NOVUM GLOSSARIUM - Glossaria
NOVUM GLOSSARIUM - Glossaria
NOVUM GLOSSARIUM - Glossaria
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
559 opitulativus - opium 560<br />
a) au sing. : HILDUIN. transi. Dion. (epist.) 8,6 p. 331,3 : a<br />
Deo salvatore -cionem accipientem. HUGo S. MAR.<br />
mirac. Bened. prol. p. 358 : ipse ... pater piissimus<br />
cames ... sua -ne tuetur et protegit. GAUFRID. AuTIss.<br />
serra. p. 182,52: promissio -ois divine. ADAM EYNS.<br />
Hugon. V 15 p. 328 : que [Anna] vicissim ... celerem<br />
rependebat -nem. b) au plur. : DIPL. Otton. I 335<br />
p. 449,45 (a. 966 ?) : justissimis et redis -nibus ... statum<br />
sancte ecciesie ... erigere conamur. par extension : grâces<br />
accordées aux malades par un saint : LAMB. HERSE. annal.<br />
a. 1072 p. 139,6 : clara ... erat memoria sancti Seboidi<br />
et ... sancti Heimeradi ... propter -nes que divinitus lue<br />
languentibus ... conferebantur. c) expression -ne avec gén.:<br />
4 avec l'aide de, grâce à : AcrA a. 1092 (Mansi, Concii.<br />
XX col. 754) : osque ad tempora beati Oswaidi archiepiscopi,<br />
qui -ne Eadgari regis ... mutavit huius ecclesie<br />
congregationem. SUGER. consecr. Dion. 4 p. 224<br />
maiestatis somme -ne ... celebrata est [consecratio]. AaR.<br />
Edw. reg. col. 740 : eterna mihi vita tarai pretiosi<br />
confessons -ne donetur. CARTUL. Hosp. S. Joh. Hier. 442<br />
p.305 (a. 1173) : Roduifus, -ne superna Leodiensis<br />
ecciesie episeopus. à cause de: TRAD. Ratisb. 304<br />
(e. 1010-20) : quatinus eorum -ne restituentur pristine<br />
servituti.<br />
opitulativus, -a, -ami [opituior] utile, qui sert : HIL-<br />
DUIN. transi. Dion. XIV p. 62,11 : cause substanciam<br />
facientis et -e virtutis. ANAST. disp. coi. 632' : indicant<br />
omnia que sic sont -a sensibus sensualium.<br />
opituiator, -is m. protecteur: GLOSS. end. Cas. 401,<br />
p. 471, 48 : -r, susceptor.<br />
opitulatrix, -cis adj. [opitulator] secourable: FRU-<br />
LAND. Leud. p. 357,28 : patronoque ... -cis interventionis<br />
suffragium muitipiicante.<br />
opituiatus, -us 'n. aide: LAMB. ARa hist. Ghisn. 25<br />
p. 574,11 : Adelidis videiicet, Parisiensis episcopi Guiffridi,<br />
Boloniensis cornais Eustacii fratris ... -u ... domino<br />
Gaifnido ... iegitimo conjuncta est matrimonio.<br />
opituior 1.formes : opitiior : Doc. Lue. V 3,1794 p. 665<br />
coi. 1 (a. 1061). oppituior : ALTER. Liudg. 1,22. VIrA<br />
Sadaib. p. 61,4. Dut. Otton. 1 40 (a. 941). etc.<br />
I) aider. secourir (PAPIAS -atur, auxiliatur, sustentat.<br />
Uou'rio S.V. ops -or, -ans, id est auxiliari, auxiiium<br />
ferre)<br />
A) apporter une aide militaire ou politique : ANAST.<br />
chron. p. 239,10 : Heradius a Thrace vinctus adductus<br />
est carat dmnibus, qui eis -abantur. GESTA Franc. expugn.<br />
Hier. 71 p. 541 : tex Baiduinus ... cum agmine suo<br />
adveniens, suis -atus est.<br />
B) accorderune protection: 1) (de la part d'un grand<br />
personnage) prêter son appui. patronner: ErnST. Coi. 7<br />
p. 250,1 (a. 870) : vos ... in cunctis negotiis fovere et -an<br />
per omnia cupimus.<br />
2) (spir., s'appliquant à Dieu ou aux saints) accorder<br />
