a.bourg. a.r). a.saxon ail. cat. celt. esp. fr. germ. gr. irl. ital. lat. lat.méd. n.gr . prov. skr. a. abi. absol. accus. ad loc. adj. adv. astrol. astron. C. canon. cf. comp. coni. conj. AHDLMA ALMA AASS CGL DuC EHR FEW MGH SS (Script.) NED PL REW ancien bourguignon ancien français anglo-saxon allemand catalan celtique espagnol français germanique grec irlandais italien latin latin médiéval nouveau grec provençal sanskrit anno ablatif absolument accusatif ad locum adjectif adverbe astrologie astronomie circa canonique confer comparatif conjectura conjonction ABRÉVIATIONS Archives d'histoire doctrinale et littéraire du Moyen Age Archivum Latinitatis Medii Aevi Acta Sanctorum Corpus Clossariorum Latinorum Du Cange, Glossarium mediae et infimae latinitatis English Historical Review Franzôsisches etymologisches Wôrterbuch Monumenta Germaniae Historica: Scriptores New English Dictionary J.-P. Migne, Patrologiae Cursus completus, Series Secunda (Patrologia latina) Romanisches etymologisches Wôrterbuch dat. datif dimin. diminutif diplom. diplomatique dr. droit éd. édition ex. exeunte excl. exclamation flém). féminin gén. génitif gramm. grammaire i. id est ib. ibidem inc. incertain indécl. indéclinable inf. infinitif interrog.ind. interrogation indirecte intrans. intransitif i.q. idem quod jur. juridique liturg. liturgie 10g. (sens) logique m(asc). masculin math. mathématique méd. médecine métaph. métaphore méton. métonymie milit. militaire mor(al). moralement MUS. musique myth. mythologie n(eutr). neutre nom. nominatif ong, origine ong. inc. origine incertaine parf. part. pej. pers. phil(os). phys. p. q. parf, prés. pron. rhétor. S. SC. s.d. sing. spéc. spir. spur. sq. ss. subj. subst. subst'. superl. S.V. syn. t. M. techn. théol. trans. V. v(ar).lect. parfait participe péjoratif personne philosophie physiquement plus-que-parfait présent pronom rhétorique siècle scilicet sans date singulier spécialement sens spirituel spurium (faux) sequentia suivantes s ubj on cif substantif substantivement superlatif sub voce synonyme tome terminus technicus technique théologie transitif vide varia lectio
541 opertura —ophtalmicus - 542 opertura, -e f A) ce qui couvre: 1) couverture d'un bâtiment: ANDR. FuiR. mirac. Bened. 11 11 p. 209 : -a capitialis formesa foris intacta, ceterisque compaginata combuste ecclesie appendiciis ... cum sua vitrea inviolata remansit. AIM0IN. FLOR. mirac. Bened. 1 11 p. 113 : operam cooperiendo fratrum dabat refectorio. Cumque in summo -e fastigio consisteret. CITRON. Maurin. p. 83 ecclesiam nova -a novique Iaquearis tabulatu insignivit. SUCER. adm. 28 p. 190: -e integrum supplementum. id . consecr. Dion. 3 p. 222 : duodecim trabes... novi opens -e superponi fecimus. 2) partie supérieure d'un sarcophage: SUCER. adm. 31 p. 193 : ulteniorem froment eiusdem [se. sarcofagi] et -am superiorem undique infenius et supenius deaurani quadraginta ferme unciis elaboravimus. 3) nappe d'autel : Htsr. Walciod. p. 524,52 : cortinas unicuique tempori tam quadl:agesimali quam paschali cum altariorum -is proprias aptavit. 4) caparaçon: SUCER. Ludov. VI 10 p. 62: dominus papa episcoporum et cardinalium togata cum opertis albis -is equis constipatus turma. 5) plaque de protection (sur une enceinte) : SUCER. Ludov. VI 19 p. 138 : fronte nudo ascendens ad sedem usque penvenit et latendo sub his que sepi erant aptate -is, eas paulatim deponebat. B) ce qui dissimule : voile (sens spirituel) : ALBER. CAS. Scol. 44p. 234,5 : canitas... -a est, que multitudinem operit peccatorum. opha, -ef u. offa. ophiasis f [gr. 6pt&atç] ici forme offiasis. maladie qui provoque la chute des cheveux : PAUL. AECIN. cur. 1 p. 1,8 allopitia et -is figùra solum differens. ophicardelos, -i m. ici forme opicardelos. pierre précieuse indéterminée : P.PlAs: -n, gemmam barbari vocant. ophiomachus, -i m.formes : ophimacus : Ru p. Tuir. levit. II 12 col. 798D : opimachus : HILDEB, (?) numm. 560 P. 181. 