september 2011 - Nederlandse Liga tegen Epilepsie

GABA-receptor. Mutaties zijn aangetroffen in families
met koortsstuipen gevolgd door absence epilepsie.
Ook in deze families kunnen personen voorkomen
met alleen koortsstuipen of FS+, en personen die ook
tonisch-clonische insulten doormaken (zie tabel 1,
pagina 31).
Er zijn nog twee andere mogelijke loci (2p24 en 8p23p21)
beschreven in GEFS+ families, zonder identificatie
van het gen en zonder bekend genproduct. Mutaties
in de drie genen SCN1A, SCN1B en GABRG2 worden in
15-20 procent van de GEFS+ families gevonden, de
mutaties in het SCN1A gen zijn het meest frequent.
2. SLC2A1
SLC2A1 codeert voor GLUT1, een eiwit dat het glucose
transport over de bloedhersenbarrière faciliteert.
Mutaties leiden tot een gebrek aan glucose voor de
hersenen. Bij kinderen onder de leeftijd van vier jaar
kan dit tot epilepsie leiden die niet is te onderscheiden
van de bekende idio-pathische syndromen. (Zie ook
het artikel op pagina 22 in dit blad).
3. ELP4
In 2009 werd een gen verantwoordelijk voor Benigne
Rolandische Epilepsie gelokaliseerd op 11p13. Hier
bevindt zich het ELP4 gen.Het Elongator Protein Complex
4 speelt een belangrijke rol in het aflezen van genen die
het actineskelet, celmotiliteit en celmigratie regelen.
Deze functies zijn cruciaal in het ontwikkelende brein
voor de axonuitgroei en geleiding van deze uitgroei,
neurito-genesis en neuronale migratie (Stroink, 2011).
Epilepsiesyndromen in adolescentie en op
volwassen leeftijd
Juveniele Myoclonus Epilepsie
Juveniele Myoclonus Epilepsie (JME) is een IGE waarbij
de aanvallen meestal in de tweede levensdecade beginnen
en vaak levenslang blijven bestaan. Het is een zeer
karakteristiek syndroom met meerdere aanvalstypen:
in ieder geval myoclonieën, meestal tonisch-clonische
insulten en soms ook absences. Aanvallen treden
vooral op kort na het ontwaken. Aanvallen worden
makkelijk geluxeerd door factoren als slaaptekort,
alcoholgebruik, stress, menstruatie en lichtprikkeling
(stroboscopen). Ook het EEG, zo nodig na partiële
slaapdeprivatie, toont karakteristieke afwijkingen: gegeneraliseerde
polypiekgolfcomplexen van 3,5-6 Hz en
bij 30 procent provocatie door lichtflitsstimulatie. In
één familie is een mutatie in het GABRA1 gen, coderend
voor de 1-subunit van de neuronale GABA A -receptor,
beschreven. CLCN2 en EFHC1 zijn kandidaat genen.
32 Periodiek voor professionals 09 | nr 3 | 2011
EFHC1 heeft een functie bij celdeling en migratie van neuronen.
Mutaties kunnen daardoor tot een afwijkend corticaal
netwerk leiden.
2. Autosomaal Dominante Nachtelijke FLE
Autosomaal Dominante Nachtelijke Frontaalkwab Epilepsie
(ADNFLE) is een ILE waarbij de aanvallen beginnen
in de eerste twee levensdecaden. Aanvallen treden vooral
op tijdens slaap, vaak in clusters, en bestaan uit ongesynchroniseerde
maai- en fietsbewegingen met schreeuwen of
schelden. De aanvallen beginnen plots en stoppen abrupt.
Vaak wordt niet herkend dat dit epileptische aanvallen
zijn. Gedacht wordt aan parasomnieën of psychogene
aanvallen. Er zijn mutaties beschreven in drie verschillende
genen die coderen voor subunits van de nicotine acetylcholine
receptor: CHRNA4, CHRNB2 en CHRNA2. Mutaties
in het CHRNA2 gen zijn echter zeer zeldzaam. De kliniek
onderscheidt niet tussen de drie genen. De penetrantie bedraagt
70 procent. Mutaties in alle drie genen veroorzaken
een toegenomen sensitiviteit van de receptor, het zijn ‘gainof-function’
mutaties. Tien procent van de ADNFLE families
heeft een mutatie in één van deze drie genen. Er moeten
dus meer genen zijn die betrokken zijn bij ADNFLE.
3. Autosomaal Dominante Laterale TLE
Autosomaal Dominante Laterale Temporaalkwab Epilepsie
(ADLTE) is een ILE, waarbij de aanvallen in de eerste drie
levensdecaden beginnen, en niet is geassocieerd met
koortsstuipen en hippocampale sclerose. Aanvallen
beginnen vaak met geluidsensaties of worden door geluid
geluxeerd. Vaak treedt secundaire generalisatie op. Bij 50
procent van de families is er een mutatie in het LGI1 gen.
Er is niet veel bekend over de functie van het LGI1 eiwit
(Leucine-rich Glioma-Inactivated 1). In tegenstelling tot wat
de naam doet vermoeden lijkt het geen belangrijke rol te
spelen bij hersentumoren.
4. Familiaire Mesiale TLE
Familiaire Mesiale Temporaalkwab Epilepsie (FMTLE)
is een ILE. Het is een erg heterogene aandoening. Er zijn
families zonder relatie met koortsstuipen en hippocampale
sclerose met een goede prognose. Maar ook ernstig
aangedane families zijn beschreven met een wisselende
associatie met koortsstuipen en hippocampale sclerose bij
een deel van deze familieleden. Er zijn geen genen bekend,
wel enkele loci (zie tabel 1, pagina 31).
5. Familiare Partiële Epilepsie met Variabele Foci
Familiaire Partiële Epilepsie met Variabele Foci (FPEVF) is
een autosomaal dominant overervende ILE. De patiënten
hebben overdag of ’s nachts partiële aanvallen, maar zowel
klinisch als elektroencephalografisch verschillt het focus
van persoon tot pesoon binnen één familie. Er zijn geen
Genetica en epilepsie