des soulagements aux malades : ANNAL. Sanblas. 1 a. 1120<br />
p. 278,9-10 : qui adhuc hodie infirmis sepuichrum sourit<br />
visitantibus soiet crebnius -an.<br />
C) secourir (les pauvres) : HI5T. de via Hier. 128<br />
p. 224: pauperibus -an . GALAND. REGN. prov. p. 41<br />
muiti cum indigentem ... viderint ... ei protinus<br />
condoient, condoientes quatenus facuitas fert, -antur.<br />
D) par extension, au figuré : servir, être utile à : 1) en<br />
général: CARTUL. S. Gundulfi 23 p. 44 (post 1100) : -an<br />
cupientes memorie hominum. SUMMA Trec. p. 20,25<br />
'o [duplex causa spectatur], ut si tam persone ratio quant<br />
tel tibi -etur. BURCH. Bvi..v. barb. III p. 14 : barbe in hoc<br />
modum figurate ievitati iliorum quasi voiatui videntur<br />
-an. ACTA pont. Rom. Gall. 111 48 p. 104 (a. 1161):<br />
concessionem ... dicebat abbas nichil sibi -ari utpote de te<br />
'5 ad se non pertinente facta donatione.<br />
2) spéc. : a) apporter son concours, s'unir à : GIRALD.<br />
topogr. lI 9 p. 93 : de pnedicto fonte. allis -antibus aquis,<br />
originem italiens, per eandem terrant ... manavit. b) péj.<br />
se rallier, servir (le mal) : BERNARD. consid. 111 p. 438,5<br />
20 usurpatorie sont huiusmodi nomes [appellationes], non<br />
subvenientes in necessitate, sed -antur iniquitati.<br />
c) abriter de (avec contra et (accus.) : REMIG. Comm.<br />
Mant. Cap.! 31,7 p- 123,33 ceraunius lapis vocatun qui<br />
fertur -artcontra fulmina.<br />
25 E) part. prés. à l'abl. absolu: avec l'aide de, grâce à<br />
AuxiL. Formos. p. 60,18 : eisdem -antibus Francis<br />
apostolatus fastigium conscendit. HFaM. AUGIENS. chron.<br />
a. 1049 p. 129,3 : Gotefridus ... -ante papa gratiam<br />
impenatoris promeruit. DIPL. fleur. 1V 247 p. 313,29<br />
30 (a. 1071) : nos ... -ante nostra diiecta Berhta regina,<br />
tradimus. s'applique très souvent au secours de Dieu<br />
Domino (Den) -ante : CARTA a. 819 (Hist. Langued. I!<br />
pr. 52 col. 127). SUGER. Ludov. VI 27 p. 210. etc. divina<br />
-ante gratin : CAND. FULD. Figil. 120 p. 231,49. -ante Dei<br />
35 (Christi) gratia : Lupus epist. I, 18 P. 100. CARTUL. S.<br />
Cyr. Nivern. 41 p. 81 (X s.) etc. -ante divina ciementia<br />
DJpL. Karoli 111 80 (a. 883) etc.-ante Dei misenicordia<br />
CARTUL. Careas. 11 p. 241 coi. I (a. 1109).<br />
II) sens passif: recevoir de l'aide, être aidé : WANDALB.<br />
40 Gent. 1,29 : ut ... eius [sc. Goaris] ... interventu ... ad bene<br />
vivendum mereamur -an. EPIST. Col. 8 p. 250,43 (a. 870)<br />
in qua te vestnis suffragiis deieetamur -an. ANDR. FLOR.<br />
Gauzl. 14 p. 46 : merito, inquit, toi non -r soiatio.<br />
part. présent opituians employé substantivement<br />
45 soutien, aide : INVENT. Elig. 8 p. 429 : lepentina super cas<br />
ceiitus descendente medicina, se attoientes ac sine -ante<br />
ad altare festinantes.<br />
opitulum, -i n. [opituion] aide, secours : COD. Amaif. 91<br />
p. 147,2 (a. 1093): de presentem me exinde scribat at -um<br />
50 et in sua societate et in ipsa elemosina.<br />
opitus, -us m. y . obitus.<br />
opium, -i n.formes : oppium : PANAS. oppion : UGu'nlo<br />
s.v. popa.<br />
I) opium, suc de pavot (PApiAs: oppium, quoddam