16.11.2012 Views

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

goCa kuWuxiZe<br />

<strong>saqarTvelo</strong>, <strong>Tbilisi</strong><br />

arabulidan momdinare sityvebi da sulxan-sabas leqsikoni<br />

sulxan-saba orbelianis `sityvis konaSi~ aris qarTulSi arabuli enidan<br />

Semosuli sityvebi. zogierTi maTgani dRevandel saliteraturo qarTulsa da<br />

sasaubro metyvelebaSi aRar gvxvdeba.<br />

saintereso suraTs iZleva arabul sityvaTa leqsikografiuli monacemebis<br />

arabuli sityvebis im gaqarTulebul formebTan Sedareba, romlebic sulxan-sabas<br />

leqsikonSi da, xSir SemTxvevaSi, Tanamedrove metyvelebaSi aris Semonaxuli; Cven<br />

saSualeba gveZleva, davinaxoT, Tu rogori cvlileba ganucdia ama Tu im sityvas,<br />

rogori mniSvneloba miuRia mas XVII s-Si da Semdgom.<br />

mag. leqsikuri erTeuli `varayi~ sulxan-sabas ganmartebuli aqvs rogorc<br />

`qanda~ (saba I); arabuli sityva `varak~-is qarTuli mniSvnelobaa _ `furceli,<br />

foToli~; es arabuli sityva qarTulSi Tavdapirvelad pirdapiri mniSvnelobiT<br />

Semovidoda, SesaZloa, arabuli eqspansiis dros, an _ mogvianebiT, XVII s-is qarTulSi<br />

mas ukve sxva mniSvneloba hqonia SeZenili...<br />

leqsema `mutribi~ sulxan-sabasTan ase aris ganmartebuli _ `meCange qali~; am<br />

arabulidan Semosuli sityvis mniSvnelobebia: 1. `gamamxiarulebeli~ 2. `momRerali,<br />

musikosi~ (baranovi 1977)... xsenebuli sityva qarTul enaSi, sulxan-sabas dros,<br />

mxolod qal musikoss aRniSnavs, Tanac, sabasTan Cangis dakvrazea yuradReba<br />

gamaxvilebuli. es saintereso sakiTxia, _ ratom mainca da mainc Cangze damkvrels da<br />

ratom mxolod qals uwodes qarTvelebma `mutribi~? SesaZloa, xsenebulma arabulma<br />

sityvam <strong>saqarTvelo</strong>s im regionSi moikida fexi, sadac Cangze dakvra iyo<br />

gavrcelebuli, Cans, masze qalebi ukravdnen, romlebisTvisac mutribebi<br />

SeurqmeviaT... isic SesaZloa, rom `mutribma~ `Cangze damkvreli qalis~ mniSvneloba<br />

Semdeg SeiZina da sulxan-saba swored mogviano mniSvnelobiT ganmartavs am sityvas...<br />

TiToeul niuansze dakvirvebam, SesaZloa, sakmaod saintereso daskvnebis gakeTebis<br />

saSualeba mogvces.<br />

leqsema _ `oÃer~ sulxan-sabas ganmartebuli aqvs ase: `Senoba, sada uSeno qmnil<br />

iyos da ukacur, oÃer ewodebis~; arabuli leqsemis _ `’uxraÑ~-s mniSvnelobaa _<br />

`sxva~ (baranovi 1977); dRevandeli mniSvneloba am sityvisa aris `1. visac aravin ar<br />

hyavs... 2. mitovebuli... 3. moxerxebuli, TaRliTi~ (qegli)... sulxan-sabas leqsikoni<br />

saSualebas gvaZlevs gavarkvioT, Tu ra ZiriTadi mniSvneloba miuRia arabulidan<br />

Semosul am sityvas XVII s-Si, SemdgomSi ki mas ufro mravalferovani mniSvnelobebi<br />

SeuZenia... qarTul enaSi Semosvlis dros, albaT, igive mniSvneloba eqneboda, rac<br />

arabulSi aqvs.<br />

arabulidan Semosuli sityva `magida~ sulxan-sabasTan ganmartebulia rogorc<br />

_ `maRali sufra, feÃiani~; _ am arabul sityvas qarTulSi mniSvneloba ar Seucvlia;<br />

sulxan-saba gvafiqrebinebs, rom XVII s-is qarTul enaSi sityva `sufra~ ixmareboda<br />

rogorc sinonimi sityvisa _ `magida~; `sufrisagan~ gansxvavebiT, `magida~ maRalia,<br />

fexebiani... sityva `tabla~, aseve, arabulia, sulxan-sabas igi ganmartebuli aqvs<br />

rogorc `ficris sufra feÃedi~ (`tabla ars sufra da yoveli feÃedi ficari win<br />

dasadgmeli~); leqsema `magida~, rogorc iTqva, arabulidan aris Semosuli, _ ras<br />

uwodebdnen qarTvelebi am sagans sxvagvarad? radgan sulxan-saba `magidas~<br />

ganmartavs rogorc `maRal, fexian sufras~, Cans, am sagnis aRsaniSnavad, magidis<br />

garda, sufrac ixmareboda, oRond, `sufra~ erqva, rogorc fexebian, aseve _ ufexo<br />

magidas, rasac dRes `xonCas~ uwodeben xolme... `tabla~ arabulSi patara magidas<br />

niSnavs, qarTulSi igi pirdapiri mniSvnelobiT Semosula, Tumc, sulxan-saba mis<br />

patara zomaze ar amaxvilebs yuradRebas.<br />

yovelive zemoTqmuli, cxadia, ar niSnavs, rom `magidis~ qarTuli ekvivalenti _<br />

es aris `sufra~, _ `sufrac~ arabuli warmoSobis sityvaa da niSnavs `sasadilo<br />

magidas~, swored aqedan unda momdinareobdes magidis gadasafareblis aRsaniSnavad<br />

sityva `sufra~.<br />

mainc ras uwodebdnen qarTvelebi magidas, sanam qarTulSi arabulidan esa Tu is<br />

sityva Semovidoda?<br />

30

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!