCobis gagzavna gacilebiT adre surda, magram misma<br />

winamorbedma, yaenma ahmedma (1282-1284) SeuSala xeli, vinaidan ahmedi musulmani iyo (Chabot<br />

1895: 191n.3). yvelaze mTavari arRunis werilSi is iyo, rom igi paps sTavazobda erTad<br />

dasxmodnen Tavs `sarkinozTa miwas,~ romelic maT erTmaneTisgan TiSavda (`Terram Scami... inter<br />

nos et vos~). `sarkinozTa miwaSi~ arRuni gulisxmobda sirias (Sams), romlis dapyroba<br />

monRolebma verafriT moaxerxes. arRuni dabejiTebiT sTavazobda evropasa da romis paps<br />

sarkinozTa xelidan gamoeglijaT siria da gaenawilebinaT (Chabot 1895: 192). am werilSi arRuni<br />

jer kidev ar asaxelebs wminda miwebs, rogorc Setevis obieqts, razedac apelirebas igi ukve<br />

Semdeg werilebSi axdens. werili daTariRebulia `qaTmis wlis~ 18 maisiT, rac 1285 wels<br />

Seesabameba.<br />

1287 wels arRuni meore elCobas gzavnis evropaSi. am misiis xelmZRvanelad<br />

nestorianeli beri, bar-sauma dainiSna. misi elCoba dawvrilebiTaa aRwerili unikalur<br />

siriul wyaroSi _ `mar iabalaxasa da rabban saumas istoria~ (1317 w.). sxvaTaSoris, am<br />

`istoriis~ anonimi, movlenaTa Tanamedrove avtori wers: `arRunma gadawyvita SeWriliyo,<br />

daemorCilebina da daepyro palestinisa da siriis miwebi. [is ambobda]: `Tuki dasavleTis<br />

mefeebi _ qristianebi ar damexmarebian, me (marto) ver SevZleb Cemi miznebis miRwevaso.~<br />

amitomac sTxova man kaTalikoss (nestorianuli sarwmunoebis mimdevarTa meTaurs, v. k.)<br />

SeerCia brZeni, SemZle da Sesaferi piri elCobisaTvis~. swored maSin dainiSna elCobis<br />

meTaurad nestorianeli rabban sauma. man da misma misiam mTeli dasavleT evropa moiara da<br />

26

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!