BIBUOTHEEK KITLV - the Aceh Books website

II. JAVA. — B. MIDDEN- EN OOST-JAVA. 51
II B.
Het drukken heeft plaats door middel van koperen vormen,
139 Tjap, van verschillende teekening of gedaante, die te Samarang
worden vervaardigd.
Degeen, die het doek zal drukken, heeft naast zieh staan een
koperen pan,
140 Brengseng, waarin een mengsel van was en damar-gom (mata-koetjing)
steeds gesmolten wordt gehoudeu boven een komfoor
met vuur.
In het middel van de pan wordt in de was een koperen zeef,
141 Angsang, gelegd, en daarop weer een stuk grof drill (serak),
dat in vieren gevouwen en even lang en breed is als de zeef.
De tjap neemt de juiste hoeveelheid was op, door hem te drukken
op de serak, die op zijn beurt de was opneemt, welke de zeef
achterlaat. Telkens nadat de tjap eenmaal op het doek gebragt
is, moet hij weer in de was gedoopt worden.
Is bet doek aan de eene zijde afgedrukt, dan begint men aan
de andere zijde, steeds er op lettende, dat de bloemen of figuren
aan weerskanten op elkaar sluiten.
In tegenstelling van het batikken uit de hand, hetgeen door
vrouwen wordt verrigt, geschiedt bet drukken van kleedjes
steeds door mannen.
Een werkman kan op de boven beschreven wijs per dag drie
stukken doek afdrukken.
142 en 143. Een onafgewerkt en een geheel afgewerkt kleedje.
BEREIDING VAN DE AREN-SUTKEK.
Hot sap uit den arew-palm wordt gewonnen in bamboezen
kokers,
144 Boemloeng, welke worden opgehangen onder den bloemtros,
nadat deze voor 2/3 met de
145 Deres, hakmes, is weggehakt, zoodat het sap uit en door
het V3 van den tros in de loemboeng druipt, terwijl dc uitspruitsels
aan weerszijden van bet overblijvend gedcelte van den
tros mede worden weggehakt.
De bamboezen kokcr wordt te voren berookt, opdat het sap, de
badheg, niet verzure.