NOVUM GLOSSARIUM - Glossaria

591 oppoto - oppressio 592
semper -a sont, ut simul et inchoare incipiant, et simul
esse desinant, dum eiusdem nature sint, ut simplum ad
duplum. GARLAND. dialect. p. 108,34 : -um dividitur
quatuor niodis tantum, sciticet per privationem et
habitum, per relationem, per contrarietatem, per affirmationem
et negationem. ABELARD. gloss. ad categ.
p. 262,9 : -a sunt ea que dicuntur invicem vel contraria
vel relativa vel privatio et habitus vel affirmatio et
negatio propria. GILB. PORR. Boet. Trin. I 9, 4 p. 76:
nam -is et maxime illis, que ... ut habitus et privatio, aut
ut affirmatio et negatio opponuntur. OTTO FRIS. gesta 1,5
p. 20,22 : compactio concretio potius -orum quam
compositio similium vocatur. BERnIOLD. ENOELE. assert.
17 p. 161 : -a sont, que in eodem secundum idem, eodem
Ioco et eodem tempore simul esse non possunt.
Cl expressions adverbiales : 1) d'en face, du côté
opposé: a)ab -o : LAME. Aiw. hist. Ghisn. 18 p. 571,20:
veniens ab -o, sagitta dextrum eius perforavit oculum.
b)ex -o : CARTUL. archiep. Magd. 362 (a. 1179) : nos
civibus ... decem loca tentoriorum ex directo iuxta sepem
maioris prepositi ad orientera et decem ex -o donavimus.
VINC. Knt. chron. 2.16: ex -o sous. ib. p. 49: in
traiectu fluminis ... castra ex -o metantur.
2) vers le côté opposé : a) in -um : GUILL. TYR. hist. rer.
transm. XVI 11 p. 724 : conversis in -um flatibus,
incendia .. in hostes se dirigunt. b) per -um : CARTUL.
Rhen. mcd. II app. 11 p. 354 (XII s. rond.) : dedit ecclesie
duos diurnales ... ibidem 11 communes per -um Hasenwingart.
3) à l'envers: -o : RAI)uu. Aiw. homul. col- I307
Petrus vero, quia Christum negavit, -o crucifixus fuit.
4) au contraire: ex -o : Orro FRIS. gesta 1,5 p. 18,21
patet igitur ex -o per negationem (cf. sens II B). ib. 1,65
p. 92,2 : ita ex -o dicere licet. ALAN. Iws, planct. nat.
p 438 : passeres in atomum pygmee humilitatis relegati
degebant, gus ex -o in gigantee quantitatis evadebat
excessum.
oppoto 1. Lob et pote] boire, s'abreuver: Ono Ctuw.
nec. VI 44 p' 120: indiget hisne Deus 7 Nom sanguinea
dape pasci 7/ Mandere se carnem negat, -are cruorem.
opprendo 3. [oh et prendo] ici forme obprendo.
s'insinuer, s'emparer fi,rtsment: Gwss. PisL p. 56,652:
irrepserat ... i. obpmnderant (sic).
oppressator, -is m. [oppressor; opprimo] oppresseur:
GEsrA Serv. Tung. p. 107 : familia erumpnosa nichilominus
occursans proclamitabat de -e suo.
opprcssio, -nis f formes: obpressio : VITA Corb. 11 7
p. 606,5. CARTuL. Apt. 39 p. 157 (a. 991-92). CARTUL.
Augustod. 1,40 p' 64 (a. 1076). opressio : ANDR. Bmw.
Lang. 8 p. 226,35.
A) action d'être pressé, d'être étouffé : 1) pression
excessive (dans une foule) : VITA Euch. Val. Mat. 14
tanta ... fuit ... populi concursio, ut in flumine ... cos
baptizarent, nec aliter eorum -nem ferre sufficerent.
GE5TA Franc. Hier. 23 p. 126 : (am ... arta et angusta fuit
porta ut illic fuerint multi mortui -ne aliorum. de là
bousculade: RAYM. Poo. 20 p. 294 : cum tanto impetu et
-ne aqua hauriebatur, ut mutuo se hommes in earn
5 proiicerent.
2) étouffement : THEOD. HIRS. loc. sanct. 12 p. 28
custodes ... quantos volunt peregrinos intrare permittunt,
ne forte ex magna compressione, que sepius ibi solet
accidere, -o aliqua sive periculum mortis eveniat.
B) violence, oppression, contrainte : 1) en général
ADAM Prasm'. epist. III 25 p. 78 : tu tuis es in -ne
subventio, in opportunitate auxiium.
2) pression d'ordre militaire: NOTK. BALE, gesta I 4
p. 5,6: propter cappam sancti Martini quam secum oh
15 sui tuitionem et hostium -nem jugiter ad bella portabant
(sc. reges Francorum). ADREVALD. mirac. Bened. 5 p. 22
Italia ah -ne Gothorum liberata. C.&it'rui. Pomm. A I
p. 17 (a. 1147): Rugiani primam obsessis opera inimice
classis -ne porrigere statuunt.
20 3) abus de pouvoir, vexation, contrainte injuste: Lupus
epist. I 16 p. 96: ut sue avaritie -ne servorum Dei
satisfaciant clerici palatii. Dia. Karoli 111 49 (a. 882) : de
injustis -nibus a seculari ... potestate. DIPL. fleur. II
357 p. 460,34 (a. 1016): locum ipsum ab omni -ne
25 liberum. URBAN. II epist. 170 col. 445À (a. 1096): ornai
gravamine mundane -ais remoto. Ivo epist. I p. 218
(a. 1096) : vitare volens -nes quas perpessus erat. CAR 'ru!.
Tirol. 450 p. 245 (a. 1189) : exactiones ... in rebus aut
colonis ecclesie aliasve -nes exercere. ACTA Phil. Aug. II
30 616 p. 163,8 (a. 1199) : -nes ... communia Stampensis
inferebat ecclesiis. noter l'expression -o pauperum : PeTit.
DAM1AN. Romuald. p. 108,14 : de violentia potentum, de
-ne pauperum. ANNAL. Magd. II a. 974 p. 153,54
quodque potentum invicem sevit commotio, ecclesiarum
35 et pauperum gravis luit -o. CIIRON. Maurin. p. 29 : quam
detestabile malum sit accipere sepulturam et divinarum
Scripturarum eruditione et pauperum -ne.
4) viol : PETR. BLES. epist. 25 col. 89' : Spado opprimit
virginem et prolem in -ne non querens ... corrompit, non
40 gignit.
5) pression, contrainte morale : GERARD. MORES. deib.
IV 601 p. 54: temptamenta et -nes et cetera que inpedimenta
maxima sont animarum cupientium ire ad coelum.
6) (sens affaibli) obligation: CARTUL Chemnit. 302
45 p. 264.10 (a. 1143): per omnes regni nostri provincias
incole jam dicti loci absque telonei -ne cum mercatu et
sarcinis suis intrent et exeant.
C) souffrance: 1) malheur, calamité (en général)
GesTa Franc, Hier. 24 p. 128 : rogans humiliter ut
50 subveniret in -ne illa que super nos erat. UDALSC.
Cour. 20: plures condolentes tam sue quam genitorum
conveniunt -ni [sc. pueri paralytict]. 0111). Vn. hist. XIII
32 t. V p - 89 : aliquantulum illa regio post magnas -nes
quievit.