Vertrouwen in burgers

drempels
teren in een project, maar op de lange duur is het lastig vol te houden, naast een
baan of andere verplichtingen. Zoals een Helmondse wijnhandelaar het voor velen
samenvatte: “We doen het er allemaal bij en we moeten opboksen tegen lieden die
er de hele dag mee bezig zijn.” Mensen haken af of – en dat zagen we een aantal
keren bij maatschappelijke initiatieven – zetten hun initiatief voort als maatschappelijk
ondernemer of ngo met betaalde krachten.
Maar ook ambtenaren krijgen opdrachten waarvan zij, evenals hun bazen, weten
dat het gaat om een mission impossible. Vaak zijn het relatief kleine dingen, maar
met een grote doorwerking op de burgerbetrokkenheid. Trajecten op het gebied
van beleidsparticipatie zijn arbeidsintensief, terwijl ze er meestal ‘even bij gedaan’
moeten worden. Daarmee zadel je mensen soms op met een welhaast onmogelijke
taak: zij moeten beschikken over zendingscapaciteiten en een zware rugdekker die
hen ook steunt op het moment dat andere afdelingen van de gemeente zich gaan
roeren.
Bij het n340-project kregen de betrokken burgers bij de politieke besluitvorming een koude
douche. De provinciale projectleider had – denkend vanuit het perspectief van de teleurgestelde
bewoners – daarna vragen over zijn eigen positie: “Nu overheerst het gevoel: waarom zou ik nog
met die man praten? Hij heeft zijn werk wel goed gedaan, we hebben geen ruzie met hem en het
vertrouwen is er ook wel, maar daarna wordt er toch iets besloten waar ik geen zicht of invloed op
heb.” Hij legde ons uit: dat vertrouwen moet de provincie weer zien terug te winnen. “Transparantie
gaat niet alleen over de inhoud van het besluit, maar vooral over de manier van besluitvorming.
Het zó kunnen uitleggen dat iedereen denkt van: ja, nou goed, ze hebben dat besluit genomen, ik
ben het er niet mee eens, maar het is wel op een goeie manier gedaan. Dat gevoel is er bij veel
burgers dus niet en daar heb ik als projectleider last van. Burgers willen serieus genomen worden
en als ze dat gevoel niet hebben, dan hindert dat.”
Onzekere schakels in ketens
Juist bij maatschappelijke participatie moeten ketens worden gevormd, beginnend
bij de kwetsbare burgers die hulp behoeven. Die meest alledaagse hulp wordt in
toenemende mate verleend door mantelzorgers en vrijwilligers, maar die moeten
kunnen terugvallen op een eerste lijn van frontlijnwerkers en die weer op een
tweede lijn van specialisten en een derde lijn vanuit de intramurale voorzieningen.
Al die lijnen behoeven weer de rugdekking van bestuurders en beleidsmakers.
Dat luistert nauw, want zonder die zekerheid kunnen burgers en frontlijnwerkers
niet naar beste inzicht handelen.
Zekerheid begint dus altijd vóór in de keten, wanneer burgers weten rugdekking te
krijgen. Mensen moeten continu het gevoel hebben dat ze kunnen bellen als er iets
is; dat gaat nooit over. Die steun moet er zijn, ook voor de lange termijn, zodat de
vertrouwensrelaties kunnen groeien. De onzekerheid van sleutelhouders wordt
125