NOVUM GLOSSARIUM - Glossaria
NOVUM GLOSSARIUM - Glossaria
NOVUM GLOSSARIUM - Glossaria
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
551 opinax - opinio 552<br />
p. 592,42 ad -issimum et montem regium. ORD. VIT.<br />
hist. XII 45 t. 1V p. 479 : -issimum castrum quod Insula<br />
dicitur. b) (événement : spéc., un miracle) MIRAC.<br />
Gilduini 52 P. 171: -issimum sancti Giiduini mentis...<br />
patratum fuisse miraculum. 5<br />
B) excellent, de bon renom : EPIST. Hann. 24 p. 57,23<br />
ne -issimos patrie et presertim Babenbergensium mores.<br />
EPIST. Becc. p. 151,24 : in Dei rebus nomen habetur<br />
-issimum.<br />
opinax, -cis adj. manifeste : PAPIAS : -x, manifestus. 10<br />
opinio, -nis f formes : hopinio : CARTA a. 975 (Ficker,<br />
Forschungen IV 28 p. 37). DIPL. Otton. III 193 p. 602,6<br />
(a. 996). oppinio : FORM. Augiens. C 7 (a. 833). SUCER.<br />
Ludov. VI 27 p. 208. Dom. GUNDISS. trans]. Aifarabi font.<br />
quest. P. 317. CARTUL. Carthus. 46 P. 131 (a. 1188). 15<br />
1) opinion : A) manière de voir un sujet, avis : 1) en<br />
général: HRABAN. epist. 28 p. 444,28 : cum enim habuenim<br />
te propitium et benignum judicem, pro nihilo<br />
aliorum -nes falsas deputo. Lupus epist. 1 4 p. 28<br />
quantum mea fert -o. WIDUK. .1,2 p. 4,12 : super bac te 20<br />
varia -o est. BERNARD. latin. milit. 29 p. 236,27 : nec casu<br />
vel subito, aut veluti lubrica popularis favoris -ne. ACTA<br />
Phil. Aug. 53 t. I p. 71,26(a. 1181) : alteralteni... secundum -<br />
nem suam auxiliabitur.<br />
2) expressions signifiant « l'avis de tous », « l'opinion 25<br />
générale » : -o est, -o habet : on pense que : DIAL. de ccci.<br />
p. 88 : in Saxonie autem et Germanie partibus quandam<br />
umbram justicie in bac te adhuc reservani -o est. GulLu<br />
Tva. hist. ter- transm. X 17 p. 424 : nèque ipsam priscis<br />
fuisse temporibus frequens habet -o. GIRALD. topogr. I 30<br />
12 p. 37 : certior habet -o quod potins ex parentibus<br />
naturaliter hec proveniat discoionitas. -o vulgi : l'opinion<br />
du peuple: WALAHFR. Mamm. IX 9 P. 282: ut stulti<br />
confixit -o vulgi. EGnERT. LE0D. rat. 11 327 p. 224 : ultro<br />
sollicitus scrutetur quique sacerdos, / que per oviie suum 35<br />
de se sit -o vulgi. in vulgari -ne : généralement : ANDR.<br />
STRUM, Ariald. 2 p' 1058,18 : ut in vuigari fertur -ne. juxta<br />
•humanam -nem : selon l'avis général: PEFR. DAMIAN.<br />
Romuald. P. 89,4 : erat ... fagus ita celte acciinis ... utjuxta<br />
humanam -nem, si cecidisset, totum mox edificium indubi- 40<br />
tanter obrueret.<br />
3) jugement que l'on porte sur quelqu'un ou quelque<br />
chose : DIPL. Arnulfl 150 (a. 897) : varias -nes de eis<br />
proferentes et omnigena pravitate cos accusantes. par<br />
extension : estime : 'GUIBERT. Nov. vita 1 12 P' 38 45<br />
estimat se quelibet extremas attigisse miserias, si<br />
arnasiorum -ne caruerit.<br />
E) (par méton.) l'opinion, ce que pense un groupe<br />
d'hommes déterminé: WETT. Gall. 2 p' 258,25 : heremum,<br />
quem vulgalis -o nuncupat Vosagum. PETR. Veng. 50<br />
mirac. 11 12 col. 923n : accepto consilio totius religionis<br />
ac religiose -nis.<br />
C) supposition : 1) complément d'un comparatif: plus...<br />
