BIBUOTHEEK KITLV - the Aceh Books website

42 II. JAVA B. MIDDEN- EN OOST-JAVA.
II B.
branden. De kam wordt aan de beide einden vast gehouden,
en verkrijgt den verlangden ronden vorm onder het been en weer
bewegen boven de vlam.
Nog eenigzins warm wordt de kam gedaan in een
86 Kleboet, waarin hij bekoelt en dan niet meer van vorm verandert.
87 en 88 Van den edit Javaanschen Kam worden hierbij twee
exemplaren aaugetroffen, doch door het goedkoope der hoorneu
kammen en de schaarschte van sawoe-honi zijn de houten kammen
geheel in onbruik geraakt.
Kammen van anderen vorm worden hierbij mede overgelegd.
Alvorens met de kammen-makerij te eindigen achten wij het
niet ondienstig aan te teekenen, dat al de hierbij overgelegde
werktuigen als: vijlen, zagen enz. geheel van inlaudsch fabrikaat
zijn.
Behalve kammen wordt nog een groot aantal andere zaken
van hoorn gemaakt, zoo wel uit de hand gewerkt als door middel
van de inlandsche draaibank
89 Boeboetan, met de daarbij behoorende en hierbij overgelegde
gereedschappen als:
90 v ij It j e s, mesjes, drilboortjes enz. De draaibank zelve is
op 1 /3 der ware grootte. Eenige voorwerpen van hoorn worden
hierbij gevoegd.
De hoornwerkers zijn vooral zeer bedreven in het namaken
van voorwerpen naar een gegeven model, terwijl ten slottenog
als bijzondere tak van iudustrie genoemd moet worden het
maken van hoornen handvatsels van de wajang-poppen.
Tot vervaardiging van deze handvatsels begint men met de
ruwe kanten van den hoorn met den petel (no. 66) eenigzins aftebeitelen,
en zaagt men daarna den hoorn over de lcngte in 2
gelijke deelen, waartoe men de
91 Gradji goebahan bezigt. De hoornwerker plaatst den hoorn
met de punt binnenwaarts naar zieh toe, en begint aan den
breeden vollen kant te zagen. Zoodra hij eenigzins met zagen
gevorderd is slaat hij een stukje hout tusschen het gezaagde
naar beneden met den ommekant van den petel, en, al naar mate
hij met zagen vordert, slaat hij dat stukje hout dieper door.