1) espèce de sauterelle qui attaque les serpents (cf. Levit. 11,22): HILDEB. (?) numm. 560 p. 181 : opimachus grece, serpentum pugna latine. 2) (par erreur) oiseau inconnu : Rup. TUIT. levit. 11 12 col. 798' : attacus et ophimachus, ignote aves. ophiomate [ophites] ici forme ofiomate lézard (?) PPIAS : ofiomate, lacerta. ophiroticus, -a, -um [Ophir] d'Ophir (ville d'Arabie du sud célèbre pour son or) : METELL. Quit. 1, 45 p. 174 : -o purius obnizo (cf. FRECULNI. chron. III 2 col. 972 : 3000 talenta de auto ophir). ophis u. ophites. apHte, -arum m. pl. forme ofite : P&rn*s. UouTio. Ophites (nom donné à certains hérétiques) (PAPIAS : -e heretici a colubro nominati, dicentes ipsum colubrum in paradiso induxisse virtutis cognitorem. Ucuîio S.V. ofi dicti sunt quidam heretici -e, quasi serpentini, qui colunt serpentent ...) : GALTER. S. VICT. labyr. Francie p. 198-199 -e a colubro dicti quem Christum arbitrantur; sed habent etiam verum colubrum assuetum eorum panes lambere et ita eis velut eucharistiam sanctificare. 1. ophites, -e mi. formes : ofites : PANAS. UGuTI0. oppites : PAJ'IAS. serpentine (PAPIA5 s.v. ofites -es, genus marmoris serpentium maculis simile. Uouîio S.V. ofi quidam lapis maculis serpentum similis dictus est ofites) MAPPE clav. 33 p. 198 : in mortario -is sive porfiretico 'o aspero milles. 2. ophites [gr.6ptç]formes : obites : 000 CLI.JN. 0cc. I 131 p.6. PAPIAS. offys : ODo CLuN. 0cc. V 639 p. 113. ofites : PANAS. Ucu'rio. ophis : O.no CLUN. 0cc. 1 152 p. 7. '5 1) serpent (Pkp1As : obites serpens dicta, quod colorent habeat harene. UcuTio 5v. ofi : ofites, serpens multas, parvas et varias habens maculas) : AMARC. serra. 4, 377 natnix et -es/ ... mordebant hommes. 2) le démon : Ooo CLuN. 0cc. 1131 p. 6 : tortilis en vires 20 in eum molitur obites,/ omnia qui fecit ib. 1152 p. 7 maiestatis honos necdum tibi congniat, -is. ophiucus, -i m.formes : ofiucus : PAPI.&s. oflulcus : UGU- 'rio s.v. ofi. 1) le Serpentaire (constellation): PAPIAS: ofiuicus, signum in celo homo serpente cinctus. ib. : -us, id est 25 anguitenens, signum super scorpionem. HONOR. AUG. imag. mardi I, 117 : juxta quod ... Iocatur serpentarius qui pnimus quadrigam junxit, eo quod serpentinos pedes habuit. Unde et greœ Ophyucus dicitur, 6pic enim est se rpe n s 30 2) qualificatif d'Esculape dont le serpent était un des emblèmes : PANAS : -us, Aesculapius serpens esse dicitur. UCUTTO 5v. ofi : -us... sic dictus est Esculapius. ophiusa, -cf iciforme opiza. herbe magique d'Éthiopie: PANAS: opiza, genus seminis, legumen quoddam. 35 ophthalmia, -e f. : obtalmia : PAUL. AEGIN. cur. 34 tit. p. 15,9. PASCHAL. ROM. thes. 0cc, p. 184. obthalmia PAUL. AECIN. cur. 76, p. 52,19, ofthalmia : ib. 75, p. 52,1 et 5. optalmia Gwss. medic. p. 50,5. COLL. Salem. II p. 156. ophtalmie, maladie des yeux (Gwss. medic. p. 50,5 40 optalmia, oculorum dolor): PAUL. AECIN. cur. 75 p. 52,5 : ofthalmia veto turbatio quedam est non solum extrinsecus sed et sine manifesta causa farta penmanens usque ad tertiam aut III! aut V diem. ROC. C.uoM. contempt. mundi col. 703': oculos -a cecat. PASCHAL 45 ROM. thes. occ. p. 184 lippitudinem oculonum et obtalmiam pacietur. ophtalmicus, -a, -umformes : obtalmicus : GLoss. medic. p. 49,4. PASCIIAL. ROM. thes. occ. p. 189. COLL. Salem. Il p. 95. obtarmicus : ib. p. 133. ofthamica : PAUL. AEGIN. 50 cun. 74 p. 51,8. optalmicus : GutnER'r. epist. 130 p. 158,1. A) adj. : qui concerne les maladies des yeux : GERnERT. epist. 9 p. 32,9 (a. 983) : de morbis ac remediis oculorum Demostenes philosophus librum edidit, qui inscnibitun -us. spéc. avec oculus : malade: PASCHAL. Rom. thes. 0cc.