qu'on ne l'aurait cru: Ru0TG. COL. 24 p. 25,13 : illud prius<br />
latius -ne disseminatum est. SUCER. Ludov. VI 27 p. 208<br />
-ne cicius applicans, portum placidum apprehendit.<br />
2) dans des expressions signifiant ((au-delà de toute<br />
attente)) : CARTUL S. Sepulchri 11 p. Il (a. 1117): preter<br />
-nem ,.. adeo ... aucta turbatio, ut idem patriarcha cum<br />
nonnullis fratribus ad nostram coacti sunt presentiam<br />
pervenire. GUILL. Tnt. hist, rer, transm. VIII 13 P' 345<br />
horrendus et supra hominum -nem protervus ,.. conflictus.<br />
ib. XVII 23 p' 798 : [urbs] ... armis et victualibus erat<br />
supra omnem -nem instructa. ANNAL. Gemet. p. 53 : fuit<br />
ventus vehemens ultra -nem omnium.<br />
3) sine -ne et le gén. : sans attendre, sans craindre:<br />
CARTUL. Burgenl. 34 p. 19 (a. 1096) : consilium accepi ut<br />
descendas ad nos ad casteilum nostrum ... sine -ne<br />
alicuius pericuti.<br />
D) conception, croyance : I) intellectuelle : REMIG.<br />
comm, Mart. Cap. II 76,14 t. I p. 203,30 : tangit -nem<br />
philosophorum qui dicunt summum Deum effugere<br />
omnem inteliectum atque ideo esse incomprehensibilem.<br />
Joii. SARISB. epist. 133 p' 241 : si quis de solo nititur<br />
Ulpiano, immo de -ne Ulpiani .,. erudietur.<br />
2) religieuse: HROTSv. Gall. 1 10,1 p' 117 : o te tali<br />
-ne felicem I nunc testaris te verum cristicolam. en<br />
parlant d'une hérésie: ANAST. chron. P. 109,11: episcopum<br />
Scythopoleos, qui non fuerat eius maia -ne<br />
deceptus, ... occidit. ALAN. lus. expos. pros. angel. p. 209:<br />
quorundam hereticorum est -o nullam causam rerum<br />
preter rerum naturas in inferioribus operari. GUILL. TYR.<br />
hist. rer, transm. XXII 10 p1080 : dum contra<br />
Romanam ecclesiam et apostolorum Petri et Pauli<br />
fidem ... novas et pestilentes -nes aut gignunt aut<br />
sequuntur.<br />
E) (phil.) : 1) connaissance incertaine fondée sur la<br />
comparaison et la conjecture : a) en général : ALCUIN.<br />
dialect. col. 952 8 : -o est, cura incerta res latet et nuila<br />
flrma ratione diffinini potest, ut magnitudo celi vel<br />
profunditas terre. RADULF. ARD. spec. univ. VII p. 407<br />
-o vero est perceptio ex causis mi tantum probabiliter<br />
precedentibus vel ex signis tantum probabiliter sequentibus<br />
citra certitudinem. ABELARD. gloss. Porph. p. 23,14<br />
unde hommes in bis que sensu non attractaverunt, magis<br />
-nem quam inteliigentiam habere contingit. GuILL.<br />
CONCH. dnagm. VI p. 307 : est igitur -o faisum de nebus<br />
anime judicium vel verum fluctuans et incertum. DOM.<br />
GUNDI55. an. X p. 85,9 : eum enim inteliectus non<br />
quiescit in en quod comprehendit, sed adhuc hesitat<br />
ignonans quid potins tenere debeat, file intellectus<br />
vocatur dubitatio sive -o b) opposée à assertio ou<br />
affirmo : AELR. inclus. III 30 p. 122 : itaque ad incentivum<br />
amonis baud inutile arbitror bac uti -ne, remota<br />
omni alTirmandi temenitate. STU'H. TORNAC. epist. 5<br />
p. 24 : -nes prefero, non assertiones. Buxcn. Trtun. limbo<br />
pair. I P. 729 : beatus Augustinus ... nec sententiam nec<br />
assertionem vocat sed -nem. par extension : opposée à la